Κτηματολόγιο : Ποια ακίνητα κινδυνεύουν να περάσουν στα χέρια του Δημοσίου

Μία στις δύο ιδιοκτησίες ή θα έχει πρόβλημα με τους τίτλους της ή δεν θα δηλωθεί καθόλου ή θα τη διεκδικήσει το Δημόσιο (!). Αυτό υποστηρίζουν από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) με αφορμή την έναρξη του «νέου Κτηματολογίου» που έκανε πρεμιέρα την περασμένη Δευτέρα 19 Νοεμβρίου από τα Δωδεκάνησα. Τα δικαιώματα κτηματογράφησης ανέρχονται σε 16,5 εκατομμύρια, γεγονός που σημαίνει ότι τουλάχιστον πάνω από επτά εκατομμύρια ιδιοκτήτες θα μπουν στη σειρά για να καταγράψουν την περιουσία τους.

Για τους προαναφερόμενους λόγους, ο κίνδυνος να χαθούν οι ιδιοκτησίες και να περιέλθουν στο Δημόσιο «ως άγνωστου ιδιοκτήτη» είναι μεγάλος. Και ο κίνδυνος αυξάνεται ακόμη περισσότερο, με την υποχρέωση του Δημοσίου (από το καλοκαίρι του 2013) να δηλώνει στο Κτηματολόγιο την περιουσία του.

Με μια πρώτη ανάγνωση αυτό δεν είναι κακό (είναι μάλιστα επιβεβλημένο), αλλά υπάρχει το τεκμήριο κυριότητας υπέρ του κράτους. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση αμφισβήτησης της ιδιοκτησίας από οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να βρουν τίτλους ιδιοκτησίας από τον προπερασμένο αιώνα (!).

Αυτός είναι ο λόγος που χιλιάδες ιδιοκτήτες σε όλη τη χώρα έχασαν – ή θα χάσουν – τον ύπνο τους. Το κράτος διεκδικεί εκτάσεις σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας που κάποτε, ακόμη και πριν από 100 χρόνια, ήταν χαρακτηρισμένες ως δασικές.

Πρόκειται για περιοχές που εντάχθηκαν κανονικά στο σχέδιο πόλης, χτίστηκαν νόμιμα, αλλά έχασαν μόνο τον δασικό και τον δημόσιο χαρακτήρα τους.

Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη περίπτωση των Βριλησσίων, όπου, κατά τον δήμαρχο Ξενοφώντα Μανιατογιάννη, λίγες ημέρες πριν ολοκληρωθεί το Κτηματολόγιο στην περιοχή (ξεκίνησε το 1999), υπάρχουν – με την έως τώρα εικόνα – 130 θιγόμενοι ιδιοκτήτες, στους οποίους κοινοποιήθηκαν αγωγές από το υπουργείο Οικονομικών.

Το Δημόσιο διεκδικεί τίτλους ακόμη και εντός σχεδίου περιοχές. Ωστόσο εδώ υπάρχει, υπό προϋποθέσεις, νομοθετική κάλυψη των ιδιοκτητών, που μπορούν – έστω και με πολύ ταλαιπωρία – να βρουν το δίκιο τους. Το μεγάλο πρόβλημα είναι στις εκτός σχεδίου περιοχές.

Αν και το ζήτημα μπορούσε να έχει λυθεί με νομοθετική ρύθμιση που έχουν ζητήσει οι αρμόδιες υπηρεσίες, εξακολουθεί να υφίσταται με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αγωνία και την ταλαιπωρία των ιδιοκτητών.

Αυτός είναι ο λόγος που οι ιδιοκτήτες ζητούν – εδώ και χρόνια – τη νομοθετική επίλυση του ιδιοκτησιακού προβλήματος των εκτός σχεδίων ακινήτων, αφού, όπως υποστηρίζουν, χωρίς αυτήν είναι αδύνατη η κατάρτιση της νέας φάσης κτηματογράφησης. Οπως ισχυρίζονται, το Δημόσιο διατηρεί το δικαίωμα να διεκδικήσει οποτεδήποτε οποιοδήποτε εκτός σχεδίου ακίνητο, αξιώνοντας από τους πολίτες την αναίρεση και επίκληση μετεγγραμμένων τίτλων μέχρι και το 1885 (!).

Εκρηκτική κατάσταση

Ετσι, όπως υποστηρίζουν πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, η μη επίλυση του ζητήματος των εκτός σχεδίου ακινήτων, σε συνδυασμό με την εξελισσόμενη διαδικασία των δασικών χαρτών θα δημιουργήσει εκρηκτική κατάσταση σε όλη την ύπαιθρο χώρα, μια και το Δημόσιο υποχρεούται να υποβάλλει δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος για λόγους διασφάλισης και προστασίας των δικαιωμάτων του, στα πλαίσια των κτηματογραφήσεων του Κτηματολογίου.

«Η ευθυνοφοβία και ο συχνά υπερβάλλων ζήλος πολλών υπηρεσιών του Δημοσίου τις οδηγεί να υποβάλλουν δηλώσεις ιδιοκτησίας για ολόκληρο σχεδόν τον κάθε Δήμο και τον κάθε νομό (!), αδιαφορώντας για τις σοβαρότατες συνέπειες εις βάρος των πολιτών» υποστηρίζει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ Στράτος Παραδιάς.

Ενδεικτικά των όσων προαναφέρθηκαν είναι το γεγονός, όπως εξηγούν πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, ότι στην Πάτμο, για παράδειγμα, ενώ το 95% του νησιού αποτελεί ιδιωτική περιουσία, το 80% δηλώθηκε ως «δάσος» από το Δημόσιο, το όποιο διεκδικεί ως περιουσία του.

Επίσης σε δήμους της Ανατολικής και Δυτικής Αττικής η Δασική Υπηρεσία, σύμφωνα με στοιχεία της ΠΟΜΙΔΑ, έχει δηλώσει ακόμη και έως 83% του εμβαδού της ως δημόσια δασική έκταση (Δήμος Ειδυλλίας).

Στα προβλήματα που αναμένεται να αναδειχθούν όσο προχωρεί η κτηματογράφηση συγκαταλέγεται η μη δήλωση της περιουσίας από πολλούς ιδιοκτήτες ως μέτρο… «άμυνας» απέναντι στην υψηλή φορολόγηση (κυρίως ΕΝΦΙΑ). Επιπλέον, επειδή αυτό το πρόγραμμα κτηματογράφησης αφορά – στην πλειονότητά του – κυρίως αγροτικές περιοχές, πολλοί ιδιοκτήτες σε εκτός σχεδίου ορεινές και ημιορεινές περιοχές δεν θα τα δηλώσουν επειδή αγνοούν την ακριβή θέση τους: για παράδειγμα εγγόνια που κληρονόμησαν την έκταση από τους παππούδες τους.

Οι κίνδυνοι από τη μη καταγραφή

Αν δεν δηλωθούν τα ακίνητα ή αν δηλωθούν λάθος, τότε υπάρχει κίνδυνος τα ακίνητα να περιέλθουν στο Δημόσιο. Κι αυτό διότι όποια ακίνητα δεν δηλωθούν στο Δημόσιο θα θεωρούνται «άγνωστου ιδιοκτήτη». Οι ιδιοκτήτες αυτών των ακινήτων, με βάση τα όσα προβλέπονται, θα μπορούν να προσφύγουν δικαστικώς, αλλά για να διεκδικήσουν χρηματική εγγύηση για το ακίνητο.

Σύμφωνα με τα όσα ισχύουν σήμερα, για τα παλιά προγράμματα κτηματογράφησης (1997 – 1999) ένα ακίνητο χαρακτηρίζεται ως «άγνωστου ιδιοκτήτη» αν δεν δηλωθεί σε 14 χρόνια και για τα νέα (από το 2008 και μετά) σε επτά χρόνια

Η διαδικασία… μεταφοράς στο Δημόσιο έχει ήδη αρχίσει (!). Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) Στράτο Παραδιά, σε πόλεις όπως η Καλαμάτα, Πάτρα, Αργοστόλι, αλλά και σε περιοχές της Αττικής όπως το Νέο Ψυχικό, η Νέα Σμύρνη, τα Βριλήσσια, τα Μελίσσια και ο Γέρακας, σημαντικά περιουσιακά στοιχεία περιέρχονται στο Δημόσιο.

Και αυτός είναι ο λόγος που η ΠΟΜΙΔΑ ζητεί τη νομοθετική ρύθμιση της παράτασης της προθεσμίας στα 20 χρόνια (για όλα τα προγράμματα κτηματογράφησης). Από την ΠΟΜΙΔΑ θεωρούν πως η αυτόματη «δήμευση» της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας εκείνων που δεν συμμετείχαν σε μια διοικητική διαδικασία καταγραφής έχει αντισυνταγματικό χαρακτήρα.

Διευκρινίζεται πως σύμφωνα με πηγές από το Κτηματολόγιο, έως τώρα τα «άγνωστου ιδιοκτήτη» ανέρχονται σε περίπου 200.000. Αυτά τα ακίνητα περιέρχονται στο Δημόσιο, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει ξεκαθαριστεί πώς θα αξιοποιηθούν.

Το νέο Κτηματολόγιο

Οπως είναι γνωστό, το  νέο Κτηματολόγιο έκανε πρεμιέρα την περασμένη Δευτέρα 19 Νοεμβρίου. Σε αυτή τη φάση η συλλογή δηλώσεων αφορά το Αγαθονήσι, την Αστυπάλαια, την Κάλυμνο, τους Λειψούς, τη Λέρο, την Κάρπαθο, την Κάσο, τη Νίσυρο, τη Μεγίστη, την Τήλο και τη Χάλκη.

Σημειώνεται ότι όσοι έχουν ιδιοκτησίες στα προαναφερόμενα νησιά θα πρέπει να υποβάλουν δήλωση ακίνητης περιουσίας έως τις 19 Φεβρουαρίου 2019 και έως τις 20 Μαΐου 2019 οι κάτοικοι εξωτερικού, αλλά και το Δημόσιο.

Η κτηματογράφηση σταδιακά έως τον ερχόμενο Φεβρουάριο θα επεκταθεί και στην υπόλοιπη Ελλάδα: Αγρίνιο, Ιωάννινα, Πρέβεζα, Αρτα, Λευκάδα. Και κατά τον Δεκέμβριο θα ξεκινήσει σε άλλες 30 περιοχές.