«Επιχείρηση εργαλειοποίησης δύο πρωθυπουργών» ήταν ο τίτλος κειμένου των «ΝΕΩΝ» πριν από λίγες μέρες. Οπωσδήποτε η λέξη εργαλειοποίηση (ως ρήμα εργαλειοποιώ) αποτελεί τη νέα προσθήκη στο ελληνικό πολιτικό, δημοσιογραφικό και (ήδη) επιστημονικό λεξιλόγιο. Και νομίζω ότι στον χρόνο που σύντομα κλείνει είναι η ξεχωριστή λέξη που κυριάρχησε. Γι’ αυτό και θα μπορούσε να ανακηρυχθεί ως «η λέξη της χρονιάς». Πριν από μερικά χρόνια δεν υπήρχε καν στο ελληνικό λεξιλόγιο. Η αρχική έκδοση (1998) του Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γ.Ν. Μπαμπινιώτη ουδόλως την αναφέρει. Στον χρόνο που πέρασε όμως η λέξη κέρδισε ευρεία κυκλοφορία με δεινή χρήση και ενδεχομένως δεινότερη κατάχρηση. Μια αναζήτηση Google δείχνει ότι έχουμε «εργαλειοποίηση του ψεύδους», «εργαλειοποίηση του θανάτου», «εργαλειοποίηση της ιστορικής μνήμης», «εργαλειοποίηση των θεσμών», «εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού», «εργαλειοποίηση της παραβατικότητας», «εργαλειοποίηση του Συντάγματος», «εργαλειοποίηση του προϋπολογισμού» και βεβαίως «εργαλειοποίηση της Εκκλησίας και του Μακεδονικού».

Τι σημαίνει όμως εργαλειοποίηση/ εργαλειοποιώ;  Σημαίνει ότι χρησιμοποιώ ένα θέμα ως μέσο, εργαλείο για να πετύχω ξένους, αλλότριους από το θέμα σκοπούς, στόχους, κυρίως πολιτικούς στόχους. Σημειωτέον ότι και στην αγγλική γλώσσα το αντίστοιχο ρήμα (instrumentalize) έχει προστεθεί σχετικά πρόσφατα στο πολιτικό λεξιλόγιο. Παλαιότερες εκδόσεις των φημισμένων λεξικών Οξφόρδης και Κέιμπριτζ δεν το περιέχουν. Αλλά  δεν γίνεται τόσο ευρεία χρήση του όπως στα καθ’ ημάς. Αντίθετα, για το έτος που κλείνει το λεξικό της Οξφόρδης ανακήρυξε ως «λέξη της χρονιάς» τη λέξη «τοξικός»/ toxic (ελληνικής προέλευσης βέβαια) κυρίως για να περιγράψει  ορισμένες πτυχές του Brexit (εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση – ΕΕ).

Στην ελληνική περίπτωση λοιπόν η λέξη «εργαλειοποίηση» είναι η «λέξη της χρονιάς» τόσο γιατί αποτελεί νέα προσθήκη στο λεξιλόγιο, όσο και γιατί κυρίως η κυβέρνηση έχει όντως χρησιμοποιήσει (ή επιχείρησε να χρησιμοποιήσει) σειρά από θέματα για αλλότριους πολιτικούς σκοπούς και σκοπιμότητες, με κορυφαίο βέβαια το «Μακεδονικό» – της επίλυσης της ονομασίας της γειτονικής μας χώρας (ΠΓΔΜ).  Επιχείρησε να το χρησιμοποιήσει αρχικώς ως μέσο, εργαλείο για να φέρει σε δύσκολη θέση και να διασπάσει τις αντιπολιτευτικές δυνάμεις. Το εργαλειοποίησε δηλαδή με ζημιογόνες συνέπειες. Εάν δεν το έπραττε, και μια σχετικώς καλύτερη συμφωνία πιθανότατα θα προέκυπτε αλλά και μια περισσότερο συναινετική διαδικασία επικύρωσης ίσως θα είχαμε. Την ίδια τακτική της εργαλειοποίησης ακολουθεί σ’ όλη σχεδόν την agenda των θεμάτων, από την αναθεώρηση του Συντάγματος, τις σχέσεις με την Εκκλησία, την (δήθεν) καταπολέμηση της διαφθοράς, τις εξωτερικές σχέσεις και θέματα της χώρας και σειρά άλλων. Πρόκειται για μια εξόχως κυνική πολιτική προσέγγιση που προτάσσει το (αλλότριο) βραχυχρόνιο κομματικό και εκλογικό συμφέρον έναντι παντός άλλου. Από την άποψη αυτή δεν έχουμε απλώς μια νέα λέξη-όρο.  Εχουμε ένα νέο πολιτικό φαινόμενο τουλάχιστον στη σημερινή έκτασή του. Παρά ταύτα, «με τη δύναμη μιας λέξης ξαναρχίζω τη ζωή μου»…

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών