Ο λόγος του Βαγγέλη Βενιζέλου έχει υψηλή πολιτική βαρύτητα. Δημιουργεί ρεύμα κοινής γνώμης, πολιτικό γεγονός,  ερείσματα πολιτικής κουλτούρας. Γι’ αυτό και θα πρέπει να ακούγεται πάντοτε προσεκτικά. Με αφορμή την πρόσφατη άστοχη, άκαιρη πολιτικάντικη εξαγγελία για την επέκταση των χωρικών υδάτων στα δώδεκα ναυτικά μίλια στο Ιόνιο, ο Βαγγέλης Βενιζέλος υποστήριξε πρώτον, ότι η μερική επέκταση των χωρικών υδάτων/αιγιαλίτιδας ζώνης ισοδυναμεί με την αναγνώριση του επιχειρήματος περί «ειδικών συνθηκών» στο Αιγαίο και δεύτερον, ότι «η Ελλάδα δεν αποδέχτηκε ποτέ τη διαφοροποίηση του μήκους των χωρικών υδάτων μεταξύ χερσαίων περιοχών και νησιών στο Αιγαίο» (Βαγγέλης Βενιζέλος, «Επικίνδυνες “αντιδιαστολές” με την αιγιαλίτιδα ζώνη», «ΤΑ ΝΕΑ», 22 Οκτωβρίου 2018).

Σε ό,τι αφορά τις «ειδικές συνθήκες», προφανώς υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές και ερμηνείες «ειδικών συνθηκών» και οπωσδήποτε δεν χρειάζεται να αποδεχθεί κάποιος σώνει και καλά την τουρκική εκδοχή. Αλλά από την άλλη μεριά, κάποιες ειδικές συνθήκες δεν θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν στο Αιγαίο; Εγώ που είμαι από τη Λέσβο, κάθε φορά που πηγαίνω στο νησί, είτε στη Μυτιλήνη, στον Μόλυβο ή Σίγρι (ή και στο χωριό μου – Χίδηρα) βλέπω τις ειδικές συνθήκες διά γυμνού οφθαλμού. Δεν χρειάζονται καν κυάλια. Τις βλέπω είτε ατενίζοντας τα παρακείμενα παράλια της Τουρκίας (τις πολύκλαυτες ακτές της Μικράς Ασίας,  καταγωγής των προγόνων μου), είτε ορώντας τα ρωσικά πλοία να διαπλέουν τα διεθνή ύδατα του Αιγαίου λίγο έξω από το Σίγρι.  Βλέπω ακόμη τον αριθμό των προσφύγων και μεταναστών στο νησί που η παρουσία τους μαρτυρεί πολλά, μεταξύ άλλων (και) τις ειδικές συνθήκες στο Αιγαίο. Και ακούω τον Ελύτη: «Κύματα φεύγουν έρχονται/ Αφρισμένη απόκριση στ’ αυτιά των κοχυλιών» (Οδυσσέας Ελύτης, «Του Αιγαίου» – «Προσανατολισμοί»). Και βέβαια το γεγονός ότι με την επέκταση των χωρικών υδάτων στα δώδεκα ναυτικά μίλια (12 ν.μ.) τα διεθνή ύδατα που σήμερα (με 6 ν.μ.) φθάνουν στο 49,2% του Αιγαίου θα μειωθούν στο 19,8% και σε ορισμένες περιοχές θα εξαφανισθούν πλήρως δεν συνιστά οιονεί «ειδική συνθήκη» για την οποία δείχνουν, ως γνωστόν, εύλογο ενδιαφέρον θαλάσσιες δυνάμεις όπως Ρωσία, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο κ.ά.;

Αναφορικά με το δεύτερο επιχείρημα – «μη αποδοχή διαφοροποίησης μήκους χωρικών υδάτων» – εξ όσων γνωρίζω στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών διαδοχικές κυβερνήσεις έχουν αποδεχθεί κατ’ αρχάς τη «διαφοροποίηση», καθώς χωρίς κάποια«διαφοροποίηση» δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει λύση. Σχετικά ο Κώστας Σημίτης (στο βιβλίο του «Πολιτική για μια Ισχυρή Ελλάδα 1996-2004») γράφει:

   «Η Ελλάδα από την πρώτη στιγμή δήλωσε στις διερευνητικές επαφές ότι θα ασκήσει το δικαίωμά της να επεκτείνει μονομερώς την αιγιαλίτιδα ζώνη πριν από την έναρξη των επίσημων διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Η άσκηση του δικαιώματος αυτού θα λάβει υπόψη τα συμφέροντα τρίτων κρατών για ελεύθερη ναυσιπλοΐα και αεροπλοΐα στο Αιγαίο Πέλαγος. Δεν αποκλείονται, ως εκ τούτου, επιλεκτικές διαφοροποιήσεις των ορίων της αιγιαλίτιδας, ώστε να μην παρεμποδίζεται η διεθνής ναυσιπλοΐα και αεροπλοΐα» (σελ. 103).

Ανεξάρτητα, οι παρεμβάσεις Βενιζέλου θέτουν (και) προς (επαν)εξέταση τη συνολική μας στρατηγική απέναντι στην Τουρκία και ευρύτερα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και εάν θα μπορούσαμε να έχουμε ένα «νέο επικαιροποιημένο Ελσίνκι» που θα μεγιστοποιεί τα ελληνικά συμφέροντα, ενώ θα λύνει τα προβλήματα.