Η «τέλεια καταιγίδα» φαίνεται ότι συγκεντρώνεται πάνω από το Λονδίνο, με την πρωθυπουργό Τερίζα Μέι να δέχεται κεραυνούς και αστραπές απ’ όλες τις πλευρές και τη Γηραιά Αλβιώνα να πλέει σε τρικυμισμένα νερά. Η Μέι μπορεί να επιμένει πως θα φέρει τη συμφωνία, στην οποία κατέληξε η κυβέρνησή της με την Ευρωπαϊκή Ενωση για την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ, εις πέρας, όμως υπάρχουν πολλές αμφιβολίες γι’ αυτό.

Χαρακτηριστικό είναι πως η βρετανική εταιρεία στοιχηματισμού William Hill (πάντα αξιόπιστος δείκτης των εξελίξεων στη χώρα) ανέστειλε από χθες τα στοιχήματα για το πότε θα αποχωρήσει η Τερίζα Μέι από την πρωθυπουργία, καθώς όλα δείχνουν μέχρι στιγμής πως θα διεξαχθεί, πιθανότατα την επόμενη Τρίτη, ψηφοφορία για πρόταση δυσπιστίας προς εκείνη. Χθες εξελίχθηκε ένα θρίλερ για το εάν συγκεντρώθηκαν οι σχετικές επιστολές από 48 βουλευτές που απαιτούνται, κάτι που οι σκληροπυρηνικοί αντίπαλοι της Μέι επέμεναν πως ήταν απλά θέμα χρόνου. Η κυβέρνηση υπό τη Μέι κλυδωνίζεται βίαια, καθώς μέχρι στιγμής τέσσερις υπουργοί παραιτήθηκαν, μεταξύ των οποίων και ο υπουργός αρμόδιος για το Brexit Ντόμινικ Ράαμπ.

Το Κοινοβούλιο

Επειδή βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά, όλοι έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται τι θα γίνει εάν το βρετανικό Κοινοβούλιο απορρίψει τελικά τη συμφωνία για το Brexit που επετεύχθη μεταξύ Βρετανίας και ΕΕ. Υπάρχουν, λένε οι γνωρίζοντες, πέντε πιθανές επιλογές: καμία συμφωνία, αναδιαπραγμάτευση μιας άλλης συμφωνίας, πρόωρες εκλογές, δεύτερο δημοψήφισμα για το Brexit ή η πιθανότητα να επιστρέψει η υπάρχουσα συμφωνία στη Βουλή και τη δεύτερη φορά να γίνει αποδεκτή, ώστε να αποφευχθούν τα άλλα ενδεχόμενα. Το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μεταρρυθμίσεων θεωρεί ότι στην περίπτωση που επιλεγεί η προοπτική να προχωρήσει το Λονδίνο χωρίς συμφωνία, τότε ΕΕ και Βρετανία μπορεί να διαπραγματευθούν επιμέρους συμφωνίες για θέματα όπως η αεροπλοΐα, τα δικαιώματα των πολιτών, τα ασφαλιστικά συμβόλαια, ο συνοριακός έλεγχος κ.λπ., ώστε τουλάχιστον να αποφευχθούν τα μεγάλα προβλήματα για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες.

Εάν αρχίσουν και πάλι διαπραγματεύσεις για μια νέα συμφωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο ίσως καταλήξει με την «επιλογή της Νορβηγίας» – μια πιο ήπια εκδοχή του Brexit, που θα προβλέπει μόνιμη τελωνειακή ένωση και πιθανώς την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (EFTA) προκειμένου να παραμείνει στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Το πρόβλημα με αυτό το σενάριο είναι ότι το βρετανικό Κοινοβούλιο θα δυσκολευθεί να αποδεχθεί τους κανόνες της ενιαίας αγοράς σε μόνιμη βάση και ούτε η ΕΕ ούτε οι χώρες της EFTA θέλουν να ενταχθεί το Ηνωμένο Βασίλειο μόνο για λίγα χρόνια.

Στην περίπτωση που ξεκινήσουν νέες διαπραγματεύσεις και αποτύχουν και η Βρετανία βρεθεί στο «χείλος του γκρεμού», δεν αποκλείεται οι πρόωρες εκλογές να αποτελέσουν μια ελκυστική προοπτική. Σίγουρα τις επιθυμεί η ηγεσία των Εργατικών. Οι πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως εάν οι Εργατικοί κερδίσουν τις εκλογές θα ανοίξει η πόρτα για ένα πιο ήπιο Brexit ή ακόμα και για τη διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος. Σχετικές δηλώσεις έκανε χθες και ο σκιώδης υπουργός Οικονομικών, ο Εργατικός βουλευτής Τζον ΜακΝτόνελ, διευκρινίζοντας ότι μια κυβέρνηση Εργατικών θα ζητήσει συμφωνία με τις Βρυξέλλες βασισμένη σε μια μόνιμη τελωνειακή ένωση και μια «στενή συνεργατική σχέση» με την ενιαία αγορά. Ολα αυτά όμως είναι για το απώτερο μέλλον.

