«Απαράδεκτη η κατάσταση στη Μόρια»

Στον αντίποδα των θετικών μηνυμάτων, που επιμένουν για την επιστροφή της Ελλάδας στην κανονικότητα, η Ντούνια Μιγιάτοβιτς, η αρμόδια επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, διαμηνύει ότι «δεν υπάρχει επιστροφή στην κανονικότητα χωρίς να διορθωθεί η κατάσταση σε Υγεία και Εκπαίδευση». Χαρακτηρίζει το ζήτημα σοβαρό και θλιβερό, διαπιστώνοντας ότι «οι άνθρωποι δεν έχουν καν πρόσβαση σε βασικά φάρμακα ή σε θεραπείες που χρειάζονται άμεσα» και τονίζει πως «η κατάσταση πρέπει να αλλάξει όσο το δυνατόν συντομότερα». Αμεσες και επείγουσες δράσεις ζητεί από την ελληνική κυβέρνηση για να βελτιωθούν και οι συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών στα κέντρα υποδοχής. Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, η ανησυχία της εντείνεται περισσότερο. Αλλωστε, όπως τονίζει, παρ’ ότι προέβη σε αντίστοιχη προειδοποίηση τον περασμένο Ιούνιο, η κατάσταση παραμένει σοβαρή και χρήζει επείγουσας παρέμβασης.

Ζητάτε μέτρα από την Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα στα κέντρα υποδοχής μεταναστών. Τι περιμένετε;

Υπάρχει ανάγκη να γίνουν βήματα επειγόντως. Ειδικότερα στη Μόρια. Κατά την επίσκεψή μου, τον περασμένο Ιούνιο, είχα ζητήσει να υπάρξουν επείγουσες δράσεις. Αλλά δεν έχουν γίνει ακόμη αρκετά. Επαναλαμβάνω ότι για να υπάρξει βελτίωση θα πρέπει η Ελλάδα να λάβει επείγοντα μέτρα, να υιοθετήσει μακροπρόθεσμες πολιτικές με τις οποίες θα αποφεύγονται τέτοιες καταστάσεις στα κέντρα υποδοχής. Στην έκθεση που δημοσιεύσαμε πριν από λίγες μέρες και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εμπειρία που είχα κατά την επίσκεψή μου στην Ελλάδα, υπάρχουν πολλές συστάσεις, υπάρχουν, βέβαια, και αναφορές σε αξιέπαινες εξελίξεις. Ομως, οι συνθήκες διαβίωσης στη Μόρια και σε άλλα κέντρα υποδοχής είναι ακόμη κάτω από τα αποδεκτά πρότυπα, και αυτό χρειάζεται να αλλάξει.

Ποια μέτρα θεωρείτε άκρως απαραίτητα για να υπάρξει βελτίωση;

Για να βελτιωθεί η κατάσταση θα πρέπει να μεταφερθούν άνθρωποι από τα νησιά στην ενδοχώρα. Στη Μόρια υπάρχουν υποδομές για 1.500 ανθρώπους, ενώ βρίσκονται εκεί πάνω από 7.000 και οι αριθμοί αλλάζουν συνεχώς. Είναι απαράδεκτη η κατάσταση. Μίλησα με πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται εκεί, με εκπροσώπους των ΜΚΟ, με τις τοπικές Αρχές, με φορείς. Μίλησα με τον αντιδήμαρχο. Χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη από την κυβέρνηση, και είναι κάτι που περιμένουμε να δούμε. Ασχολήθηκα με όλες τις ευάλωτες ομάδες, τα ασυνόδευτα παιδιά, τις εγκύους, τις γυναίκες που είναι μόνες. Πρόκειται για ομάδες που χρειάζονται υποστήριξη άμεσα. Υπάρχουν εκατοντάδες προβλήματα από την υγιεινή, την πρόσβαση στην Υγεία μέχρι την πρόσβαση στην Εκπαίδευση για τα παιδιά των μεταναστών. Εργάζονται συστηματικά στην περιοχή και άλλοι οργανισμοί, η UNHCR, η EASO, αλλά παρά τη βοήθεια και τα διαθέσιμα εργαλεία, η κατάσταση δεν βελτιώνεται.

Τι σας ανησυχεί περισσότερο όσον αφορά τις ευάλωτες ομάδες;

Η κατάσταση είναι πολύπλοκη και δύσκολη. Υπάρχουν περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης, κρούσματα βίας και ενδοοικογενειακής βίας. Οι ευάλωτες ομάδες και ειδικότερα τα ασυνόδευτα παιδιά δεν μένουν σε ασφαλείς ζώνες. Τα παιδιά ζουν και αναμειγνύονται με τους ενηλίκους, οπότε λείπουν προληπτικά μέτρα για να αποφεύγονται αρνητικές συνέπειες.

