Πολύ ανήσυχος για πιθανή αύξηση της χρήσης επικίνδυνων χημικών σε δυτικές χώρες εμφανίζεται ο νέος γενικός διευθυντής του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Οπλων (ΟΑΧΟ) Φερνάντο Αρίας. Μιλώντας στα «ΝΕΑ» ενόψει της 23ης Συνδιάσκεψης των κρατών – μελών του Οργανισμού, που αρχίζει σήμερα στη Χάγη, ο επικεφαλής του ΟΑΧΟ δεν απέκλεισε εμμέσως το ενδεχόμενο επικίνδυνα χημικά να διακινούνται ακόμη και μέσω Ελλάδας.
Συγκεκριμένα, στην ερώτηση αν θεωρεί ότι υπάρχει ο κίνδυνος να διακινούνται επικίνδυνα χημικά μέσω χωρών που είναι σημεία διέλευσης μεταναστών, όπως η Ελλάδα, ο Φερνάντο Αρίας απάντησε: «Η διακίνηση και το εμπόριο επικίνδυνων χημικών μπορεί να γίνονται παντού. Στόχος του οργανισμού είναι να διασφαλίζουμε ότι τα χημικά είναι υπό έλεγχο και ότι δεν πέφτουν στα χέρια τρομοκρατών ή μελών παράνομων ομάδων. Πρέπει θα διασφαλίζουμε ότι δεν υπάρχει παρεκτροπή επικίνδυνων χημικών και ότι η διακίνηση χημικών γίνεται για ειρηνικούς στόχους».
Εξάλλου κατά τον ισπανό επικεφαλής του ΟΑΧΟ «οποιαδήποτε χώρα είναι ευάλωτη σε τρομοκρατικές ενέργειες», συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων με επικίνδυνα χημικά. «Δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί απόλυτη ασφάλεια, οπότε χρειάζεται να υπάρχει συνεργασία μεταξύ των κρατών – μελών σε πολλά επίπεδα για να ελέγξουμε τη χρήση επικίνδυνων χημικών» δήλωσε, απαντώντας σε σχετική ερώτηση των «ΝΕΩΝ».
Οι υποθέσεις, άλλωστε, όπου εμπλέκεται η χρήση επικίνδυνων χημικών σε ευρωπαϊκές χώρες δεν περιορίζονται μόνο στην υπόθεση Σόλσμπερι. Το συμβάν στη Γερμανία με τη σύλληψη Σύρου για τη φερόμενη πρόθεσή του να χτυπήσει εβραϊκούς στόχους με χημικά όπλα, αλλά και με δεδομένη την έκταση χρήσης χημικών όπλων στον εμφύλιο της Συρίας, αναδεικνύει ότι παραμένουν σημαντικοί κίνδυνοι, παρά το ότι 96,5% των δηλωθέντων αποθεμάτων χημικών όπλων στον πλανήτη έχουν ήδη καταστραφεί υπό την επίβλεψη του ΟΑΧΟ.
«Οι κίνδυνοι δεν έχουν εξαφανιστεί» τόνισε ο Φερνάντο  Αρίας, σημειώνοντας ότι η επικινδυνότητα έχει ενταθεί επιπλέον εξαιτίας της τεχνολογίας, όπου γίνονται συνεχώς άλματα, ενώ πληροφορίες σχετικές με χημικά και δη επικίνδυνα είναι διαθέσιμες στο Διαδίκτυο. «Υπάρχουν οδηγίες προσβάσιμες σε πολλούς για το πώς μπορεί κανείς να παραγάγει επικίνδυνες χημικές ουσίες» επεξήγησε ο Φερνάντο  Αρίας. «Περιπτώσεις όπως το Σόλσμπερι σημαίνουν ότι πρέπει να προσαρμοζόμαστε σε νέες προκλήσεις και σε νέους κινδύνους», ενώ κατά την εκτίμησή του, παρά την πτώση στη χρήση χημικών όπλων τελευταίως στην εμπόλεμη περιοχή της Συρίας, δεν μπορεί να αποκλειστεί ο κίνδυνος νέων επιθέσεων.
