Στη βαθύτερη πολιτική κρίση των τελευταίων δεκαετιών έχει βυθιστεί από χθες η Βρετανία. Λίγες μόνον ώρες μετά την έγκριση από το υπουργικό συμβούλιο του προσχεδίου για το Brexit, ο ένας μετά τον άλλον οι υπουργοί της Τερίζα Μέι άρχισαν να παραιτούνται, απειλώντας όχι μόνο να την εκπαραθυρώσουν από την Ντάουνινγκ Στριτ, αλλά και να τορπιλίσουν τη συμφωνία για το Brexit. Τόσο στην ομιλία της στο Κοινοβούλιο όσο και στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε χθες το απόγευμα, ωστόσο, η βρετανίδα πρωθυπουργός επέμεινε ότι το προσχέδιο συμφωνίας στο οποίο κατέληξε με την ΕΕ είναι «το καλύτερο δυνατό» για τη χώρα της. «Αν θα πάω μέχρι τέλους; Η απάντηση είναι “ναι”» επανέλαβε δις, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα πως δεν πρόκειται να υπάρξει δεύτερο δημοψήφισμα: «Πρέπει να σεβαστούμε τη βούληση των Βρετανών. Στις 29 Μαρτίου θα εγκαταλείψουμε την Ευρωπαϊκή Ενωση».

Μόνο που το Λονδίνο βράζει. Μέσα σε λίγες ώρες ανακοίνωσαν τις παραιτήσεις τους δύο υπουργοί, δύο υφυπουργοί, δύο κοινοβουλευτικοί γραμματείς (η κατώτερη βαθμίδα αξιωματούχου στα βρετανικά υπουργεία) και ένας εκ των αντιπροέδρων του Συντηρητικού Κόμματος.

«Η κυβέρνηση διαλύεται μπροστά στα μάτια μας» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τζον Τρίκετ, ηγετικό στέλεχος των Εργατικών. Η παραμονή της Μέι στην Ντάουνινγκ Στριτ κρέμεται, πλέον, από μία κλωστή, ενώ το μέλλον της συμφωνίας για την αποχώρηση από την ΕΕ, η οποία πρόκειται να οριστικοποιηθεί σε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες στις 25 Νοεμβρίου, είναι εξαιρετικά αβέβαιο. Βουτιά σχεδόν 2% έκανε χθες η στερλίνα έναντι του δολαρίου και του ευρώ.

Η πιο ηχηρή από τις παραιτήσεις ήταν αυτή του Ντόμινικ Ράαμπ, του υπουργού που ήταν αρμόδιος για το Brexit και τις διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες. Είναι η δεύτερη φορά μέσα σε τέσσερις μήνες που η Μέι χάνει τον επικεφαλής αυτού του υπουργείου – είχε προηγηθεί τον Ιούλιο ο Ντέιβιντ Ντέιβις, ο οποίος έκτοτε (μαζί με τον Μπόρις Τζόνσον) πολεμά λυσσαλέα το σχέδιο της βρετανίδας πρωθυπουργού. Στην επιστολή παραίτησής του ο Ράαμπ – όπως και οι υπόλοιποι παραιτηθέντες υπουργοί – σημειώνει ότι οι όροι της συμφωνίας που έφερε η Μέι συνιστούν «απειλή για την ακεραιότητα του Ηνωμένου Βασιλείου».

Με το ενδεχόμενο νέων παραιτήσεων να είναι ανοικτό (οι «Times» μιλούσαν χθες το βράδυ για επικείμενη παραίτηση και του υπουργού Περιβάλλοντος Μάικλ Γκόουβ), βουλευτές των Συντηρητικών αποστέλλουν από χθες το μεσημέρι επιστολές στον πρόεδρο της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος ζητώντας να διενεργηθεί ψηφοφορία επί πρότασης δυσπιστίας στο πρόσωπο της πρωθυπουργού. Για να γίνει αυτό, απαιτούνται επιστολές 48 βουλευτών. Πηγή της Ντάουνινγκ Στριτ που ρωτήθηκε από «ΤΑ ΝΕΑ» δεν θέλησε να κάνει καμία πρόβλεψη για το μέλλον της Μέι στην πρωθυπουργία, αλλά και για την τύχη του κυβερνητικού σχεδίου για το Brexit. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος αξιωματούχος μόλις δύο εικοσιτετράωρα νωρίτερα δήλωνε αισιόδοξος για την υπερψήφιση της συμφωνίας από τη Βουλή των Κοινοτήτων.

«Λυπάμαι για τις παραιτήσεις… Πιστεύω όμως με κάθε ίνα της ύπαρξής μου ότι ο δρόμος που ακολούθησα είναι ο καλύτερος για τη χώρα μου» επισήμανε η Τερίζα Μέι, υπογραμμίζοντας ότι η ίδια ενεργεί με γνώμονα το εθνικό συμφέρον και θα συνεχίσει να το κάνει. «Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι η ΕΕ είναι προετοιμασμένη για μια τελική συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο τον Νοέμβριο» σχολίασε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ. «Είμαστε επίσης προετοιμασμένοι για ένα σενάριο χωρίς συμφωνία. Αλλά προφανώς είμαστε πολύ καλύτερα προετοιμασμένοι για ένα σενάριο χωρίς Brexit» πρόσθεσε με ένα χαμόγελο.

Τα δικαιώματα των πολιτών

Συνολικά 585 σελίδες, 185 άρθρα, τρία πρωτόκολλα και πολλά παραρτήματα περιλαμβάνει το σχέδιο συμφωνίας για το Brexit που έφερε απανωτές παραιτήσεις υπουργών στο Λονδίνο. Μεταξύ άλλων, ορίζονται τα δικαιώματα των 3,2 εκατομμυρίων ευρωπαίων πολιτών που ζουν στη Βρετανία καθώς και των 1,2 εκατομμυρίων βρετανών πολιτών που ζουν σε χώρες της ΕΕ: εφόσον έχουν ζήσει επιτόπου, μέχρι το τέλος της μεταβατικής περιόδου, για πέντε συναπτά έτη, θα έχουν δικαίωμα μόνιμης παραμονής, όπως και τα μέλη της οικογένειάς τους. Θα απολαμβάνουν «ίση μεταχείριση με τους υπηκόους του κράτους», το ίδιο και τα μέλη της οικογένειάς τους. Υπάρχουν όμως κάποιοι περιορισμοί: το κράτος υποδοχής δεν θα είναι υποχρεωμένο να «παράσχει δικαίωμα κοινωνικής βοήθειας» σε κάποιους τομείς ούτε να προσφέρει σπουδαστικές υποτροφίες ή δάνεια σε μη μόνιμους κατοίκους. Η συμφωνία θα σημάνει επίσης το τέλος της ελεύθερης κυκλοφορίας, αν και διατηρείται το δικαίωμα ταξιδιών χωρίς θεώρηση (visa) προς τις χώρες της ΕΕ.