Παρακολούθησα την περασμένη Τρίτη στο υποσκήνιο του Μεγάρου Μουσικής τα «Μαθήματα Πολέμου» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη. Ενα είδος παραστατικής αφήγησης κειμένων του Θουκυδίδη για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Τι περίμενα να δω; Μια πειραματική παράσταση που ναι μεν αποθέωναν οι «Financial Times» σε ένα ολοσέλιδο αφιέρωμα πριν από ενάμιση μήνα, αλλά για μένα – που υποτίθεται ότι ήξερα τα γεγονότα όχι μόνο από το σχολείο αλλά και από μετέπειτα αναφορές, που νόμιζα ότι είχα κατανοήσει τη σημειολογία του «Επιτάφιου» – θα ήταν μία ακόμη παράσταση. Μεγάλη ιδέα έχω για τον εαυτό μου. Διότι αυτό που έζησα επί μιάμιση ώρα και που το εφέ του κουβαλάω ακόμη, ήταν μια αποκάλυψη. Συγκλονιστική όσο συγκλονιστικό μπορεί να γίνει το αυτονόητο που έχουμε συνηθίσει – ή βολευτεί – να το θεωρούμε συγκυριακό ή τυχαίο. Σαν ο Θουκυδίδης να βρίσκεται, από τον 5ο π.Χ. αιώνα σε ζωντανή σύνδεση με την παγκόσμια επικαιρότητα, να δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα, να σχολιάζει ήθη, συμπεριφορές και φαινόμενα τού σήμερα και, πολύ συχνά, να «βλέπει» αυτά που περιγράφει με το «μάτι» της κάμερας ενός σύγχρονου, ιδιοφυούς σκηνοθέτη. Κάτι που αναδεικνύεται βέβαια μέσα από τη μετάφραση του Γιάννη Λιγνάδη (αδελφού του Δημήτρη) και την επισήμανση της θεατρικότητας του κειμένου.

Είναι συγκινητικό αλλά και τρομακτικό να παρακολουθείς τόσο ξεκάθαρα τη νομοτέλεια της επανάληψης της Ιστορίας. Οχι πάντα σαν φάρσα, αλλά και ως ειρωνεία. Να διαπιστώνεις το αμετακίνητο, εδώ και δυόμισι χιλιάδες χρόνια, της παθογένειας της εξουσίας. Το αμετάβλητο της αθλιότητας μιας εμφύλιας σύγκρουσης (ο Θουκυδίδης περιγράφει τον πρώτο εμφύλιο στην παγκόσμια Ιστορία, αυτόν της Κέρκυρας) και ως προς τις αιτίες του και ως προς τη διαχείριση του αποτελέσματός του. Εδώ θα μείνω. Σε ένα απόσπασμα από το κείμενο της παράστασης: «Ετσι σπαράσσονταν οι πόλεις από τους εμφυλίους / Κι όπου αυτοί ξεσπούσαν με κάποια καθυστέρηση / οι ειδήσεις για όσα ήδη είχαν συμβεί αλλού / συντελούσαν στο να επινοούνται ολοένα και δολιότερα σχέδια επιχειρήσεων / ολοένα και στυγνότερες μορφές εκδίκησης / Και διέστρεφαν τις καθιερωμένες σημασίες των λέξεων / ώστε να ταιριάζουν με τις πράξεις τους / Ετσι η αλόγιστη τόλμη έγινε / συντροφική ανδρεία (…) Ο εμπαθής λόγος / αξιόπιστος / Ο μετριοπαθής αντίλογος / ύποπτος / Ο εξυφαίνων δόλους / έξυπνος / ο υποψιαζόμενος τους δόλους άλλων / πανέξυπνος / Ο προνοητικός και αμέτοχος στις δολοπλοκίες / υπονομευτής της παράταξης και δειλός (…) Ακόμη και ο συγγενικός δεσμός αλλοτριώθηκε κι έγινε από τον κομματικό πιο ξένος / Επειδή οι κομματικοί σύντροφοι ήταν πιο έτοιμοι να αποτολμήσουν την οποιαδήποτε αυθαιρεσία / Γιατί τα πολιτικά αυτά «μορφώματα» /δεν απέβλεπαν σε ωφελήματα βασισμένα στην κείμενη νομοθεσία / αλλά σε πλεονεκτήματα κερδισμένα από την παρανομία / Και τη συντροφική εμπιστοσύνη / δεν την επικύρωναν πλέον οι νόμοι των θεών / αλλά η συνενοχή στα εγκλήματα. Και ως επι το πλειστον υπερίσχυσαν οι πνευματικά κατώτεροι».

Θα συμβούλευα του πολιτικούς μας να δουν αυτήν την παράσταση. Εκτός και αν κάποιος ήταν πολύ φίλος μου. Σε αυτόν θα έλεγα να μην τη δει. Γιατί, αν έχει συνείδηση, θα χάσει τον ύπνο του.

ΥΓ: Ολες οι παραστάσεις είναι sold out.