Εφυγε μια από τις τελευταίες μεγάλες προσωπικότητες της διεθνούς πολιτικής σκηνής, ο Τζωρτζ Μπους. Ενας άνθρωπος με μεγάλη πείρα που υπηρέτησε τη χώρα του από διαφορετικές θέσεις: αρχηγός της CIA, δύο θητείες ως Αντιπρόεδρος και, φυσικά, μια θητεία ως Πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο Μπους κλήθηκε την εποχή της προεδρίας του να διαχειριστεί τις μεγάλες αλλαγές που συντελέστηκαν εκείνη την περίοδο: την απαρχή της διάλυσης της Σοβιετικής Ενωσης, την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, την ένωση της Γερμανίας και τον πρώτο πόλεμο στον Κόλπο για την απελευθέρωση του Κουβέιτ.

Βλέποντας πίσω, θα πρέπει κανείς να σημειώσει ότι παρ’ όλο που τότε ήταν η εποχή που όλοι πανηγύριζαν για το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την αρχή της παντοκρατορίας της μιας και μοναδικής υπερδύναμης, ο Τζωρτζ Μπους δεν έχασε ποτέ το μέτρο. Στήριξε με όλες του τις δυνάμεις την επανένωση της Γερμανίας. Στήριξε την Ευρώπη τη δύσκολη περίοδο του Μάαστριχτ. Προχώρησε στον πόλεμο στο Ιράκ έπειτα από ομόφωνη απόφαση του ΟΗΕ. Σεβόταν στην πράξη όλους όσοι συμμετείχαν σ’ εκείνη την επιχείρηση, ακόμα κι αν την υποστήριζαν με ελάχιστες δυνάμεις. Είχε υπηρετήσει στην Κίνα και τον είχα ακούσει πολλές φορές να λέει τι θα συνέβαινε παγκοσμίως, όταν το Πεκίνο θα άρχιζε να αναπτύσσεται με διαφορετική δυναμική.

Παρακολουθώντας σήμερα τα λόγια των αμερικανών πολιτικών για τον Τζωρτζ Μπους, είναι εντυπωσιακό πως τόσα χρόνια μετά την προεδρική του θητεία, του αναγνωρίζουν όλοι την ειλικρινή προσπάθειά του – που τότε απέτυχε – να τείνει χείρα φιλίας και συνεργασίας στους Δημοκρατικούς αντιπάλους του. Ολοι αναφέρονται στη συνεχή και άοκνη προσπάθειά του να πείσει ότι η συνεργασία μεταξύ των κομμάτων μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα στην επίλυση μεγάλων προβλημάτων.

Εκτός από μεγάλη πολιτική προσωπικότητα, ο Μπους ήταν ένας ευγενέστατος και αξιαγάπητος άνθρωπος. Εξέπεμπε μία μεγάλη ψυχολογική ισορροπία, η οποία, κατά τη γνώμη μου, οφειλόταν στη σύζυγό του Μπάρμπαρα, με την οποία έζησαν μαζί περισσότερα από 70 χρόνια, καθώς και στη μεγάλη του οικογένεια, τα παιδιά και τα εγγόνια του.

Με τον πατέρα μου συνδέθηκαν με ειλικρινή φιλία, η οποία κράτησε ακόμα κι όταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έφυγε από τη θέση του Πρωθυπουργού. Ενδεχομένως, διότι είχαν πολλά κοινά στοιχεία. Ηταν δύο από τους τελευταίους ηγέτες που είχαν πολεμήσει στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και είχαν βιώσει τον πόνο και την καταστροφή του. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την επίσκεψή του στο σπίτι μας, στα Χανιά, το ενδιαφέρον του για τις ιστορίες της κρητικής Αντίστασης και βεβαίως τον ενθουσιασμό του, όταν δοκίμασε το κρητικό λάδι. Τότε, μάλιστα, ανέλαβε ο πατέρας μου την υποχρέωση να τον προμηθεύει, αντιμετωπίζοντας τεράστιες δυσκολίες διότι απαγορευόταν να μπει στον Λευκό Οίκο αγνό παρθένο ελαιόλαδο. Θυμάμαι και τη χαρά του Μπους, όταν κατάφερε να βάλει το λάδι στο διαμέρισμά του εντός του Λευκού Οίκου κρεμώντας πάνω στο μπουκάλι μια ταμπέλα με την ένδειξη «μόνο για εξωτερική χρήση».

Ο Τζωρτζ Μπους έφυγε σε μια στιγμή, κατά την οποία ο κόσμος αντιμετωπίζει ευρύτερα και σημαντικότερα προβλήματα από εκείνα που διαχειρίστηκε ο ίδιος. Η Αμερική του Μπους και η Αμερική του Τραμπ δεν είναι ίδιες: η πρώτη είχε πλήρη συναίσθηση του βάρους της ευθύνης της ως παγκόσμιας υπερδύναμης, ενώ η δεύτερη κλείνεται ολοένα και περισσότερο στον εαυτό της, ταλαντευόμενη καθημερινά ανάμεσα στο δίλημμα «αξίες ή συμφέροντα».

Ο Μπους ήταν σημαντική διεθνής προσωπικότητα, παρά τις όποιες αστοχίες του στην εσωτερική και την εξωτερική πολιτική. Μακάρι κάποιες από τις αρχές και τα πιστεύω του, τώρα που με τέτοια ένταση ξανακούστηκαν στη διεθνή κοινή γνώμη, να έχουν σήμερα έστω και λίγη επιρροή…