Πού εντοπίζετε τις αδυναμίες;

Δεν είναι ο ρόλος μου να κάνω τέτοιες διαπιστώσεις. Αλλά, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Ο υπερπληθυσμός δημιουργεί προβλήματα. Οι άνθρωποι είναι πολύ περισσότεροι από τη μέγιστη χωρητικότητα. Οι Ελληνες έχουν επιδείξει ένα ανθρώπινο πρόσωπο και είναι αξιέπαινες οι προσπάθειές τους. Παράλληλα, δεν υπάρχει επαρκής ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις εντός της Ευρώπης για τη διαχείριση του Μεταναστευτικού. Η ρητορική ορισμένων ηγετών δεν βοηθά. Ερχεται, όμως, χειμώνας και οι συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών θα δυσκολέψουν. Τα κράτη θα πρέπει να δράσουν όσο το δυνατόν πιο σύντομα, θέτοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα στην κορυφή της ατζέντας.

Ανησυχείτε ότι η κατάσταση μπορεί να χειροτερέψει;

Ελπίζω πως όχι. Είναι σημαντικό να συνεχίσω τον διάλογο με τις ελληνικές Αρχές και τους φορείς και σκοπεύω να παρακολουθήσω την πρόοδο που θα σημειωθεί βάσει των συστάσεών μου. Σύντομα θα επισκεφτώ και πάλι την Ελλάδα.

Οι διαπιστώσεις σας αφορούν μόνο στη Μόρια;

Επισκέφθηκα τη Μόρια διότι πρόκειται για το κέντρο υποδοχής μεταναστών στο οποίο η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Αλλά βρισκόμαστε σε επαφή με άλλα κέντρα και γνωρίζουμε την κατάσταση. Επισκέφθηκα ακόμη το κέντρο στο Καρά Τεπέ, όπου οι συνθήκες διαβίωσης είναι σε καλό επίπεδο. Η περίπτωση του Καρά Τεπέ δείχνει ότι υπάρχουν δυνατότητες για να δημιουργηθούν περιβάλλοντα φιλικά προς τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών.

Είναι σοβαρός ο αντίκτυπος της λιτότητας στην Εκπαίδευση και την Υγεία. Με συγκλόνισαν οι καταστάσεις που είδα όταν επισκέφτηκα μονάδα Υγείας. Με συγκλόνισε αφενός η ενέργεια και η προσπάθεια των ανθρώπων, που προσπαθούν να βοηθήσουν με κάθε τρόπο και αφετέρου η σοβαρότητα του προβλήματος. Υπήρξαν σημαντικές μειώσεις στα κονδύλια Υγείας, που οδήγησαν σε σοβαρά προβλήματα. Πρόκειται για ζήτημα που χρειάζεται συνεχή παρακολούθηση και ελπίζω να υπάρξουν βελτιώσεις. Μπορεί να ακούμε θετικά μηνύματα για το ότι η Ελλάδα ξεκινά μια νέα περίοδο, ότι γίνεται πλέον μια κανονική χώρα, αλλά την ίδια στιγμή δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι άνθρωποι υποφέρουν. Για να μιλάμε πραγματικά για καλύτερες μέρες, θα πρέπει να υπάρξουν βελτιώσεις στην Υγεία και την Εκπαίδευση. Η κατάσταση είναι σοβαρή, οι άνθρωποι δεν έχουν καν πρόσβαση σε βασικά φάρμακα ή σε θεραπείες που χρειάζονται άμεσα. Οι άνθρωποι με τους οποίους μίλησα βρίσκουν φάρμακα, για παράδειγμα, επειδή υπάρχουν εθελοντές, υπάρχει κόσμος που προσφέρει φάρμακα, γιατί θέλουν να βοηθήσουν. Ομως, δεν μπορούν να βοηθηθούν από τις δομές Υγείας, τα νοσοκομεία, τις μονάδες υγείας ή τα ασθενοφόρα. Είναι θλιβερό, και η κατάσταση πρέπει να αλλάξει όσο το δυνατόν συντομότερα. Δεν υπάρχει επιστροφή στην κανονικότητα χωρίς να διορθωθεί η κατάσταση σε Υγεία και Εκπαίδευση.