Η κατάρρευση των συνομιλιών και της προοπτικής συνολικής συμφωνίας στο Κυπριακό υπήρξε προϊόν επιλογής. Απολύτως συνειδητής. Καλώς ή κακώς, δεν εμπιστευόμαστε το παρόν και το μέλλον σε ένα κοινό κράτος ομοσπονδίας που θα βασίζεται στην πολιτική ισότητα με τους Τουρκοκυπρίους. Δεν είμαστε διατεθειμένοι να μοιραστούμε τις εξουσίες που τώρα, έστω στη μισή επικράτεια, μονοπωλιακά ασκούμε. Θεωρούμε τους Τουρκοκυπρίους υποχείρια της Τουρκίας και προτιμούμε να ζούμε αποξενωμένοι, παρά να υποχρεωθούμε σε μια δύσκολη συγκατοίκηση. Δεν θα είχαμε πρόβλημα να συνεχίσει επ’ αόριστον το στάτους κβο, κι ας ελέγχει όπως θέλει η Τουρκία το βόρειο τμήμα του νησιού, μαζί και τη «βόρεια ΑΟΖ». Αρκεί αυτό να μη μας ζητηθεί να το υιοθετήσουμε ως διεθνή συμφωνία.

Το Κυπριακό, μετά την κατάρρευση των συνομιλιών, έχει αλλάξει ριζικά φάση. Η προοπτική ενός κοινού ομοσπονδιακού κράτους είναι κλινικά νεκρή. Το βεβαιώνουν οι «νέες ιδέες» που εδώ και καιρό διακινεί ιδιωτικά και δημόσια ο πρόεδρος Αναστασιάδης, παρά τις αντιφάσεις και τη σύγχυση που αναδύονται από τη σκέψη του. Το βλέπουν όσοι παρακολουθούν συστηματικά τις τάσεις στην κοινή γνώμη και στις δύο κοινότητες. Το ομολογεί η αναθέρμανση της κυπριακής οικονομίας με αιχμή του δόρατος την πώληση υπηκοοτήτων και τις υπερκατασκευές με στόχο το πρόσκαιρο κέρδος. Για την οικονομκή ελίτ των Ελληνοκυπρίων, οι εξελίξεις στην ΑΟΖ, που κυριαρχούν το ενδιαφέρον των ΜΜΕ, δεν είναι θέμα προτεραιότητας. Ούτε για τον πρόεδρο, αν δεν ήταν υποχρεωμένος να τις διαχειριστεί πολιτικά. Προσπάθησε πολύ να το πετύχει, φτάνοντας στο σημείο να έρθει σε παρασκηνιακή συνεννόηση με την Τουρκία και προβαίνοντας σε ανοίγματα που ουδείς θα διανοείτο να κάνει δημόσια.  Η Τουρκία δεν πρόκειται να παρενοχλήσει τη γεώτρηση της Exxon Mobil όπως έπραξε πριν από λίγους μήνες με την αντίστοιχη της Eni. Αφενός, διότι πρόκειται για εταιρεία – κολοσσό, πολύ στενών αμερικανικών συμφερόντων. Αφετέρου, διότι αυτό που την ενδιαφέρει περισσότερο είναι η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, αλλά και ο δικός της γεωστρατηγικός ρόλος στην ευρύτερη περιοχή της Nοτιοανατολικής Μεσογείου. Η εμπορική εκμετάλλευση είναι ακόμη αβέβαιη για όλους. Θα εξαρτηθεί από τις ποσότητες που θα βρεθούν και από το κόστος παραγωγής και εμπορίας. Παραμένει αμφίβολο αν το φυσικό αέριο της περιοχής μπορεί να διατεθεί σε ανταγωνιστικές τιμές στη διεθνή αγορά, όπου το ρωσικό φυσικό αέριο κυριαρχεί. Το μόνο βέβαιο αυτή τη στιγμή είναι ότι οι συζητήσεις περί του ευρωπαϊκού αγωγού East Med συγκρούονται κατάφωρα με την οικονομική λογική, γίνονται μόνο από πολιτικούς και εξυπηρετούν εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες. Καμία εταιρεία διεθνώς και καμία αγορά στην ΕΕ δεν έχει δείξει το παραμικρό ενδιαφέρον.

Εφόσον συμβεί το πιθανόν σενάριο, η Exxon Mobil να βρει σημαντικά κοιτάσματα (πέραν των 15 τριs. κυβικών) οι οικονομικά συμφέρουσες επιλογές είναι κατά κύριο λόγο δύο. Δημιουργία τερματικού υγροποίησης του φυσικού αερίου στα νότια παράλια της Κύπρου (περιοχή Βασιλικού). Δημιουργία αγωγού από το σημείο της εξόρυξης που θα περνά από την Τουρκία.

Με οικονομικούς όρους, η δημιουργία τερματικού υγροποίησης και η προοπτική πώλησης στις μεγάλες αγορές της Nοτιοανατολικής Ασίας (Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία, κ.ά.) φαντάζει ίσως πιο συμφέρουσα. Αυτή είναι όμως μια διευθέτηση που δείχνει να αγνοεί «προκλητικά» την Τουρκία. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η αντίδραση της Τουρκίας θα είναι απρόβλεπτα έντονη. Εκτός κι αν υπάρξουν πολύ ισχυρά αντισταθμιστικά οφέλη.  Τα οποία οι ΗΠΑ θα είναι πρόθυμες να δώσουν και η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν θα μπορεί να εμποδίσει.