Από το 2015 ώς σήμερα η Ελλάδα συνέχισε την αδιάκοπη προσφορά της στον παγκόσμιο πολιτισμό με τα λαχουρέ πουκάμισα του Γιάνη Βαρουφάκη και τη χαριτωμενιά της ριζοσπαστικής αγραβατοσύνης, τη λέξη kolotoumba και την ενσάρκωσή της μαζί. Για όλα αυτά έχουμε να ευχαριστούμε έναν και μόνο άνθρωπο: τον Πρωθυπουργό μας, τον Αλέξη Τσίπρα. Που από εραστής της επανάστασης μετετράπη πολύ γρήγορα στον πρώτο ζογκλέρ της Ευρώπης, που ανακατεύει επιδέξια τους ρόλους του κήρυκα του αριστερού προοδευτισμού, του αποτελεσματικότερου εφαρμοστή των επάρατων Μνημονίων, του συμμάχου της Μέρκελ, των επικεφαλής των διεθνών θεσμών και οικονομικών παραγόντων.
Ο Αλέξης Τσίπρας καμιά φορά προσπαθεί να μας πείσει πραγματικά πως παραμένει αυτό που ήταν όταν ξεκίνησε. Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι τόσο το ποιος είναι τώρα, αλλά το ποιος ήταν τότε τελικά κι αν ήταν, ποτέ, πραγματικά, κάτι συγκεκριμένο. Οι διαφορετικές εικόνες του Αλέξη εσωτερικού και του Αλέξη εξωτερικού είναι σαν τα νομίσματα του ευρώ. Από τη μια πλευρά έχουν την εικόνα της Ευρώπης που θέλουμε κι από την άλλη την εικόνα που διαλέξαμε εμείς για τη χώρα μας. Αν το ακουμπήσεις σε μια επίπεδη επιφάνεια μπορείς να βλέπεις μόνο όποια πλευρά προτιμάς. Οποια κι αν διαλέξεις θα έχει πάντα την ίδια ακριβώς αξία. Κι αν το σπινάρεις γρήγορα με τα δάχτυλά σου οι δύο εικόνες του θολώνουν εντελώς και γίνονται ένα τίποτα.
Από το Τέξας στα capital controls
Κανείς δεν είναι σε θέση να ξέρει, εκτός από τον ίδιο, αν ο Αλέξης Τσίπρας είχε προβλέψει την εξέλιξη της περήφανης διαπραγμάτευσης του 2015, υπάρχουν ωστόσο παλιότερες ενδείξεις της ευελιξίας του. Η πιο κραυγαλέα είναι η επίσκεψη στο Τέξας το 2013. Εκεί ο Τσίπρας, σε ένα από τα πρώτα του περάσματα από τέτοια φόρα του εξωτερικού, αντί να μιλήσει στους παράγοντες της αγοράς και τους δημοσιογράφους για τη δυνατότητα ρήξης με την ευρωζώνη κατόπιν σχεδίου, αυτά που συζητούσε το κόμμα του στα συλλογικά όργανά του δηλαδή, εμφανίστηκε μπροστά τους παρουσιάζοντας ως άρρηκτο τον δεσμό της Ελλάδας με το ευρώ και με την άποψη πως ένα Grexit θα είναι πολλαπλά επιζήμιο για όλους, τόσο για τη χώρα του όσο και την ευρωζώνη. Πάνω που τους… ανακούφιζε με τις διαβεβαιώσεις ότι δεν υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο κι ότι η Μέρκελ θα υποκύψει και δεν θα κάνει ζημιά στην ευρωζώνη (και σε λεφτά επενδυτών δηλαδή…), τους έλεγε και δυο λόγια για τη ριζοσπαστική Αριστερά, για να παίξει και κάτι πίσω, στις ειδήσεις και τα φιλοσύριζα ΜΜΕ της πατρίδας. Οι συνομιλητές στο Τέξας κατέληξαν ότι δεν είναι τόσο επικίνδυνος τελικά, ενώ η Ελλάδα τσακωνόταν ακόμη για το αν το νόμισμα είναι φετίχ.
Βλέποντας τα χρόνια της τελικής ευθείας του Αλέξη Τσίπρα στην εξουσία, παρατηρείς πως ήταν ο επικεφαλής κάποιων που έβλεπαν να πλησιάζει η άγια ώρα της επανάστασης και κάποιων άλλων που ήθελαν μια ευκαιρία πάνω στα συντρίμμια του ΠΑΣΟΚ για την κατάληψη αυτού που κάποτε λέγαμε «μεγάλη δημοκρατική παράταξη». Το ταλέντο του Τσίπρα ήταν να λέει και στις δύο αυτές ομάδες αυτό που ήθελαν να ακούσουν ή να λέει κάτι τόσο μελετημένα ασαφές που να μπορεί ο καθένας να κάνει πάνω του όποια ερμηνεία ταίριαζε με τις επιθυμίες του. Εγινε καλός στο παιχνίδι αυτό και δεν δίστασε όποιον ξύπναγε από την ύπνωση της γοητείας του να τον πετάει σαν λεμονόκουπα στα πολιτικά αζήτητα.
