Ενώ η Exxon Mobil ξεκινά τη γεώτρηση στο Τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, ο τούρκος πρόεδρος Ερντογάν εξέφρασε τις ενστάσεις του με τρία επιχειρήματα: 1. Οι Αρχές του ψευδοκράτους πρέπει από κοινού με τους Ελληνοκυπρίους να προχωρούν σε προκηρύξεις των διαγωνισμών για τις έρευνες στα τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ και να συνάπτουν τις σχετικές συμφωνίες. 2. Ο,τι εξορύσσεται στη Βόρεια ή στη Νότια Κύπρο πρέπει να μοιράζεται αναλογικά με τον πληθυσμό. 3. Στις συμφωνίες πρέπει να συμμετέχουν και οι εγγυήτριες δυνάμεις.
Οι θέσεις αυτές ξαναφέρνουν στην επιφάνεια την επαμφοτερίζουσα θέση που ακολουθεί η Τουρκία έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εδώ και χρόνια η Τουρκία πολεμά με κάθε διπλωματικό μέσον την επίσημη ιδιότητα της κυπριακής κυβερνήσεως. Την αποκαλεί απλώς Ελληνοκυπριακή Διοίκηση της Νότιας Κύπρου και θεωρεί ότι δεν έχει τη νομιμοποίηση να εκπροσωπεί διεθνώς το κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ταυτοχρόνως αναφέρει ότι στην Κύπρο υπάρχουν δύο ισότιμοι λαοί και δύο ισότιμα κυρίαρχα κράτη, εννοώντας ότι το ψευδοκράτος είναι το «άλλο» ισότιμο κράτος του νησιού. Παράλληλα, όμως, όταν η Τουρκία κρίνει ότι τη συμφέρει, ξεχνά τη θεωρία περί υπάρξεως δύο κρατών στο νησί. Θυμάται τις συνθήκες ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας και μιλά για τα κοινά δικαιώματα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στις πλουτοπαραγωγικές περιοχές του νησιού (και για πρώτη φορά και για τα δικαιώματα των εγγυητριών δυνάμεων).
Σε αυτό το πλαίσιο εμφανίζει χάρτες με τους οποίους οι Τουρκοκύπριοι (προσοχή, όχι η Τουρκία!) διεκδικούν περιοχές στο βόρειο, ανατολικό και νότιο τμήμα του νησιού. Προσπαθεί να προσδώσει σε αυτές τις διεκδικήσεις και μια ιδεολογική διάσταση: οι πλούσιοι Ελληνοκύπριοι δεν θέλουν να μοιραστούν τα ενεργειακά αποθέματα του νησιού με τους φτωχούς Τουρκοκυπρίους. Εν τω μεταξύ, οι Τουρκοκύπριοι (δηλαδή η κατέχουσα Τουρκία) έχουν εκχωρήσει τις περιοχές που διεκδικούν γύρω από το νησί στην κρατική τουρκική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ.
Οι εκχωρήσεις συνδέονται και με τις διαπραγματεύσεις για λύση του Κυπριακού. Η Τουρκία επιθυμεί να συμμετέχει άμεσα η ίδια (και όχι διά των Τουρκοκυπρίων) στην εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών που βρίσκονται στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Σε περίπτωση που επιτευχθεί λύση στο Κυπριακό, εκτιμάται ότι η Τουρκία θα διεκδικήσει να παραμείνουν εν ισχύι οι «συμφωνίες» με την ΤΔΒΚ. Αντίστοιχη πρόβλεψη για διατήρηση κάποιων «συμφωνιών» μεταξύ Τουρκίας και ψευδοκράτους υπήρχε άλλωστε και στο σχέδιο Ανάν. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αμέσως μετά τυχόν λύση και χωρίς διαγωνιστική διαδικασία η Τουρκία θα έχει στη διάθεσή της εκχωρημένες περιοχές προς έρευνα και εκμετάλλευση. Είναι ένα σημείο που πρέπει να τονισθεί ιδιαιτέρως προς τον ξένο παράγοντα που πιέζει για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων προς επίλυση του Κυπριακού…
Ο Αγγελος Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο