Ο Χόθορν και το πέπλο του πουριτανισμού

Η απόκοσμη και ασυνείδητη πλευρά του αμερικανικού πουριτανισμού, ο οποίος ταυτίζεται με το κήρυγμα του καθοδηγούμενου απ’ τον Θεό έθνους, διαπερνά το έργο του Ναθάνιελ Χόθορν (1804-1864), από τους πατριάρχες του σκοτεινού ρομαντισμού, μαζί με τον Χέρμαν Μέλβιλ και τον Εντγκαρ Αλαν Πόε. Στο αριστουργηματικό «Σπίτι με τα εφτά αετώματα» (εκδ. Gutenberg, μετάφραση και σημειώσεις Εφη Καλλιφατίδη, 1999) χρησιμοποιεί το οίκημα ακριβώς ως μια αλληγορία για την ασφυκτική υποκρισία της Νέας Αγγλίας και τις ανοιχτές πληγές του ρατσισμού. Ο αντιπουριτανισμός είναι διάχυτος και στις «Τρεις γοτθικές ιστορίες» που εντυπωσιάζουν – αν και ο χαρακτηρισμός έχει χάσει μάλλον τη σημασία του – με τις μεταφορές και την αφηγηματική τόλμη (κάποια στιγμή ο αφηγητής Χόθορν «στρέφεται» προς τους αναγνώστες αποδεχόμενος μέρος της ευθύνης για τα «μυθεύματα» που διαβάζουν). Κατά την άποψή μας, η πιο δυνατή από τις αλληγορίες είναι το «Μαύρο πέπλο του ιερέα», όπου ο σεβάσμιος αιδεσιμότατος Χούπερ εμφανίζεται δημοσίως στο ποίμνιό του φορώντας το πέπλο του τίτλου, το οποίο δεν αποχωρίζεται ούτε κατά τις τελευταίες του στιγμές. Η υπόδειξη της καθολικής ενοχής από τον Χόθορν εναλλάσσεται στην επόμενη αλληγορία, το «Μεγάλο ρουμπίνι», με τη σύγκρουση εγωκεντρισμού και ανιδιοτέλειας. Το ερώτημα που κινεί εδώ τα νήματα της αφήγησης είναι ποιος από τους συνολικά οητώ τυχοδιώκτες θα δει πρώτος το εκθαμβωτικό αντικείμενο του πόθου. Στο τρίτο διήγημα, «Το πείραμα του γιατρού Χάιντεγκερ», κυριαρχεί ως υπόστρωμα η αλαζονεία τεσσάρων ηλικιωμένων που αναζητούν την αιώνια νιότη (από την «Πηγή της νεότητας») ξεχνώντας ότι η φθορά παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ταυτότητας.