Θεωρεί, μάλιστα, ότι είναι αναγκαία, περισσότερο από ποτέ, η επίγνωση των πολιτών για τους κινδύνους, που μπορεί να εγκυμονεί η χρήση χημικών. «Γνωρίζουμε το μέγεθος της βλάβης, που μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και πολύ μικρές ποσότητες χημικών, όταν πέφτουν σε λάθος χέρια. Ο κίνδυνος να χρησιμοποιηθούν με τρόπο επικίνδυνο αυξάνεται» τόνισε ο Φερνάντο Αρίας. Οπως είπε πάντως στα «ΝΕΑ», στόχος του ΟΑΧΟ είναι η ολική καταστροφή των δηλωθέντων αποθεμάτων χημικών όπλων ανά τον κόσμο τα επόμενα πέντε χρόνια, μέχρι το 2023.
Οσον αφορά την επιπλέον κρίσιμη εξουσία που απέκτησε από τον περασμένο Ιούνιο ο ΟΑΧΟ και μπορεί πλέον όχι μόνο να ελέγχει τη χρήση των χημικών όπλων, αλλά και να προσδιορίζει τους υπευθύνους (άτομα, οργανώσεις, κράτη) που κρύβονται πίσω από επιθέσεις, ο Φερνάντο  Αρίας δήλωσε ότι η νέα ομάδα που θα συσταθεί με αντικείμενο την κατανομή ευθύνης για τις επιθέσεις στη Συρία θα ξεκινήσει τις εργασίες της στις αρχές του επόμενου έτους, πιθανότατα τον Φεβρουάριο.
Το ζήτημα, για το οποίο η Ρωσία εκφράζει έντονες αντιρρήσεις, θα συζητηθεί, άλλωστε, στο πλαίσιο της διάσκεψης των 193 κρατών – μελών του Οργανισμού την επόμενη εβδομάδα. Σε ειδική συνάντηση θα συζητηθεί εξάλλου και η προοπτική επέκτασης της αρμοδιότητας για τον εντοπισμό των υπευθύνων και σε άλλες περιπτώσεις χρήσης χημικών, πέρα από τις επιθέσεις που έγιναν στη Συρία.
Πάντως, η ομάδα, η οποία αναμένεται να αποτελείται από περίπου δέκα ερευνητές υποστηριζόμενους από εμπειρογνώμονες και χημικούς επιθεωρητές που εργάζονται ήδη στον Οργανισμό, θα είναι σε θέση να ελέγξει επιθέσεις, που έχουν γίνει παλαιότερα και για τις οποίες η προηγούμενη ομάδα από εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ και του ΟΑΧΟ δεν καταλόγισε ευθύνες.
Προτεραιότητα για τον νέο γενικό διευθυντή του ΟΑΧΟ, στο πλαίσιο της ενίσχυσης του Οργανισμού, αποτελεί η δημιουργία ενός νέου κέντρου χημείας και τεχνολογίας, το οποίο θα αντικαταστήσει το σημερινό εργαστήριο αναλύσεων, το οποίο θα «είναι ξεπερασμένο σε ένα με δύο χρόνια». Ο επικεφαλής του ΟΑΧΟ, τα γραφεία του οποίου βρέθηκαν τον περασμένο Απρίλιο στο στόχαστρο ρωσικής κυβερνοεπίθεσης, κάνει λόγο για ένα αρκετά πολύπλοκο σχέδιο.
Στόχος είναι το νέο κέντρο, συνολικής επένδυσης 26 εκατ. ευρώ, να αποτελέσει αφενός ένα υψηλού επιπέδου κέντρο ανάλυσης χημικών και αφετέρου κοιτίδα έρευνας όχι μόνο στο μέτωπο των επικίνδυνων χημικών, αλλά και στο πεδίο των «πράσινων» χημικών.