Οι περισσότεροι δρομείς όταν ξεκινούν να παίρνουν τους δρόμους βρίσκονται μπροστά σ’ ένα σταυροδρόμι-δίλημμα: άσφαλτος ή βουνό; Να δοκιμάσουν δηλαδή τις ικανότητές τους στους δρόμους των πόλεων ή να πάρουν τα βουνά και να βρεθούν αντιμέτωποι με τη φύση και τα στοιχεία της; Οποια κι αν είναι τελικά η απάντηση που θα δώσουν στον εαυτό τους, η προπόνησή τους πρέπει να περνά από κάποιες ορεινές διαδρομές. Αν θέλουν να εξελίξουν το τρέξιμό τους, καλό είναι να δοκιμάζουν και την ορεινή εκδοχή του. Ερευνες τα τελευταία χρόνια καταλήγουν στο συμπέρασμα πως εκείνοι που αλλάζουν την άσφαλτο με το βουνό πού και πού, καταλήγουν να κινούνται καλύτερα, να είναι πιο χαρούμενοι και εν τέλει να αρρωσταίνουν λιγότερο.

Τρέχοντας κάποιος στην πόλη διανύει κυρίως ισόπεδες και σχετικά ανεμπόδιστες επιφάνειες. Αν κι αυτό συνεπάγεται μειωμένο βαθμό δυσκολίας, ωστόσο σε κάθε βήμα του δεν γυμνάζει όσο θα έπρεπε τα γόνατα, τους αστραγάλους, τους γοφούς και τελικά τους μυς του. Η έλλειψη ποικιλίας στο οδόστρωμα είναι από νευρολογική άποψη βαρετή και επομένως δεν κάνει καλό στα πόδια του δρομέα. Η ποικιλία στην κίνηση είναι το κλειδί, όπως φαίνεται, για τη μελλοντική επιτυχία όσων θέλουν να συμμετάσχουν αργότερα σε απαιτητικούς αγώνες.

Στο ορεινό τρέξιμο κάθε βήμα συνεπάγεται πολυάριθμες ενστικτώδεις μικρές και μεγάλες κινήσεις του ποδιού, όπως επίσης των αρθρώσεων και των μυών, εξαιτίας της επαφής με τις πέτρες, τις ρίζες και των άλλων στοιχείων του εδάφους. Τα πάντα από τα δάχτυλα των ποδιών, τους αστραγάλους, τα γόνατα, τους γοφούς και πάνω μέχρι τη σπονδυλική στήλη κινητοποιούνται. Ολη αυτή η διαδικασία χτίζει ουσιαστικά την ταυτότητα της κίνησης κάθε δρομέα και σταδιακά βελτιώνει τις ικανότητές του στο τρέξιμο, λέει ο αμερικανός προπονητής Κάιλ Νόρμαν στο περιοδικό «Competitor Running». Η ποικιλία στα είδη κίνησης είναι αυτή που συμβάλλει στην ενίσχυση των ιστών του σώματος και βοηθάει στην αποφυγή τραυματισμών.

Ερευνες που έκαναν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ έδειξαν πως το περπάτημα μακριά από τα αστικά κέντρα έχει επίσης θετικό αντίκτυπο στη διάθεση κάθε προσώπου και μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση της κατάθλιψης. Οι ειδικοί για τις απαραίτητες μετρήσεις τους επιστράτευσαν δύο ομάδες εθελοντών, στους οποίους ζήτησαν να περπατήσουν 90 λεπτά στην ύπαιθρο. Η μία ομάδα διέσχισε ένα λιβάδι ενώ η άλλη έναν δρόμο με τέσσερις λωρίδες κατεύθυνσης. Κατά τη διάρκεια της άσκησης αλλά και μετά το τέλος της  και στις δύο ομάδες υπήρχε καταγραφή των καρδιακών παλμών, της αναπνοής και της λειτουργίας του εγκεφάλου όσων συμμετείχαν.

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο των παρατηρήσεων των ερευνητών ήταν οι σημαντικές αλλαγές στον εγκέφαλο. Σύμφωνα με τα ευρήματά τους «η νευρολογική δραστηριότητα του υπογόνιου προφορικού φλοιού, του μέρους του εγκεφάλου που ενεργοποιείται με τη σκέψη κι εστιάζει στα αρνητικά συναισθήματα, ήταν μειωμένη ανάμεσα στους συμμετέχοντες που περπάτησαν στη φύση».

