«Οι παραπάνω δεσμεύσεις των δύο μερών θα ισχύουν υπό την προϋπόθεση τήρησης της Συμφωνίας στο σύνολό της». Αρκεί η κατακλείδα της συμφωνίας με τα 15 σημεία που είχαν ανακοινώσει περιχαρείς μπροστά στο τζάκι του Μαξίμου ο Πρωθυπουργός και ο Αρχιεπίσκοπος, για να αντιληφθεί κανείς ότι η χθεσινή ομόφωνη (!) απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Ελλαδικής Εκκλησίας αντιμετώπισε τη μεγάλη χάρτα περίπου ως κουρελόχαρτο – που τσαλακωμένο μπορεί να καταλήξει σε κάποιον κάλαθο αχρήστων. Εάν τα προ δεκαπενθημέρου συμφωνηθέντα, που αιφνιδίασαν ακόμη και πρωτοκλασάτους υπουργούς, προετοιμάζονταν επί ενάμιση χρόνο, τότε είναι προφανές ότι η προεργασία γινόταν χωρίς θεμέλια και χωρίς σχεδιασμό για τα επόμενα βήματα μετά τις ανακοινώσεις. Οι 22 μητροπολίτες που θα στήριζαν ενθέρμως την αποκοπή των ιερέων και του προσωπικού των επισκοπών από το σώμα των δημοσίων υπαλλήλων, όπως διαβεβαίωναν τις προηγούμενες ημέρες από το κυβερνητικό επιτελείο, είναι εξίσου πρόδηλο ότι δεν υπάρχουν. Και εάν δεν βρεθεί τάχιστα ένα εναλλακτικό σχέδιο για να διασωθούν έστω τα προσχήματα, κάποιοι πιθανότατα θα κληθούν να πληρώσουν το μάρμαρο. Η στοχοποίηση υπευθύνων, άλλωστε, είναι άθλημα που ευδοκιμεί στο Μαξίμου, με στόχο – ανάμεσα σε άλλους – να προστατευτεί και το προφίλ του αρχηγού.

Μπροστά σε ένα διαφαινόμενο «ναυάγιο» ενός ακόμη σχεδίου για αλλαγή ατζέντας και για να εμφανιστεί ο Αλέξης Τσίπρας ως «μεγάλος αναμορφωτής», οι υπεύθυνοι ήδη αναζητούνται από χθες το απόγευμα και από τους κυβερνητικούς. Εχει καταγραφεί, άλλωστε, πάμπολλες φορές και στο παρελθόν, σχεδόν με όλες τις κυβερνήσεις. Η κυβέρνηση μπορεί να αναζητήσει διέξοδο μέσα από ένα μικρότερο, μεταλλαγμένο σχέδιο, με νομοθετική κάλυψη, αλλά για τη ζημιά κάποιος πρέπει να αναλάβει τον «μουντζούρη». Εξ ιδιότητας, ο υπουργός Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων θα μπορούσε να είναι ένας βολικός στόχος – έστω κι αν η σχέση του με τη επίμαχη συμφωνία ήταν επιδερμική. Ο Κώστας Γαβρόγλου περισσότερο εκλήθη να λειτουργήσει ως πυροσβέστης για τις φλόγες που ξεπήδησαν από το τζάκι του Μαξίμου, παρά είχε ουσιαστική συμβολή στη διαμόρφωση της συμφωνίας. Ο κατευνασμός τού επίσης αιφνιδιασμένου Φαναρίου, ήταν ίσως η πιο σημαντική αποστολή που του ανατέθηκε μέσα σε όλο το εγχείρημα – ανεξαρτήτως εάν κι αυτή φαίνεται πως βούλιαξε στον Βόσπορο.

Ο Γαβρόγλου δεν συμμετείχε καν στη σύσκεψη στο Μαξίμου που προηγήθηκε των ανακοινώσεων. Γνώριζε, βέβαια, τη συμφωνία, ενημερωνόταν για την πορεία των διαβουλεύσεων, αλλά δεν ήταν εκ των διαχειριστών. Η φαναριώτικη καταγωγή ήταν πάντοτε ένας από τους λόγους που η Αρχιεπισκοπή δεν του άνοιγε όλες τις πόρτες, όπως άλλωστε συμβαίνει με κάθε υπουργό που θεωρείται από την Αγίας Φιλοθέης ότι είναι της επιρροής του Πατριαρχείου. Ο Σκουρλέτης, ο Κατρούγκαλος και, βέβαια, ο Φίλης, θα μπορούσαν ενδεχομένως να αναδείξουν και αυτή τη διάσταση στο γενικότερο πλαίσιο των σχέσεων κυβέρνησης – Αρχιεπισκοπής. Με εντολή Τσίπρα και Ιερώνυνου, οι βασικοί χειριστές της συμφωνίας ήταν ο Αλέκος Χαρίτσης, νυν υπουργός Εσωτερικών και πρώην αναπληρωτής Οικονομίας, και ο πρωτοσύγκελλος της Αρχιεπισκοπής, Συμεών. Τους προηγούμενους μήνες συνεπικουρούσαν στον σχεδιασμό οι Μιχάλης Καλογήρου, Δημήτρης Τζανακόπουλος και Ακρίτας Καϊδατζής (νυν γενικός γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου), περισσότερο ως νομικοί παραστάτες και εξ απορρήτων πρωθυπουργικοί συνεργάτες. Ο Ιερώνυμος από την πλευρά του είχε επιστρατεύσει για το εγχείρημα και τον μητροπολίτη Ιωαννίνων, Συμεών, μαζί με τον νυν διοικητή του Αγίου Ορους, Κωστή Δήμτσα. Το υπό κατάρτιση εκκλησιαστικό Κτηματολόγιο, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, που προσεγγίζει τα 10 δισ. ευρώ, είχε στην αρχική φάση του περισσότερο νομική δουλειά.

Ο Γαβρόγλου μπήκε στο κάδρο όταν η φωτιά έφθασε στον Βαρθολομαίο – και δεν ήταν η πρώτη που εκλήθη να σβήσει. Με τον ίδιο παραπλεύρως, ο Τσίπρας είχε εξαγγείλει και κατάργηση των Πανελλαδικών με αθρόες προσλήψεις δασκάλων και καθηγητών. Ο υπουργός έτρεχε την επομένη να στρογγυλέψει τις εξαγγελίες και τους αριθμούς, αλλά αυτή τη φορά κινδυνεύει να τυλιχθεί στις φλόγες.