Η πολιτική και οικονομική οντότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που παρά τα προβλήματα οικοδόμησης αποτελεί μια μη αναστρέψιμη διαδικασία στο παγκόσμιο στερέωμα, περιλαμβάνει τη διάσταση της άμυνας και της ασφάλειας, ως αναγκαίας συνιστώσας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Με δεδομένο αυτό το πλαίσιο – σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης αποσταθεροποίησης και με τις προκλητικές ενέργειες που αντιμετωπίζουμε στο Αιγαίο – είναι σαφές ότι οφείλουμε να αξιοποιούμε όλα τα διεθνή ερείσματα που έχουμε και τη θέση μας σε διεθνείς οργανισμούς, αλλά και να υποστηρίζουμε την ανάπτυξη των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης για συλλογική άμυνα.
Οφείλουμε ωστόσο να επισημάνουμε την πάγια θέση της ελληνικής κυβέρνησης, ότι η σχετική συζήτηση θα πρέπει να αφορά αποκλειστικά και μόνο τη δημιουργία στρατιωτικού σχηματισμού με αμυντική αποστολή και όχι τη χρήση οποιουδήποτε ευρωπαϊκού στρατιωτικού σώματος για εμπλοκή σε εξωτερικές επεμβάσεις.
Αλλωστε, στη Συνθήκη της Λισαβόνας υπάρχει σαφής πρόβλεψη για δυνατότητα σταδιακής διαμόρφωσης μιας κοινής ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής, την οποία οφείλουμε να υποστηρίξουμε στο πλαίσιο υπεράσπισης των εθνικών μας συμφερόντων και της ασφάλειας της χώρας μας.
Ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν έχει εκκινήσει μια σχετική συζήτηση στην οποία συμμετέχουμε ενεργά, διασαφηνίζοντας ασφαλώς ότι το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας πρέπει να εδράζεται σαφώς στο Διεθνές Δίκαιο και στον σεβασμό του ρόλου του ΟΗΕ για την παγκόσμια και περιφερειακή ειρήνη.
Θεωρούμε ότι το οικοδόμημα της ευρωπαϊκής άμυνας δεν μπορεί να τοποθετηθεί σε ανταγωνιστική βάση έναντι άλλων οργανισμών και συμμαχιών όπου συμμετέχουν οι ευρωπαϊκές χώρες. Ο καθαρά αμυντικός – αποτρεπτικός του χαρακτήρας πρέπει να του προσδίδει και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αλλά και τις δυνατότητές του.
Αυτό το οποίο αποκαλούμε ευρωστρατό, θα παραμένει κενό γράμμα ή ένας οργανισμός μη συμβατός με το τελικό ζητούμενο, που είναι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αν δεν προχωρήσει η δημοκρατική και οικονομική ολοκλήρωση της ΕΕ, σε βάση πραγματικής ισοτιμίας των κρατών – μελών, μέσω δημοκρατικών και διαφανών διαδικασιών λήψης αποφάσεων. Αυτό ισχύει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό για κορυφαίας σημασίας ζητήματα, όπως η συγκρότηση ένοπλων δυνάμεων και η διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Μια σημαντική διάσταση, πέρα από την αμυντική – και με οικονομικές προεκτάσεις – είναι αυτή της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας. Πρόκειται για μια συνεργασία της οποίας τα θεμέλια ήδη έχουν τοποθετηθεί και στον βαθμό που θα αναπτύσσεται θα συμβάλλει, πέρα από την ομοιοτυπία του πολεμικού υλικού και τη διάδοση της τεχνογνωσίας, στο να υπάρχουν οικονομίες κλίμακας που θα οδηγήσουν σε αποδέσμευση πόρων από την άμυνα και διοχέτευσή τους στην κάλυψη κοινωνικών αναγκών.
Για την Ελλάδα, μια χώρα που αποτελεί την οριογραμμή των ευρωπαϊκών συνόρων, προς την Ασία και την Αφρική αποτελεί προτεραιότητα η ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας σε επίπεδο φύλαξης των συνόρων. Για εμάς πάντα το ευρωπαϊκό οικοδόμημα δεν ήταν μόνο μια ιδέα αλλά και μια πολιτική επιλογή.
Ο Παναγιώτης Ρήγας είναι αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Αμυνας