Πέρα από την ενίσχυση της διάθεσης, με το να περνά κάποιος χρόνο στη φύση έχει κι άλλα σημαντικά ψυχολογικά οφέλη, σύμφωνα με άλλη έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας. Παρόμοιες παρατηρήσεις έκαναν και ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις εξετάζοντας περισσότερες από 140 έρευνες, στις οποίες συμμετείχαν 290 εκατομμύρια άνθρωποι. Σύμφωνα λοιπόν με τα συμπεράσματά τους, αν περνά κάποιος χρόνο στην εξοχή έχει αρκετά οφέλη στην υγεία του, συμπεριλαμβανομένης και της μείωσης κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, καρδιοαναπνευστικών νόσων, πρόωρου θανάτου, πρόωρης γέννησης και αυξημένη διάρκεια ύπνου. Παράλληλα, διαπίστωσαν πως εκείνοι που ζουν κοντά στην ύπαιθρο είχαν μειωμένα επίπεδα αρτηριακής πίεσης, φυσιολογικούς καρδιακούς παλμούς και λιγότερο στρες. Αν λάβει κανείς υπόψη ότι η εγγύτητα στη φύση δίνει και περισσότερες ευκαιρίες για άσκηση, αλλά και η έκθεση σε όλα τα φυσικά προϊόντα όπως η βλάστηση και το χώμα συμβάλλει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, τότε τα πλεονεκτήματα καθιστούν το τρέξιμο στον δρόμο… μονόδρομο. «Η φύση δεν παρέχει μόνο ένα ή δύο “καλά” συστατικά», λέει ο επικεφαλής της έρευνας από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, Μινγκ Κουό. «Είναι σαν πολυβιταμίνη για τον οργανισμό μας».

Πέντε οφέλη από το ορεινό τρέξιμο

1      Λιγότεροι τραυματισμοί

Οσο κι αν φαίνεται παράξενο, οι off road επιφάνειες, αν εξαιρέσει κανείς τα… βράχια, είναι πιο μαλακές από τον δρόμο και το τσιμέντο στο οποίο συνήθως τρέχουν οι δρομείς της ασφάλτου. Οι μύες επίσης του κάτω ποδιού δουλεύουν περισσότερο για να κρατήσουν την ισορροπία σας, παρατηρεί το αμερικανικό περιοδικό «Active».

2      Βελτίωση της τεχνικής

Ερευνες έχουν δείξει πως το τρέξιμο σε ανισόπεδο τερέν σας ωθεί να κάνετε μικρότερους, ταχύτερους διασκελισμούς και να προσγειώνεστε περισσότερο με το μπροστινό μέρος του ποδιού αντί για τη φτέρνα. Αυτές οι προσαρμογές βελτιώνουν το τρέξιμό σας σε κάθε επιφάνεια: καταναλώνετε λιγότερη ενέργεια και επιτυγχάνετε γρηγορότερη επιτάχυνση.

3      Βελτίωση της ψυχολογίας

Είπαμε για την πνευματική χαλάρωση που δίνει το τρέξιμο στη φύση. Αυτό μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα έναν δρομέα που είναι κολλημένος με τους χρόνους και τις επιδόσεις του. Επειδή αναγκαστικά θα τρέξει πιο αργά σε ένα ορεινό τερέν, έχει χρόνο να χαλαρώσει και να σκεφτεί περισσότερο άλλες πτυχές του τρεξίματος, όπως η στρατηγική, η διαχείριση των δυνάμεων, η αίσθηση ανεξάρτητα με το τι γράφει το ρολόι.

4      Καλύτερη αναπνοή

Χρειάζεται να το εξηγήσουμε; Δέντρα, οξυγόνο, σκιά. Καμία σχέση με τα καυσαέρια των αυτοκινήτων που πολλοί δρομείς αναγκάζονται να εισπνέουν τρέχοντας στην άσφαλτο.

5      Βελτίωση της ταχύτητας

Δεν είναι τυχαίο που οι αιθίοπες και κενυάτες ελίτ είναι κορυφαίοι trail δρομείς. Με την έννοια ότι κάθε μέρα προπονούνται σε επιφάνειες με χώμα και βάζουν στις προπονήσεις τους πολλές ανηφοροκατηφόρες.