Η επερχόμενη συνάντηση του έλληνα Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα θα κρίνει αν οι ελληνορωσικές σχέσεις μπορούν να αναθερμανθούν. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης είναι δύσκολη υπόθεση και απαιτεί χρόνο. Ομως, η συνάντηση συνιστά από μόνη της θετική ένδειξη δείχνοντας πως η ρήξη δεν ευνοεί κάποια από τις δύο πλευρές.

Ανεξάρτητα από την πρόσφατη διπλωματική κρίση, η εικόνα της Ρωσίας στην Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά θετική. Η παράμετρος της θρησκείας εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη γενική συμπάθεια προς τη Ρωσία όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες όπου Ορθόδοξοι πληθυσμοί αποτελούν την πλειοψηφία. Πρόσφατη έρευνα του κέντρου Pew δίνει ενδιαφέροντα στοιχεία. Συγκεκριμένα, το 70% των Ελλήνων επιθυμεί μια ισχυρή Ρωσία που να μπορεί να εξισορροπεί την επιρροή της Δύσης. Υψηλά ποσοστά καταγράφονται στην Αρμενία (83%), στη Σερβία (80%), στη Λευκορωσία (76%), στη Μολδαβία (61%) και στη Βουλγαρία (56%). Αντίθετα, σε χώρες που Ορθόδοξοι πληθυσμοί δεν έχουν την πλειοψηφία, τα νούμερα είναι πολύ χαμηλότερα.

Μάλιστα, οι φιλορωσικές τάσεις καταγράφονται με τη θρησκεία να διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην κοινωνία. Σχεδόν όλοι οι Eλληνες πιστεύουν στον Θεό (92%) ενώ για τους περισσότερους (76%) η Ορθοδοξία είναι βασικό συστατικό της εθνικής τους ταυτότητας. Γίνεται, συνεπώς, αντιληπτό πως οι ελληνορωσικές σχέσεις διαθέτουν ένα θρησκευτικό υπόβαθρο, το οποίο αν και έχει τις ρίζες του στην ιστορία παραμένει ισχυρό τον 21ο αιώνα και μπορεί να έχει πολιτικό αντίκτυπο.

Κάθε άλλο παρά ήταν τυχαία η επιθυμία του προέδρου Πούτιν να επισκεφθεί το Αγιον Ορος τον Μάιο του 2016. Για αυτό, επίσης, η Μόσχα δεν μπορεί να δεχθεί ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποφάσισε να αναγνωρίσει το αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ουκρανίας. Τα εκκλησιαστικά ζητήματα αποκτούν πλέον ολοένα και μεγαλύτερη σημασία με δεδομένο πως οι πολιτικές και οικονομικές ελληνορωσικές σχέσεις έχουν συγκεκριμένα όρια.

Ο δρ Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι επιστημονικός συνεργάτης στο Begin-Sadat Centre for Strategic Studies (Ισραήλ) και διδάσκων διεθνών σχέσεων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης