Το 2019 η Ματέρα – το στολίδι της ενδοχώρας του ιταλικού Νότου στην περιοχή Μπασιλικάτα – θα είναι η νέα πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Η πόλη και η γύρω περιοχή προετοιμάζονται να υποδεχθούν τους επισκέπτες με σκοπό να προσφέρουν μαρτυρίες και ίχνη από την αδιάκοπη ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα τα τελευταία 8.000 χρόνια. Η Μπασιλικάτα δεν υπήρξε ποτέ μια περιοχή με εύρωστη οικονομία. Το παρελθόν της είναι προσδιορισμένο από τρεις σημαντικές ημερομηνίες της Ιστορίας της. Πρώτα, το 1932, όταν μετονομάστηκε Λουκάνια από τους φασίστες (για να επανακτήσει το πρωταρχικό της όνομα το 1948). Το 1945 όταν ο εξόριστος γιατρός και συγγραφέας Κάρλο Λέβι εξέδωσε το χρονικό των αναμνήσεών του από την περιοχή και το «Ο Χριστός σταμάτησε στο Εμπολι» αναδείχτηκε σε ντοκουμέντο για τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες της Νότιας Ιταλίας που αντιμετώπιζε την ανέχεια, τη σιτοδεία και την εξάπλωση της ελονοσίας. Και το 1993, η λύτρωση για την Μπασιλικάτα ήταν η απόφαση της UNESCO να προσθέσει τη Ματέρα στον κατάλογο των τόπων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα ίχνη της ανθρώπινης παρουσίας από τους παλαιολιθικούς χρόνους έως την εγγύτητα του παρόντος είναι διάσπαρτα στην πόλη με τα παλιά τείχη, τις στενές ελικοειδείς οδικές αρτηρίες, τα μεσαιωνικά σκαλοπάτια που συχνά οδηγούν σε αδιέξοδο τον επισκέπτη της Ματέρα. Ενώ γύρω από τον οικισμό μπορεί κανείς να δει ένα σύμπλεγμα σπηλαίων παλαιολιθικής εποχής μέσα στα οποία οι φτωχοί κάτοικοι της Μπασιλικάτα έβρισκαν καταφύγιο και εστία έως το 1952. Τότε οι ιταλικές Αρχές έκριναν παράνομες αυτές τις κατοικίες λόγω των άθλιων συνθηκών διαβίωσης αναγκάζοντας τους κατοίκους να αναζητήσουν σε άλλες γειτονικές περιοχές καλύτερη ζωή. Και το 1986 η ιταλική κυβέρνηση συνειδητοποίησε το μέγεθος της πολιτισμικής αξίας αυτού του ιδιαίτερου οικιστικού και φυσικού τοπίου και έδωσε δικαίωμα ιδιοκτησίας σε όσους αναλάμβαναν την αναπαλαίωση των σπηλαίων. Οι νέοι ιδιοκτήτες μετέτρεψαν τα σπήλαια σε ιδιαίτερους ξενώνες πολυτελείας και σήμερα η Ματέρα βασίζεται σε αυτό το στοιχείο για να προσελκύσει τουρίστες.

ΣΤΑ «ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ». Ομως ο δήμαρχος της πόλης καθώς και ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2019 προειδοποιεί: κανένας τουρίστας δεν είναι καλοδεχούμενος αν έχει μοναδικό σκοπό του να εξερευνήσει την τοπική κουζίνα και να αφήσει πίσω του πλαστικά σκουπίδια. Η Ματέρα, που το 2004 εμφανίστηκε ως αρχαία Ιερουσαλήμ στο βιβλικό έπος του Μελ Γκίμπσον «Τα Πάθη του Χριστού», θα ζητήσει από τους επισκέπτες της να αφήσουν πίσω τους ένα προσωπικό τους αντικείμενο. Από αυτά πρόκειται να δημιουργήσουν μία έκθεση στο τέλος του 2019 που θα εξηγεί με ποιον τρόπο η Ματέρα έγινε πρωτεύουσα της Ευρώπης.