Τα «Κίτρινα Γιλέκα» και οι βίαιες διαδηλώσεις στο Παρίσι δεν πρέπει να ξαφνιάζουν τόσο πολύ όποιον παρακολουθεί στοιχειωδώς την κοινωνική και πολιτική κατάσταση στη Γαλλία τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Από το 2005 η χώρα δοκιμάζεται ανά περιόδους από βίαιες διαδηλώσεις και επεισόδια. Σχεδόν κάθε προσπάθεια πολιτικής και οικονομικής μεταρρύθμισης αντιμετωπίζει τις έντονες και βίαιες αντιδράσεις μερίδας πολιτών. Οι άνθρωποι αυτοί θεωρούν πως χάνουν από την παγκοσμιοποίηση και δεν είναι σε καμία περίπτωση διατεθειμένοι να υποστηρίξουν δημοσιονομικές πολιτικές. Αυτή η μορφή αγανάκτησης και αντίδρασης έχει αξιοποιηθεί και εργαλειοποιηθεί από λαϊκιστικούς σχηματισμούς και από τα δύο άκρα του πολιτικού συστήματος στη Γαλλία. Ως εκ τούτου υπάρχει σταθερά ένα σημαντικό ποσοστό που εμφορείται από ριζοσπαστικοποιημένες, αντιδραστικές και κινηματικές λογικές που θεωρεί πως πρέπει να τις εκφράζει στην πράξη κάθε φορά που κάτι θίγει τα κεκτημένα του. Σε αυτή τη λογική υπάρχουν ομοιότητες με την αντιμνημονιακή κινητοποίηση στην Ελλάδα.

Παρά τον σημαντικό ρόλο που έχουν διαδραματίσει οι ενώσεις και τα συνδικάτα στην κινητοποίηση σημαντικού αριθμού πολιτών στο παρελθόν, δεν έχουν συντονίσει τα «Κίτρινα Γιλέκα». Πρόκειται για μία κινητοποίηση που προέκυψε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για αυτό και απουσιάζουν οι δικλίδες εκείνες που θα μπορούσαν να περιορίσουν τη βία (ενιαία εκπροσώπηση, συντονισμός, συγκεκριμένα αιτήματα). Πρόκειται για άλλη μία αντιστοιχία με τις κινητοποιήσεις των Αγανακτισμένων στην Ελλάδα.

Υπάρχει όμως μία ιδιαιτέρως σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας και αυτή αφορά στον τρόπο με τον οποίο η πολιτική ηγεσία – ο Πρόεδρος Μακρόν – αντιμετωπίζει τα επεισόδια. Σε συντεταγμένες και δημοκρατικές πολιτείες το δίκαιο του αιτήματος ενός διαμαρτυρόμενου πολίτη σταματά την ώρα που αυτός καταφεύγει στη βία για να το υποστηρίξει. Αυτή τη βασική πτυχή του Κοινωνικού Συμβολαίου την έχουμε δει αρκετές φορές να σχετικοποιείται στην Ελλάδα και το κράτος να τηρεί αμυντική στάση έναντι της ωμής βίας. Στη Γαλλία η αντίδραση ήταν διαφορετική. Ο Πρόεδρος Μακρόν καταδίκασε με τον πλέον οξύ τρόπο το πλιάτσικο, τους βανδαλισμούς, τη βία και τη βεβήλωση των ιστορικών συμβόλων της Γαλλίας.

Οι δημοκρατίες έτσι απαντούν σε όποιον θέλει να τις ανατρέψει ή να επιβάλει τα αιτήματά του (δίκαια ή άδικα) με τη βία. Ο Πρόεδρος Μακρόν αντιμετωπίζει από την πρώτη στιγμή έντονες αντιδράσεις. Δεν έχει όμως ώς τώρα υποχωρήσει από τη γραμμή της επιβολής του νόμου και της διατήρησης της ασφάλειας. Ο τρόπος με τον οποίο η πολιτεία αντιμετώπισε το κύμα των καταλήψεων στα Πανεπιστήμια είναι χαρακτηριστικός. Ο Πρόεδρος της Γαλλίας αυτή τη στιγμή μοιάζει να στέκει μόνος του, καθώς η αντιπολίτευση, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, υποστηρίζει τις κινητοποιήσεις. Ισως χάσει τη μάχη (πολιτικό κόστος), αλλά πρέπει να κερδίσει τον πόλεμο (διατήρηση της ασφάλειας και της δημοκρατίας).

Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι διεθνολόγος, δρ Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών