Κίτρινες κάρτες μεταρρυθμιστικής χαλάρωσης και καθυστερήσεων στην υλοποίηση των δεσμεύσεων βγάζει η Κομισιόν στην Αθήνα με την πρώτη έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει αποφασιστεί ήδη να μη δοθούν στην Ελλάδα τα 600 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων τον Δεκέμβριο, όπως ήταν αρχικά προγραμματισμένο, ενώ με την παράλληλη ενεργοποίηση ενός πρόσθετου μηχανισμού παρακολούθησης ενδεχόμενων μακροοικονομικών ανισορροπιών ο κορσές της εποπτείας σφίγγει περισσότερο. Τις επόμενες ημέρες η Κομισιόν αναμένεται να ανακοινώσει την ενεργοποίηση της διαδικασίας In Depth Review, ενός πρόσθετου μηχανισμού παρακολούθησης που προβλέπεται στους κοινοτικούς κανόνες.
Υστερα από μια περίοδο επικοινωνιακής ευφορίας στις σχέσεις κυβέρνησης – δανειστών, τα πρώτα σύννεφα κάνουν και πάλι την εμφάνισή τους, εκπέμποντας αρνητικά μηνύματα στις αγορές. Ενα ποσό της τάξεως των 700-800 εκατ. ευρώ, το οποίο αναμενόταν να αποδοθεί με απόφαση του Δεκεμβρίου στην Αθήνα, μετατίθεται για τον Φεβρουάριο του 2019 – και βλέπουμε -, μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης έκθεσης ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας.
Η απόφαση του Eurogroup τον περασμένο Ιούνιο προέβλεπε εμπροσθοβαρή, υπό αίρεση μέτρα για το χρέος, και συγκεκριμένα, εφόσον τηρούνταν οι δεσμεύσεις:
1. Κατάργηση από το 2018 της αύξησης του επιτοκιακού περιθωρίου (step up interest rate margin) που σχετίζεται με τη δόση για την επαναγορά του χρέους του δεύτερου ελληνικού προγράμματος. Σε ετήσια βάση, η κατάργηση συνεπάγεται ελάφρυνση της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ.
2. Χρήση των κερδών από το πρόγραμμα SMP του 2014 από τον ξεχωριστό λογαριασμό του ESM και την αποκατάσταση της μεταφοράς των κερδών από το πρόγραμμα SMP και τη συμφωνία ANFA στην Ελλάδα (από το δημοσιονομικό έτος 2017). «Τα διαθέσιμα ποσά θα αρχίσουν να μεταφέρονται στην Ελλάδα σε εξαμηνιαία βάση τον Δεκέμβριο και τον Ιούνιο, ξεκινώντας από το 2018 ώς τον Ioύνιο του 2022, μέσω του ξεχωριστού λογαριασμού του ESM και θα χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών ή για τη χρηματοδότηση άλλων συμφωνημένων επενδύσεων». Τα κέρδη αυτά, τα οποία προέρχονται από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων από κεντρικές τράπεζες και ΕΚΤ, υπολογίζονται σε περίπου 600 εκατ. ευρώ.
 
ΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ. Σύμφωνα με την απόφαση του Eurogroup, τα δύο παραπάνω μέτρα «υπόκεινται στη συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις για εφαρμογή πολιτικών» στο πλαίσιο της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας.
Το πρόβλημα είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, πως στην πρώτη έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας η Κομισιόν διαπιστώνει σημαντικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση των δεσμεύσεων.
Στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων εντοπίζονται οι περισσότερες, ενώ δεν περνά απαρατήρητη η αθέτηση της δέσμευσης μηδενισμού των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου. Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Δημοσίου θα έπρεπε να είχαν εξαλειφθεί με το τέλος του Μνημονίου στις 20 Αυγούστου, αλλά λόγω καθυστερήσεων δόθηκε έξτρα χρόνος έως το τέλος του έτους. Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών όμως δείχνουν ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τους ιδιώτες ύψους 2,612 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο.
Στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων, μια σειρά δράσεων για τις οποίες είχαν αναληφθεί δεσμεύσεις ολοκλήρωσης των διαδικασιών εντός του 2018 μεταφέρονται εκ των πραγμάτων στο 2019.
Η υποβολή δεσμευτικών προτάσεων για την πώληση του 50,1% των ΕΛΠΕ θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί, αλλά η διαδικασία πηγαίνει για τον Ιανουάριο. Ανάλογες είναι οι καθυστερήσεις και για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, ο διαγωνισμός για την πώληση λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί από τον Σεπτέμβριο αλλά δεν έχει γίνει τίποτα ακόμα, ενώ οι περιβόητες μπουλντόζες στο Ελληνικό δεν αναμένεται να μπουν στο εργοτάξιο έως το τέλος του έτους, όπως επίσης είχε συμφωνηθεί.
ΝΕΟΣ ΚΟΡΣΕΣ. Τρεις μήνες μετά την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος χρηματοδότησης από τους ευρωπαίους δανειστές, η έκθεση της Κομισιόν, η οποία αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα την ερχόμενη Τετάρτη 21 Νοεμβρίου, χτυπά τα πρώτα καμπανάκια. «Η πίεση στην Αθήνα επανέρχεται, ο κορσές γίνεται πιο στενός» σχολιάζει πηγή με γνώση των διεργασιών, αποκαλύπτοντας πως έχει ήδη γίνει επιλογή της Ελλάδας από τον ετήσιο Μηχανισμό Εγκαιρης Προειδοποίησης (Alert Mechanism Report) προκειμένου να συμπεριληφθεί στον κατάλογο των χωρών για τις οποίες θα γίνει σε βάθος αξιολόγηση (In Depth Review). Στόχος των IDRs είναι ο εντοπισμός της φύσης και της σοβαρότητας ενδεχόμενων μακροοικονομικών ανισορροπιών στις χώρες της ΕΕ, ενώ, όπως σημειώνεται, οι αξιολογήσεις αυτές «μπορεί να προετοιμαστούν σε περίπτωση απροσδόκητων σημαντικών οικονομικών εξελίξεων που απαιτούν επείγουσα ανάλυση».
Ανάλογα με τα ευρήματα των εκθέσεων που ενσωματώνονται στις αξιολογήσεις της Κομισιόν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ανεβαίνει το επίπεδο του «διαλόγου» ανάμεσα στην Κομισιόν και τις εθνικές Αρχές, ενώ στην περίπτωση που διαπιστωθεί η ύπαρξη υπερβολικών ανισορροπιών προβλέπεται η ενεργοποίηση της Διαδικασίας Υπερβολικών Ανισορροπιών (Excessive Imbalance Procedure).
Στη διαδικασία In Depth Review έχουν βρεθεί πολλές χώρες της ΕΕ, στις οποίες έχουν εντοπιστεί ή αναζητήθηκαν μακροοικονομικές ανισορροπίες. Μεταξύ αυτών για το 2018, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Σλοβενία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, αλλά και η Ιταλία, η Γαλλία, η Ολλανδία καθώς και η Γερμανία.
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα αποτελεί τη μοναδική χώρα της ευρωζώνης στην οποία επιβλήθηκε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας μετά την έξοδο από το Μνημόνιο και τώρα ενεργοποιείται ένας πρόσθετος μηχανισμός σε βάθος παρακολούθησης της ελληνικής οικονομίας.
 
ΟΙ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ. Την ερχόμενη Τετάρτη αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα, όπως θα συμβεί για όλα τα κράτη – μέλη της ευρωζώνης, η έκθεση αξιολόγησης του ελληνικού προϋπολογισμού από την Κομισιόν. Στη βάση αυτής της έκθεσης, το Eurogroup στις 3 Δεκεμβρίου επίκειται – εκτός απροόπτου – να σφραγίσει την απόφαση της κυβέρνησης να μην εφαρμοστεί η προνομοθετημένη μείωση των συντάξεων το επόμενο έτος.
Η έκθεση της Κομισιόν για τον προϋπολογισμό είναι θετική, εκτιμώντας πως ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ επιτυγχάνεται το 2019 χωρίς τις μειώσεις στις συντάξεις και με παράλληλη εφαρμογή θετικών μέτρων ύψους 900 εκατ. ευρώ. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης θα καταθέσει τον προϋπολογισμό στις 21 Νοεμβρίου στη Βουλή, αλλά θα κρατά την ανάσα του έως το Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου, μη «στραβώσει» την τελευταία στιγμή το αρχικό πράσινο φως του EuroWorking Group που δόθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Στη σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup, η Ελλάδα δεν είναι στην ατζέντα, αλλά αναμένεται να γίνει μια σύντομη παρουσίαση της κατάστασης από τον πρόεδρο του EWG Χανς Φάιλμπριφ.