Η Τουρκία «πρέπει να λάβει αποφασιστική δράση ώστε να αναστρέψει την τάση που επικρατεί σήμερα όσον αφορά το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα» υπογράμμισε χθες σε ανακοινωθέν της η ΕΕ. Είχαν προηγηθεί συναντήσεις ανώτατων ευρωπαίων αξιωματούχων με ανώτατα στελέχη της τουρκικής κυβέρνησης στην Αγκυρα. Αλλά και μία κοινή συνέντευξη Τύπου του ευρωπαίου επιτρόπου, αρμόδιου για τη διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν, της ύπατης εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας Φεντερίκα Μογκερίνι και του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που επιβεβαίωσε και με το παραπάνω την ένταση στις διμερείς σχέσεις.

Φροντίζοντας να τονίσει, παράλληλα, τη σημασία του πολιτικού διαλόγου, ο Γιοχάνες Χαν εξέφρασε τις σοβαρές ανησυχίες της Ευρώπης για τον μεγάλο αριθμό δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών και ακτιβιστών που εξακολουθούν να κρατούνται στην Τουρκία. «Οι ποινικές και νομικές διαδικασίες πρέπει να βασίζονται στο τεκμήριο της αθωότητας. Οι δημοσιογράφοι και η κοινωνία των πολιτών πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιτελούν το σημαντικό τους έργο» δήλωσε, αναφερόμενος μεταξύ άλλων στον επιχειρηματία και ακτιβιστή Οσμάν Καβαλά που κρατείται από τον Νοέμβριο του 2017, καθώς και στους 13 ακαδημαϊκούς που συνελήφθησαν την περασμένη εβδομάδα κατηγορούμενοι για απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης μέσω των μαζικών διαδηλώσεων στο πάρκο Γκεζί το 2013.

Στον ίδιο τόνο ήταν και οι δηλώσεις της Φεντερίκα Μογκερίνι, η οποία εξέφρασε επιπλέον την ελπίδα να αφεθεί σύντομα ελεύθερος ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, πρώην επικεφαλής του αντιπολιτευόμενου φιλοκουρδικού κόμματος HDP, που βρίσκεται στη φυλακή από τον Νοέμβριο του 2016. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) ζήτησε την Τρίτη την άμεση αποφυλάκιση του Ντεμιρτάς, κρίνοντας πως οι λόγοι που επικαλούνται οι τουρκικές Αρχές για να δικαιολογήσουν τη διάρκεια της προφυλάκισής του δεν είναι «επαρκείς» και πως η φυλάκισή του έχει ως στόχο να «πνίξει τον πολιτικό πλουραλισμό στην Τουρκία». Ο Ερντογάν, ωστόσο, υποστήριξε (μη αληθώς) ότι οι αποφάσεις του δικαστηρίου δεν είναι δεσμευτικές για την Αγκυρα, προσθέτοντας ότι η χώρα του «θα απαντήσει και θα βάλει τελεία και παύλα» στη διαμάχη. «Η Τουρκία πρέπει να σεβαστεί την απόφαση του ΕΔΑΔ. Δεν υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά εδώ. Εχουμε υψηλά μέτρα και σταθμά, είτε σας αρέσει είτε όχι» ξεκαθάρισε χθες η Μογκερίνι. Αλλά ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών επέμεινε να καλεί την ΕΕ να πάψει να υπερασπίζεται «εκείνους που εμπλέκονται σε δραστηριότητες με στόχο την ανατροπή της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της Τουρκίας».

Οι συχνές λεκτικές προκλήσεις του τούρκου προέδρου, σε συνδυασμό με το πογκρόμ που εξαπέλυσε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 (100.000 άνθρωποι στη φυλακή, 130.000 άνθρωποι απολυμένοι ή σε διαθεσιμότητα), δοκιμάζουν τη σχέση της χώρας του με τη Δύση. Οπως επισημαίνουν πάντως οι «New York Times», η υπόθεση Κασόγκι έχει ενισχύσει το κύρος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν – και ας μην κέρδισε όλα όσα ήθελε από αυτήν.

Εβδομάδες τώρα, ο τούρκος ηγέτης προσπαθεί να υπονομεύσει τον περιφερειακό του αντίπαλο με ένα επιτήδειο μπαράζ διαρροών που συνδέουν τον σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο με τη δολοφονία του διαφωνούντος δημοσιογράφου στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, στις 2 Οκτωβρίου. Η τουρκική «Χουριέτ» υποστήριξε χθες πως η επικεφαλής της CIA Τζίνα Χάσπελ άφησε τον περασμένο μήνα να εννοηθεί, μιλώντας σε τούρκους αξιωματούχους, πως η υπηρεσία έχει στην κατοχή της ηχητικό ντοκουμέντο από τηλεφώνημα που είχε κάνει ο σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στον αδελφό του, πρεσβευτή της Σαουδικής Αραβίας στην Ουάσιγκτον, στο οποίο ο πρώτος ακούγεται να δίνει εντολές να «σωπάσει ο Τζαμάλ Κασόγκι» το συντομότερο δυνατόν. Ο Ντόναλντ Τραμπ βέβαια ξεκαθάρισε αυτή την εβδομάδα πως οι ΗΠΑ θα παραμείνουν, σε πείσμα όλων, «ακλόνητος εταίρος» του Ριάντ. Αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο Ερντογάν έχασε τη γεωπολιτική μάχη για τις συνέπειες της δολοφονίας. Διεκδικώντας σε αυτή την υπόθεση το ηθικό πλεονέκτημα, είδε το διεθνές του κύρος να αναβαθμίζεται ξεκάθαρα τις τελευταίες επτά εβδομάδες.