Οι Βρετανοί έχουν μια περιεκτική φράση: make or break, δηλαδή κάτι που ή θα σημειώσει μεγάλη επιτυχία ή θα φέρει την απόλυτη αποτυχία. Κάπως έτσι περιγράφεται η αυριανή Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ για το Brexit. Εδώ φθάσαμε έπειτα από πολύμηνες και επίπονες διαπραγματεύσεις μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών. Αύριο οι ηγέτες των 27 θα συναντηθούν με τη Μέι και θα δουν εάν μπορούν να επικυρώσουν τη συμφωνία που επετεύχθη και εάν μπορούν να συμφωνήσουν στην πολιτική διακήρυξη για τις μελλοντικές σχέσεις των δύο πλευρών.

Τα «εάν» συνοδεύονται από ήχους του ανδαλουσιανού cante jondo («κάντε χόντο», σημαίνει βαθύ τραγούδι), προδρόμου του φλαμένκο, όπου μια ανδρική φωνή, χωρίς συνοδεία οργάνων, διηγείται λυπητερές ιστορίες. Η φωνή αυτή, στην προκειμένη περίπτωση, ανήκει στον ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος ξανά και ξανά τις τελευταίες ημέρες προειδοποιεί πως είναι έτοιμος να τορπιλίσει τα πάντα στην αυριανή Σύνοδο, επειδή επιμένει πως οποιαδήποτε μελλοντική απόφαση για το Γιβραλτάρ θα πρέπει να λαμβάνεται από κοινού μεταξύ Μαδρίτης και Λονδίνου. Η βρετανίδα πρωθυπουργός Τερίζα Μέι, από την άλλη, επιμένει πως η συμφωνία που κλείστηκε αφορά «όλη την οικογένεια του Ηνωμένου Βασιλείου, άρα και τα υπερπόντια βρετανικά εδάφη, άρα και το Γιβραλτάρ». Επιμένουν και οι δύο, λοιπόν. Συνομίλησαν για το θέμα το βράδυ της Τετάρτης, χωρίς να εγκαταλείψει κάποιος τις θέσεις του.

Η Τερίζα Μέι όμως μιλά έκτοτε για πρόοδο που σημειώνεται ώστε να ξεπεραστεί το αδιέξοδο. Ο Σάντσεθ χθες διέψευσε κάτι τέτοιο και επανέλαβε ότι η Μαδρίτη χρειάζεται γραπτές εγγυήσεις ότι το Γιβραλτάρ δεν θα καλύπτεται αυτομάτως από οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Βρετανίας και ΕΕ και πως η Μαδρίτη θα έχει λόγο για όλα. Οι Ευρωπαίοι προβληματίζονται, με κάποιους από αυτούς να κοιτούν τους Ισπανούς ενοχλημένοι. Γιατί τέτοια επιμονή; αναρωτιούνται. Οι θλιμμένες νότες του cante jondo ακούγονται και πάλι. Κάποιοι αναλυτές υπενθυμίζουν τις τοπικές εκλογές στις 2 Δεκεμβρίου στην Ανδαλουσία, προπύργιο των Σοσιαλιστών του Σάντσεθ. Αν, όπως πολλά δείχνουν, η Ισπανία προετοιμάζεται για βουλευτικές εκλογές μαζί με τις εκλογές του Μαΐου, οι Σοσιαλιστές θέλουν να καταγάγουν μια εντυπωσιακή νίκη τώρα. Εξού και η σκληρή γλώσσα του Πέδρο Σάντσεθ. Πάντως χθες το βράδυ ισπανός αξιωματούχος δήλωσε πως η χώρα του έχει εξασφαλίσει τη συναίνεση της Βρετανίας προκειμένου να συμπεριληφθούν διευκρινίσεις για το Γιβραλτάρ στο τελικό κείμενο.