Το βασικό ερώτημα είναι τι θα γίνει με την υπάρχουσα συμφωνία για το Brexit μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και ΕΕ. Θα περάσει από το βρετανικό Κοινοβούλιο; Το βορειοϊρλανδικό κόμμα DUP, στις ψήφους του οποίου βασίζεται η κυβέρνηση Μέι, φαίνεται ότι αλλάζει στάση. Από χθες κυκλοφορούν πληροφορίες πως οι ηγέτες του θέτουν θέμα ηγεσίας και ζητούν να απομακρυνθεί η Μέι, αλλιώς οι 10 βουλευτές του δεν θα στηρίξουν τη συμφωνία για το Brexit. Σύμφωνα με χθεσινό δημοσίευμα της «Daily Telegraph», που επικαλείται πηγές στο περιβάλλον της επικεφαλής του DUP Αρλίν Φόστερ, το κόμμα απείλησε ότι θα καταψηφίσει τη συμφωνία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ στην ψηφοφορία στη Βουλή των Κοινοτήτων και πρόσθεσε ότι η υποστήριξή του προς τους Τόρις εφεξής «εξαρτάται από το ποιος θα είναι στην ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος».

Υπάρχουν 58 Τόρις υπέρ του σκληρού Brexit που δεν θα στηρίξουν την πρωθυπουργό καθώς της ασκούν σκληρή κριτική, υπάρχουν 14 που ζητούν τη διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος και περίπου 250 που τη στηρίζουν, όμως δεν είναι αρκετοί για να περάσει η συμφωνία. Υπολογίζεται ότι περίπου 15 βουλευτές των Εργατικών, που βρίσκονται σε σύγκρουση με τη δική τους ηγεσία και τον Κόρμπιν, μπορεί να ψήφιζαν υπέρ της συμφωνίας για το Brexit στη Βουλή, πάλι όμως οι ψήφοι δεν θα ήταν αρκετές. Πάντως όλα δείχνουν πως οι Εργατικοί τώρα προσανατολίζονται στο να ασκήσουν πιέσεις ώστε να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές, υποσχόμενοι ότι εκείνοι θα είναι σε θέση να επαναδιαπραγματευθούν μια καλύτερη συμφωνία. Μια καλύτερη νέα συμφωνία θέλουν και οι σκληροί του Brexit, όπως ο Ντέιβιντ Ντέιβις, υπουργός αρμόδιος για το Brexit μέχρι τον Ιούλιο. Το ενδιαφέρον είναι πως στις Βρυξέλλες είναι όλοι κάθετοι πως δεν υπάρχει καμία διάθεση για επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας απόσυρσης.

Διχασµός

Το προσχέδιο της συμφωνίας για το Brexit που έφερε η Μέι από τις Βρυξέλλες και το οποίο φέρει ημερομηνία έκδοσης 14 Νοεμβρίου 2018, αριθμεί 585 σελίδες. Περιέχει πλήθος αμφιλεγόμενων σημείων που απαιτούν χρόνο, εμπεριστατωμένη ανάλυση από ειδικούς και ρεαλιστική εκτίμηση των συνεπειών. Η άμεση συνέπεια είναι όμως ο διχασμός και οι σφοδρές αντιπαραθέσεις σε πολιτικό επίπεδο. Διχασμένη είναι και η βρετανική κοινωνία, κάτι που αποτυπώνεται σε δημοσκόπηση του οργανισμού yougov.org. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούνιο του 2016 οι Βρετανοί αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την ΕΕ με ποσοστό 52%. Τώρα, σε σχετική δημοσκόπηση, η εικόνα είναι τελείως διαφορετική.

Η κατάσταση στη Βρετανία είναι εξαιρετικά περίπλοκη και εξίσου ρευστή. Στις 25 Νοεμβρίου έχει προγραμματιστεί η σύγκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σε ειδική συνεδρίαση για την κύρωση της συμφωνίας περί Brexit. Εως τότε οι εξελίξεις είναι αδύνατο να προβλεφθούν. Οπως χαρακτηριστικά παρατηρεί ο αμερικανός πολιτικός αναλυτής Εμπραχαμ Νιούμαν, «είναι σαν να βλέπεις κορύφωση σε σειρές όπως το “Game of Thrones” ή το “House of Cards”. Είναι η στιγμή που οι σκληροπυρηνικοί Συντηρητικοί, οι οπαδοί του σκληρού Brexit, μετρούν στην πράξη τη δύναμή τους».