Δυόμισι χρόνια μετά το Τέξας, ο Τσίπρας βρέθηκε να έχει κερδίσει ένα δημοψήφισμα (για το διακύβευμα του οποίου ούτε ο ίδιος δεν συμφωνεί με τον εαυτό του) και να εμφανίζεται σαν πορθητής καβάλα στ’ άλογο σε μια χώρα με capital controls που παραλίγο να ρημαχτεί. Την ίδια ώρα όμως, σύμφωνα με κάθε διαθέσιμη μαρτυρία, δημόσια, επώνυμη, off the record, πρώην συνεργατών, ευρωπαίων πολιτικών και θεσμικών, ο νικητής Αλέξης, εκεί που δεν τον έβλεπαν οι έλληνες πολίτες, είχε το σκυθρωπό ύφος του συνθηκολογημένου. Κι όμως υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ακόμη ότι κερδήθηκε κάποια ελληνική μάχη εκείνο το βράδυ.
Δεξιά οικονομική πολιτική
Τελικά το πράγμα κατάντησε εξαιρετικά απλό: o Αλέξης Τσίπρας εσωτερικού εφαρμόζει μια δεξιά οικονομική πολιτική, την οποία αμπαλάρει με ένα αριστερίστικο αφήγημα ενός «κυβερνώντος ριζοσπαστισμού», πασπαλίζει με δόσεις δικαιωματικής ρητορικής, ενώ στοιβάζει πρόσφυγες στη Μόρια και περηφανεύεται για θετικά μέτρα που είναι ζυγισμένα ώστε να μην αποτελούν αλλαγή πολιτικής. Ταυτοχρόνως, διατηρεί την όποια συσπείρωση με παμπάλαιες μεθόδους του αυταρχισμού, π.χ. με ανακάτεμα ατζέντας, στοχοποίηση «εχθρών», ολίγη συνωμοσιολογία, ολίγη στρεψοδικία, ανακίνηση παθών (ακόμη κι αν χρειαστεί η κατασκευή μιας «έκτακτης» κατάστασης). Στον σκοπό αυτό κομβικό στρατηγικό ρόλο επιτελεί συνειδητά και ο εταίρος του, ο Πάνος Καμμένος, ο οποίος χειροκροτείται με άγρια χαρά από τους βουλευτές της Αριστεράς του ήθους και των δικαιωμάτων, ενώ ξύνει, με το γρέζι της φωνής του τους υψηλότερης στάθμης πολιτικούς τόνους και τα κατώτερης υποστάθμης πολιτικά ένστικτα.
Ο άνθρωπος πίσω από τα ψιλά γράμματα
Ο Αλέξης Τσίπρας στο εξωτερικό, από την άλλη, επιδεικνύει με καμάρι τις άλλες επιτυχίες του, αυτές που οι ψηφοφόροι του ξέχασαν να διαβάσουν στα μικρά γράμματα του συμβολαίου. Ο Τσίπρας έγινε αυτός που κατάφερε να περάσει μέτρα που ο δεξιός Σαμαράς και το κεντροαριστερό ΠΑΣΟΚ, δύο κόμματα με κοινωνική κι οργανωτική βάση κ.λπ., δεν κατάφεραν να αγγίξουν. Εμφανίζεται ως ισχυρός πόλος στους ευρωπαίους σοσιαλδημοκράτες (την ίδια ώρα που το κόμμα του δυσκολεύεται να βρει δυνατούς υποψηφίους σε μεγάλους δήμους). Είναι ο πρωταγωνιστής στις επενδύσεις τις οποίες πολεμούσε, ο πρωθυπουργός του χειρότερου μνημονιακού μέτρου απ’ όλα, του υπερταμείου. Πλέον δεν διαβεβαιώνει τους ξένους συνομιλητές του πως δεν έχει εναλλακτικό σχέδιο διάλυσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και κατεστημένου, αλλά, αντιθέτως, εμφανίζεται στον πυρήνα των εγγυητών της διατήρησής του απέναντι στον λαϊκισμό και την Ακροδεξιά. Μετά επιστρέφει στην Αθήνα και βάζει τα γέλια με τον Πάνο Καμμένο.