Η Τερίζα Μέι χθες προχώρησε σε ραδιοφωνικό διάγγελμα προς τον βρετανικό λαό, καθώς εκτός από τα προβλήματα με τους Ευρωπαίους έχει – ίσως μεγαλύτερα – προβλήματα και με την εσωτερική ανταρσία στους Τόρις, που απειλούν ότι θα καταψηφίσουν τη συμφωνία όταν αυτή φθάσει στο βρετανικό Κοινοβούλιο. Αποφάσισε λοιπόν να ασκήσει πίεση στους «αντάρτες», απευθυνόμενη άμεσα στους πολίτες. «Τώρα είναι η ώρα να είμαστε ενωμένοι ως χώρα» είπε. «Εάν η συμφωνία μπλοκαριστεί στο Κοινοβούλιο, θα βρεθούμε και πάλι στο σημείο μηδέν. Εάν απορριφθεί η συμφωνία και επιστρέψουμε σε διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, δεν θα μας παραχωρήσουν τίποτα περισσότερο». Σε ερώτηση εάν θα παραιτηθεί στην περίπτωση που απορριφθεί η συμφωνία στο Κοινοβούλιο, η Τερίζα Μέι τόνισε πως το μόνο που σκέφτεται αυτή τη στιγμή είναι ένα θετικό αποτέλεσμα.

Η βρετανίδα πρωθυπουργός επιστρέφει σήμερα στις Βρυξέλλες για τις τελευταίες συνομιλίες με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ πριν από την αυριανή Σύνοδο. Η κίνηση αυτή της Μέι φαίνεται να προκαλεί εκνευρισμό σε άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων η γερμανική. Ο γερμανός πρεσβευτής στην ΕΕ τόνισε χθες πως η Ανγκελα Μέρκελ δεν θέλει κάποια έκπληξη με τροποποιημένα κείμενα την τελευταία στιγμή, μια άποψη με την οποία συμφώνησαν και οι Γάλλοι.

Καλού – κακού, πάντως, το Βερολίνο φρόντισε να ξεκαθαρίσει τη θέση του για άλλη μία φορά. Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Ολαφ Σολτς σε χθεσινή του συνέντευξη τόνισε πως «η κυβέρνηση της Γερμανίας ελπίζει ότι η Βρετανία θα αποχωρήσει από την ΕΕ με εύτακτο τρόπο, αλλά έχει κάνει και προετοιμασίες για το ενδεχόμενο το διαζύγιο να γίνει χωρίς να έχει συναφθεί καμία αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία». Και πρόσθεσε: «Ενα Brexit χωρίς συμφωνία θα ήταν η χειρότερη έκβαση για την Ευρώπη, αλλά ειδικά για τη Βρετανία, διότι θα έπληττε σκληρά τη βρετανική οικονομία. Κάνουμε πολύ προσεκτικές προετοιμασίες και για τις δύο εκδοχές, το ελεγχόμενο και το ανεξέλεγκτο Brexit. Και τα δύο σενάρια θέτουν προκλήσεις γα εμάς, αλλά μπορούμε να τις διαχειριστούμε και θα το κάνουμε».

Αν το ανδαλουσιανό cante jondo του Σάντσεθ σιγήσει και όλοι συμφωνήσουν σε όλα αύριο, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα αρχίσουν να προετοιμάζουν τις συνομιλίες για τις μελλοντικές σχέσεις των δύο πλευρών μετά το Brexit, το πλαίσιο των οποίων αναμένεται να καθοριστεί από το κείμενο της πολιτικής διακήρυξης που θα συζητηθεί αύριο.

Κατόπιν θα έρθει το πιο δύσκολο εμπόδιο: η διαδικασία επικύρωσης της συμφωνίας από το βρετανικό Κοινοβούλιο. Η Τερίζα Μέι θα ήθελε να διεξαχθεί πριν από τη διακοπή των εργασιών στις 21 Δεκεμβρίου. Το πιο πιθανό είναι να πραγματοποιηθεί μεταξύ 10 και 18 Δεκεμβρίου. Εάν η συμφωνία ψηφιστεί, θα πρέπει η κυβέρνηση να παρουσιάσει εσπευσμένα ένα νομοσχέδιο αποχώρησης και εφαρμογής του Brexit, προκαλώντας νέες έντονες συνομιλίες που θα κρατήσουν πολλές ημέρες. Από την αυριανή Σύνοδο Κορυφής έως την καταληκτική ημερομηνία της 29ης Μαρτίου ο καιρός είναι λίγος για όλα αυτά. Υπάρχει διάθεση; Υπάρχει χρόνος; Εκεί που σήμερα ακούγεται το cante jondo, αύριο μπορεί να ακούγονται τα blues.