Ανησυχητικά είναι τα νέα δεδομένα για τις επιπτώσεις της μη ορθολογικής χρήσης αντιβιοτικών στη χώρα μας. Σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), τουλάχιστον 1.600 ασθενείς χάνουν τη ζωή τους ετησίως στην Ελλάδα λόγω λοιμώξεων που προκαλούνται από μικρόβια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

Οπως προκύπτει δε από τα ίδια δεδομένα, που σημειωτέον δημοσιεύτηκαν στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση «The Lancet Infectious Diseases», η Ιταλία κατέχει την πρώτη θέση στη «μαύρη λίστα», με την Ελλάδα να καταλαμβάνει την αμέσως επόμενη. Αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι σχεδόν το ένα τρίτο των συνολικών θανάτων σε ΕΕ – ΕΟΧ (Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος) που οφείλονται σε «σούπερ μικρόβια» σημειώθηκε το 2015 στην Ιταλία (10.762), ενώ η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα με το μεγαλύτερο πρόβλημα (σε αναλογία πάντα με τον πληθυσμό της), καθώς το 2015 καταγράφηκαν 18.472 λοιμώξεις και 1.626 θάνατοι.

Ανησυχητική. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, η κατάσταση είναι ακόμη πιο ανησυχητική, δεδομένου ότι η πλειονότητα των περιστατικών αφορά λοιμώξεις από ανθεκτικά στα τελευταίας γενιάς αντιβιοτικά, όπως είναι οι καρβαπενέμες και οι κολιστίνες. Συνεπώς, ημέρα με την ημέρα οι γιατροί βλέπουν τη φαρέτρα των όπλων τους να αδειάζει. Σημειώνεται δε ότι την ίδια χρονιά στο σύνολο των χωρών που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη καταγράφηκαν περί τα 671.689 περιστατικά λοιμώξεων από ανθεκτικά στα αντιβιοτικά μικρόβια και σημειώθηκαν 33.100 θάνατοι ασθενών.

Με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά (12-18 Νοεμβρίου), οι επιστήμονες του ECDC επισημαίνουν ότι  «υπάρχει ακόμα χρόνος για να διασφαλίσουμε ότι τα αντιβιοτικά θα παραμείνουν αποτελεσματικά και στο μέλλον».

Υπό τα δεδομένα αυτά, η ορθή χρήση τους, η εφαρμογή καλών πρακτικών στα νοσοκομεία, όπως είναι η υγιεινή των χεριών και η σωστή διαχείριση των ασθενών με λοιμώξεις από πολυανθεκτικά μικρόβια (όπως είναι η απομόνωσή τους), αλλά και η ενίσχυση της έρευνας για την ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών είναι το τρίπτυχο για την αντιμετώπιση του ιδιαίτερα κρίσιμου αυτού προβλήματος για τη δημόσια υγεία.

Ορθολογική χρήση αντιβιοτικών. Οι ειδικοί του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) στη χώρα μας υπογραμμίζουν ότι (και) οι ασθενείς έχουν ευθύνη στην υπέρχρηση των αντιβιοτικών, γι’ αυτό και κάνουν έκκληση στους πολίτες να λαμβάνουν αγωγή μόνον εφόσον κρίνεται απαραίτητη από τον θεράποντα γιατρό τους. Πρώτη συμβουλή στον «οδηγό» που έχουν συντάξει είναι να «μη λαμβάνετε αντιβιοτικά με δική σας πρωτοβουλία ή έπειτα από προτροπή τρίτων ή κυρίως αν δεν τα έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός σας».

Πότε χρησιμοποιούμε αντιβιοτικά;

Τα αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες που χορηγούνται για την αντιμετώπιση βακτηριακών και όχι ιογενών λοιμώξεων που προσβάλλουν τον ανθρώπινο οργανισμό. Για παράδειγμα, δεν είναι αποτελεσματικά στο κοινό κρυολόγημα, στη γρίπη, στη βρογχίτιδα και στην πλειονότητα των ωτίτιδων.

Μήπως ο γιατρός δεν συμμερίζεται ότι υποφέρω;

Η συνταγογράφηση αντιβιοτικών δεν είναι απαραίτητη σε κάθε ασθένεια. Αν ο γιατρός σας δεν χορηγήσει αντιβιοτικά, δεν αμφισβητεί το ότι είστε άρρωστοι.

Πότε είναι απαραίτητη η λήψη τους;

Μόνο συγκεκριμένες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που οφείλονται σε βακτήρια (π.χ. η αμυγδαλίτιδα που οφείλεται σε στρεπτοκοκκική λοίμωξη εμφανίζεται σε ποσοστό μόνο 15% στο σύνολο των αμυγδαλίτιδων στα παιδιά και μόλις 5% στους ενηλίκους) χρήζουν αγωγής με αντιβιοτικά και σίγουρα ύστερα από την εκτίμηση του γιατρού.

Τα αντιβιοτικά ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της ίωσης;

Η χορήγηση αντιβιοτικών σε ιογενείς λοιμώξεις δεν μειώνει τη διάρκεια των συμπτωμάτων ούτε προστατεύει τα άτομα του περιβάλλοντός σας ώστε να μη νοσήσουν. Στο κρυολόγημα, στις ιώσεις και στη γρίπη η ξεκούραση, η καλή διατροφή και τα πολλά υγρά μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα.

Να σταματήσω την αντιβίωση αν υποχωρήσουν τα συμπτώματα;

Οταν κρίνεται από τον γιατρό σας ότι είναι απαραίτητη η χορήγηση αντιβιοτικών, πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι οδηγίες δοσολογίας και διάρκειας της αγωγής. Μην παραλείπετε δόσεις. Ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού όσον αφορά την επιλογή των αντιβιοτικών και μη χορηγείτε το ίδιο φάρμακο στους οικείους σας με δική σας πρωτοβουλία.