«Μας αγνόησαν. Βρεθήκαμε να μη γνωρίζουμε απολύτως τίποτα γι’ αυτή τη συμφωνία και να δεχόμαστε βομβαρδισμό τηλεφωνημάτων από μητροπολίτες των Δωδεκανήσων, της Κρήτης, της Βορείου Ελλάδος και από δεκάδες κληρικούς που ρωτούσαν αν όλα αυτά θα ισχύουν και στις δικές τους μητροπόλεις και ενορίες». Τα παραπάνω τόνιζε στα «ΝΕΑ» πηγή του Φαναρίου μετά την προχθεσινή συνάντηση του Κώστα Γαβρόγλου με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στην Κωνσταντινούπολη, καταδεικνύοντας πως η «πυροσβεστική αποστολή» του κωνσταντινουπολίτη υπουργού Παιδείας δεν έσβησε, όπως όλα δείχνουν, τη φωτιά που άναψε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο το προσχέδιο συμφωνίας Τσίπρα – Ιερώνυμου για τη μισθοδοσία κληρικών, την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και την αναθεώρηση του Συντάγματος.

Πατριαρχείο. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ακόμη κι αν δεν το διατυπώνει επισήμως, ουσιαστικά έχει βγάλει «κόκκινη κάρτα» στην κυβέρνηση – στον Αρχιεπίσκοπο ούτως ή άλλως την έχει βγάλει προ πολλού και για άλλα θέματα – επειδή δεν ενημέρωσε εγκαίρως και ως όφειλε το Φανάρι. Η ενόχληση του Πατριαρχείου, που εκφράστηκε μέσω κύκλων του από την πρώτη στιγμή, σε μεγάλο βαθμό παραμένει. Η κυβέρνηση έκανε προσπάθεια να εκτονώσει τις αντιδράσεις στέλνοντας εσπευσμένα και εκτός προγράμματος τον υπουργό Παιδείας προχθές στο Φανάρι προκειμένου να ενημερώσει για τη συμφωνία τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Μπορεί ο Κώστας Γαβρόγλου να ισχυρίστηκε πως η συνάντηση ήταν προγραμματισμένη, πληροφορίες αναφέρουν όμως πως δεν υπήρχε κλεισμένο ραντεβού για το Σάββατο που μας πέρασε.Το Φανάρι ανακοίνωσε πως ο Κώστας Γαβρόγλου ενημέρωσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη «για τις προτάσεις της κυβέρνησης στο πλαίσιο της προωθούμενης συνταγματικής αναθεώρησης αλλά και του διαλόγου που έχει με την Εκκλησία της Ελλάδος και για τις σχέσεις Πολιτείας – Εκκλησίας». Ιδιαιτέρως ενημέρωσε για το «σχέδιο συμφωνίας 15 σημείων» που ανακοινώθηκε τις προηγούμενες ημέρες».

ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ. Εντούτοις, οι σοβαρές επιφυλάξεις του Φαναρίου παραμένουν. Αυτό φάνηκε άλλωστε και από το ανακοινωθέν του στο οποίο τονιζόταν πως τις προτάσεις της ελληνικής κυβερνήσεως ο Οικουμενικός Πατριάρχης θα τις θέσει υπ’ όψιν της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, που θα συνέλθει στις 27 Νοεμβρίου, προκειμένου να τις αξιολογήσει και να τοποθετηθεί επ’ αυτών. Εκκλησιαστικές πηγές από το Πατριαρχείο εξηγούσαν πως δεν αποκλείεται αν κριθεί αναγκαίο ο Πατριάρχης «να επιδιώξει και νέα ενημέρωση από την κυβέρνηση». Και συμπλήρωναν πως το ζήτημα της αξιοποίησης της περιουσίας είναι εξαιρετικά περίπλοκο και για το μισθολογικό χρειάζονται οπωσδήποτε διευκρινίσεις και εξηγήσεις.

Με δεδομένες εξάλλου τις σχέσεις του Πατριάρχη με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, οι οποίες βρίσκονται εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα στο ναδίρ, δεν θα πρέπει να θεωρείται καθόλου απίθανο ο Πατριάρχης να ζητήσει εξηγήσεις – ίσως μέσω μιας επιστολής – και από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών επειδή δεν τον ενημέρωσε για όλες αυτές τις συνεννοήσεις που αφορούν και τις 36 μητροπόλεις των «Νέων Χωρών» που ανήκουν μεν στην Εκκλησία της Ελλάδος αλλά πνευματικά υπάγονται στο Πατριαρχείο. Ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στο Φανάρι είναι η «ιερή» οργή που διατυπώνει για το προσχέδιο συμφωνίας Τσίπρα – Ιερώνυμου η Εκκλησία της Κρήτης, η οποία έχει κανονική εξάρτηση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Με μια σκληρή ανακοίνωση που εξέδωσε η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας της Κρήτης μετά την προχθεσινή έκτακτη συνεδρίασή της εκφράζει την έντονη διαφωνία της σχεδόν σε όλα τα σημεία. Οι ιεράρχες της Κρήτης τα «ψέλνουν» σε Πρωθυπουργό και Αρχιεπίσκοπο, επισημαίνοντας πως «δεν είχαν καμία επίσημη ή ανεπίσημη ενημέρωση για όσα ανακοινώθηκαν». Για το προτεινόμενο νέο καθεστώς μισθοδοσίας δηλώνουν την πλήρη αντίθεσή τους λέγοντας πως η υπάρχουσα νομοθετημένη μισθοδοσία του Ιερού Κλήρου, πού επί σειρά δεκαετιών έχει δοκιμαστεί, δεν χρήζει οποιασδήποτε αλλαγής.

«Οχι» λένε και στο σχέδιο δημιουργίας ταμείου για την αξιοποίηση της περιουσίας, αφού η σημερινή υπάρχουσα εκκλησιαστική περιουσία στη μεγαλόνησο στο μεγαλύτερό της μέρος είναι άνευ αξίας. «Συνεπώς, για ποίο “κοινό ταμείο” συζητούμε, το οποίο θα είναι ικανό να καλύψει τις μισθολογικές ανάγκες των κληρικών μας;».

«Ιερά» πυρά εκτοξεύουν και για την πρόταση να προστεθεί στο Σύνταγμα η φράση περί θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους. Υποστηρίζουν πως «κάθε πειραματισμός και ακροβασία στο θέμα αυτό θα επιφέρει στο μέλλον αρνητικές συνέπειες εις βάρος της Ορθοδοξίας», ενώ συμπληρώνουν ότι η προτεινόμενη αναθεώρηση του άρθρου 3 δεν κατονομάζει ρητά τη δικαιοδοσιακή ταυτότητα της Εκκλησίας της Κρήτης, δηλαδή ότι είναι ημιαυτόνομη Εκκλησία υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο, καθώς και ότι διοικείται με δικό της Καταστατικό Χάρτη. Μάλιστα, οι κρητικοί ιεράρχες τις επόμενες ημέρες θα ενημερώσουν τα κόμματα και τους βουλευτές για τις αντιδράσεις τους.