Ράφια ετοιμόρροπα με βιβλία καλυμμένα από σκόνη ετών. Προθήκες γεμάτες έγγραφα που έκαναν συντροφιά με ζωύφια. Κούτες που έχασκαν μέσα τους ατάκτως ερριμμένες χρυσόδετες εκδόσεις. Μονολεκτικά η εικόνα την οποία αντίκριζαν οι ελάχιστοι που είχαν καταφέρει να σπάσουν τα άβατο του δευτέρου ορόφου του κτιρίου επί της Ακαδημίας 20, έδρα της Ενωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών – εκεί όπου στεγάζεται η ιστορική Βιβλιοθήκη της και η οποία είναι κλειστή επί τρεις σχεδόν δεκαετίες – ήταν χάος.

Χρειάστηκαν έξι μήνες εντατικής δουλειάς, αλλά και μια γενναία δωρεά, ώστε η εικόνα αυτή να αποτελεί πλέον δυσάρεστη ανάμνηση. Η Βιβλιοθήκη των «πέντε αιώνων», όπως την είχε χαρακτηρίσει ο ουσιαστικός δημιουργός της Παναγιώτης Πατρίκιος, ανακαινίστηκε πλήρως και είναι έτοιμη ώστε όχι μόνο να προσφέρει προς μελέτη τους πρώτους 20.000 τόμους – από τους 60.000 που διαθέτει συνολικά, στο μεγαλύτερο ποσοστό από δωρεές – αλλά και να λειτουργήσει ως ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα.

Η μυρωδιά του φρεσκοβαμμένου – σε τόνους ραφ και χρυσού – υποδέχεται όσους θέλουν να πάρουν μια πρώτη γεύση, ενώ προστίθενται οι τελευταίες πινελιές, μεταφέρονται προτομές και πίνακες και γυαλίζεται η εντυπωσιακή ξύλινη βιτρίνα με το αέτωμα στον χώρο υποδοχής που προηγείται του χώρου τού σύγχρονα εξοπλισμένου αναγνωστηρίου και των τριών ακόμη χώρων με βιβλιοστάσια, στα οποία μπορεί να διακρίνει κάποιος από εκδόσεις του 1601 έως εκδόσεις του τέλους του 20ού αι. και τίτλους μεταξύ άλλων Ιστορίας, λογοτεχνίας, γεωγραφίας, λεξικά κι εγκυκλοπαίδειες.

Πίσω από τη ριζική αναμόρφωση της Βιβλιοθήκης βρίσκεται ο αρχιτέκτων και ιστορικός του βιβλίου Κωνσταντίνος Στάικος, που δεν κρύβει την απογοήτευσή του για τα όσα αντίκρισε τον Μάιο όταν πέρασε για πρώτη φορά το κατώφλι του δευτέρου ορόφου. «Ανοργανωσιά, έλλειψη σεβασμού σε ένα πολύτιμο υλικό, ακόμη και προβλήματα στατικότητας, καθώς το όριο αντοχής είναι 350 κιλά/τ.μ. και οι βιβλιοδετημένες εφημερίδες άγγιζαν τους 2,5 τόνους/τ.μ.! Δημιουργήσαμε έναν χώρο μελέτης που θα λειτουργεί και ως μουσείο, καθώς επιλέξαμε πορτρέτα σημαντικών προσωπικοτήτων (σ.σ. από τα 300 έργα τέχνης που διαθέτει η Βιβλιοθήκη) όπως των Παπαδιαμάντη, Παλαμά, Κονδυλάκη, Βάρναλη, Ξενόπουλου, Νιρβάνα, Μυριβήλη, Πουρνάρα να κοσμούν τους τοίχους. Σε ειδικές προθήκες θα τοποθετηθούν κειμήλια, χειρόγραφα και ιστορικά έντυπα» λέει στο «Νσυν» και τονίζει την κομβικής σημασίας συμβολή του ομότιμου διευθυντή του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών ιστορικού Τριαντάφυλλου Σκλαβενίτη, ο οποίος και ανέλαβε την ταξινόμηση του υλικού.

«Δεν θα τα είχαμε καταφέρει αν δεν λαμβάναμε μια σημαντική δωρεά από την οικογένεια του Δημήτρη Πουρνάρα, πρώην προέδρου της ΕΣΗΕΑ και ψυχή της βιβλιοθήκης, η οποία δεν κάλυψε μόνο το κόστος της ανακαίνισης, αλλά περιλαμβάνει και την προσφορά 4.000 βιβλίων της προσωπικής του συλλογής, τα οποία και θα βρίσκονται συγκεντρωμένα σε έναν ξεχωριστό χώρο. Για τον λόγο αυτό δώσαμε το όνομά του στη Βιβλιοθήκη και θα τους απονείμουμε το ανώτατο εύσημο, τον Ασημένιο Ξενοφώντα» μας λέει η πρόεδρος της Ενωσης Μαρία Αντωνιάδου.

ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ 1601. Οσο για τον χαρακτήρα της Βιβλιοθήκης, που θα είναι αρχικά προσβάσιμη τρεις φορές την εβδομάδα σε δημοσιογράφους; «Δεδομένου ότι ιδρύθηκε πριν από περίπου έναν αιώνα, επιτρέπει στον επισκέπτη να παρακολουθήσει το αποτύπωμα της Ιστορίας, ενώ παράλληλα θησαυρίζει βιβλιακό υλικό που δεν έχει να κάνει μόνο με την ελληνική Ιστορία του περιοδικού και ημερήσιου Τύπου, αλλά και με την αρχαία ελληνική και βυζαντινή γραμματεία» εξηγεί ο Κωνσταντίνος Στάικος και μας δίνει ορισμένα παραδείγματα όπως η πρώτη έκδοση της «Βιβλιοθήκης» του Φωτίου, που τυπώθηκε στο Αουγκσμπουργκ το 1601. Πρόκειται για ένα βιβλίο – μνημείο της χειρόγραφης παράδοσης, στο οποίο ο Φώτιος από αυτοψία τον 9ο αι. κατέγραψε, αλλά και περιέγραψε χειρόγραφα βιβλία που εντόπισε να φυλάσσονται σε μοναστηριακές βιβλιοθήκες γύρω από την Κωνσταντινούπολη. Αλλες εκδόσεις που ξεχωρίζουν είναι το σύγγραμμα του Αθήναιου «Δειπνοσοφιστές» (3ος αι. μ.Χ.) συνοδευόμενο από λατινική μετάφραση που τυπώθηκε στη Λυών το 1657 ή το εξαιρετικά σπάνιο «Εγχειρίδιον περί της των σφαιρών χρήσεως», που συντέθηκε από τον λόγιο Κωνσταντίνο Γορδάτο από τη Χίο και τυπώθηκε μοναδική φορά στη Βενετία από τον Γλυκή το 1730. Στις κούτες και τα ράφια ωστόσο του εβδόμου ορόφου παραμένουν ακόμη περίπου 40.000 τόμοι, οι οποίοι εφόσον βρεθούν οι κατάλληλοι πόροι θα ενταχθούν στο δεύτερο τμήμα της Βιβλιοθήκης που θα δημιουργηθεί στον συγκεκριμένο όροφο.

INFO

Η Βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ – Δημήτριος Πουρνάρας εγκαινιάζεται στις 2 Δεκεμβρίου