Ο λαός μας το λέει σοφά: σε φτύνουν και νομίζεις ότι βρέχει. Στη Γηραιά Αλβιώνα δεν υπάρχει αυτή η ρήση. Την εφάρμοσε όμως πλήρως η Τερίζα Μέι στη Βουλή των Κοινοτήτων, σε μία από τις πιο εξευτελιστικές εμπειρίες που μπορεί να βιώσει πρωθυπουργός: την ώρα που απευθυνόταν στο Σώμα, δεκάδες βουλευτές άρχισαν να την κοροϊδεύουν, γελώντας δυνατά ενόσω μιλούσε. Αναζητήστε το βίντεο, αξίζει. Βουλευτές ξεσπούν σε χάχανα, σε μια σκηνή που θυμίζει έντονα το γέλιο – κονσέρβα που πέφτει στις πιο αστείες σκηνές των αμερικανικών τηλεσειρών. Η Μέι για μια στιγμή σταματά και δείχνει σαστισμένη. Αμέσως όμως συνεχίζει, λέγοντας ότι πήρε «τις σωστές αποφάσεις» για το Brexit, και υπερασπίζεται με πάθος το προσχέδιο συμφωνίας που συνήψε με την ΕΕ – αυτό για το οποίο άρχισαν να παραιτούνται ο ένας μετά τον άλλον οι υπουργοί της. Βρετανός πολιτικός συντάκτης με πολύχρονη πείρα με διαβεβαίωσε ότι «τέτοιο εσωκομματικό σφυροκόπημα έχει να δεχθεί πρωθυπουργός από την εποχή του Τσάμπερλεν, το 1940». Για την Ιστορία, ο Τσάμπερλεν παραιτήθηκε…
Και τώρα, τι; Θα φτάσουμε άραγε ώς τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 25 Νοεμβρίου (όπου αναμένεται να ανακοινωθεί η τελική συμφωνία Λονδίνου – Βρυξελλών) και, στη συνέχεια, στην κρίσιμη ψηφοφορία στη Βουλή των Κοινοτήτων περί τα μέσα Δεκεμβρίου; – όπου, με τα σημερινά δεδομένα, το πιθανότερο είναι ότι η συμφωνία θα απορριφθεί και θα δρομολογηθούν ραγδαίες εξελίξεις: από αλλαγή πρωθυπουργού ή πρόωρες εκλογές έως νέο δημοψήφισμα.
Τα τελευταία εικοσιτετράωρα η Μέι επαναλαμβάνει διαρκώς ένα τελεσίγραφο – εκβιασμό: ή τη δική μου συμφωνία ή καμία συμφωνία ή καθόλου Brexit. Υπάρχει όμως και μια τέταρτη επιλογή: καθόλου Μέι.
Πώς θα μπορούσε να συμβεί αυτό προτού φτάσουμε στη Σύνοδο Κορυφής της επόμενης εβδομάδας;
Πρώτον, αν οι αντάρτες Brexiteers στις τάξεις των Συντηρητικών καταθέσουν πρόταση δυσπιστίας κατά της Μέι. Για να γίνει αυτό, απαιτούνται 48 υπογραφές. Σύμφωνα με τους Brexiteers, έχουν ήδη συγκεντρωθεί, αλλά αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί επισήμως. Εάν η πρωθυπουργός χάσει την ψηφοφορία η οποία ίσως διεξαχθεί την επόμενη εβδομάδα, αυτομάτως χάνει και τη θέση της, χωρίς μάλιστα να έχει δικαίωμα να τη διεκδικήσει ξανά, θέτοντας υποψηφιότητα στην κούρσα διαδοχής που θα ακολουθήσει. Βέβαια, για να χάσει πρέπει να βρεθούν 158 βουλευτές που θα την καταψηφίσουν. Επί του παρόντος, δεν είναι σαφές εάν συγκεντρώνεται αυτός ο αριθμός.
Δεύτερον, αν ακολουθήσουν κι άλλες παραιτήσεις πρωτοκλασάτων υπουργών. Μόνο αυτή την εβδομάδα παραιτήθηκαν τέσσερις υπουργοί και υφυπουργοί, δύο χαμηλόβαθμοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και ένας εκ των αντιπροέδρων του Συντηρητικού Κόμματος. Οι παραιτήσεις αυτές κάνουν την καρέκλα της πρωθυπουργού να τρίζει. Αν υποβληθούν κι άλλες, η καρέκλα της θα αναποδογυρίσει.
Σημειώστε και κάτι ακόμη: η παραίτηση του υπουργού Brexit Ντόμινικ Ράαμπ ήταν κάτι περισσότερο από εκκωφαντική. Πρόκειται για τον άνθρωπο που επιστράτευσε η Μέι μόλις τον περασμένο Ιούλιο, μετά την παραίτηση του προκατόχου του Ντέιβιντ Ντέιβις, για να ηγηθεί των διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες και να χαράξει την κυβερνητική στρατηγική για το Brexit. Οταν αυτός ο άνθρωπος παραιτείται, καταγγέλλοντας το ίδιο το σχέδιο της κυβέρνησης για το οποίο ήταν υπεύθυνος, πώς είναι δυνατόν να εξακολουθήσουν να το στηρίζουν οι υπόλοιποι συνάδελφοί του; Πολιτικοί σχολιαστές έλεγαν χθες ότι θα εκπλαγούν αν δεν ακολουθήσουν κι άλλες παραιτήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να τινάξουν στον αέρα την κυοφορούμενη συμφωνία με την ΕΕ.
Επιπλέον, υπάρχει ένα μείζον ζήτημα αξιοπιστίας της Μέι: αρκετοί βουλευτές την κατηγορούν ότι παραδόθηκε άνευ όρων στις Βρυξέλλες, λέγοντας ψέματα στον βρετανικό λαό. Είχε πει, για παράδειγμα, ότι η λεγόμενη δικλίδα ασφαλείας (backstop) που ζητά η ΕΕ προκειμένου να αποφευχθούν «σκληρά σύνορα» στη Βόρεια Ιρλανδία θα είναι προσωρινή. Ωστόσο, στο προσχέδιο της συμφωνίας δεν περιέχεται ημερομηνία λήξης της δικλίδας, ενώ αποκλείεται και η δυνατότητα μονομερούς αποχώρησης της Βρετανίας από αυτή. Ετσι, η χώρα παραμένει δεμένη στο άρμα της ΕΕ επ’ αόριστον, όπως καταγγέλλουν οι Brexiteers, οι οποίοι περιμένουν τη Μέι στη γωνία. Οι ημέρες της βρετανίδας πρωθυπουργού φαίνεται να είναι μετρημένες. Οσο για τις ημέρες του Brexit, θα δείξει…