Ο γνωστός σλοβένος φιλόσοφος Σλάβοϊ Ζίζεκ εκθέτει στο περιοδικό New Statesman μια ενδιαφέρουσα μέθοδο για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας τρέλας που μας έχει περικυκλώσει. Δεν είναι καινούργια, είναι όμως αποτελεσματική: να σκεφτόμαστε ότι υπάρχει πάντα κάτι χειρότερο. Παρακολουθούμε, για παράδειγμα, τα ανησυχητικά νέα από το μέτωπο της Ρωσίας με την Ουκρανία. Ολα δείχνουν ότι θα γίνει κανονικός πόλεμος. Ακόμη πιο τρομακτικές όμως είναι οι τελευταίες επιστημονικές εκθέσεις για την κατάρρευση του παγκόσμιου συστήματος διατροφής, που με τη σειρά της οδηγεί σε μια κλιματική καταστροφή. Για να αποφευχθεί αυτή η καταστροφή, θα πρέπει να μειωθούν οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου κατά 45% τα 12 επόμενα χρόνια. Αυτό απαιτεί ριζική αλλαγή των συνηθειών μας, κάτι που, όπως φαίνεται από τις κινητοποιήσεις των Κίτρινων Γιλέκων, δεν είναι καθόλου εύκολο. Οπότε οι επιστήμονες προτείνουν μια μέθοδο που λέγεται διαχείριση ηλιακής ακτινοβολίας (SRM): πρόκειται για τη συνεχή και μαζική διοχέτευση αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα που θα αντανακλούν και θα απορροφούν το ηλιακό φως, με αποτέλεσμα να ψύχεται ο πλανήτης. Αυτό όμως ενέχει τον κίνδυνο να μειωθεί η απόδοση των καλλιεργειών και να διαταραχθούν, ενδεχομένως ανεπανόρθωτα, οι εύθραυστες ισορροπίες στη Γη.

Συμπέρασμα: δεν υπάρχουν «δημοκρατικές» λύσεις. Αυτό που χρειάζεται είναι να δοθεί τέλος στον ανταγωνισμό των εθνικών κρατών και να επιβληθεί παγκόσμια αλληλεγγύη και συνεργασία ανάμεσα σε όλες τις ανθρώπινες κοινότητες. Αν μας ενδιαφέρει πραγματικά η μοίρα των ανθρώπων που απαρτίζουν το έθνος μας, λέει ο Ζίζεκ, το σύνθημά μας πρέπει να είναι: America last, China last, Russia last…

Η τελευταία αυτή παρατήρηση αποτελεί πράγματι το κλειδί της σωτηρίας. Οσο οι Τραμπ και οι Πούτιν βάζουν τα συμφέροντα των χωρών τους πάνω από τις διεθνείς συνθήκες και τους παγκόσμιους οργανισμούς, τόσο το τέλος της υπέροχης περιπέτειας του ανθρώπου σε αυτόν τον πλανήτη θα έρχεται πιο κοντά. Αυτό δεν μπορεί όμως να χρησιμεύει ως δικαιολογία για την εξίσωση των ευθυνών. Στο στενό του Κερτς δεν διεξάγονται γενικά και αόριστα πολεμικά παιχνίδια, στα οποία πρέπει να αρνηθούμε να λάβουμε μέρος, όπως γράφει ο Ζίζεκ. Βρίσκεται σε εξέλιξη μια απόπειρα προσάρτησης (και) της Αζοφικής Θάλασσας από τη Μόσχα, υπό τα αδύναμα ή αδιάφορα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας.

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί επίσης μια πραγματικότητα για την οποία δεν ευθύνονται όλοι το ίδιο. Χρειάζεται ασφαλώς παγκόσμια δράση και η Συμφωνία του Παρισιού αποτελεί ένα πολύ καλό πλαίσιο, απαιτούνται όμως και συγκεκριμένες πολιτικές αποφάσεις σε κάθε χώρα. Το στοίχημα είναι οι αποφάσεις αυτές να συνοδεύονται από μέτρα που θα εξισορροπούν τις όποιες επιπτώσεις προκαλούνται στα πιο ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας.

Εδώ είναι που απέτυχε ο Μακρόν. Οχι επειδή είναι «νεοφιλελεύθερος», όπως λένε οι επικριτές του. Αλλά επειδή υπερτίμησε, και αποπολιτικοποίησε, τη «συνωμοσία του καλού».