Ηταν το τελευταίο προπύργιο της Ευρώπης. Πριν από λίγες ημέρες έπεσε κι αυτό. Μέχρι τώρα η Ισπανία ήταν η χώρα που πέρασε μέσα από τη 10ετή δίνη της οικονομικής κρίσης χωρίς να αποκτήσει ακροδεξιό κόμμα με απήχηση. Την περασμένη Κυριακή όμως, το εθνικιστικό και ξενοφοβικό Vox (Φωνή) εξέλεξε 12 βουλευτές στην Ανδαλουσία – κάτι που συνέβη για πρώτη φορά σε όλη την Ισπανία από το 1982.

Ο Σαντιάγο Αμπασκάλ Κόντε, πρώην στέλεχος του δεξιού Λαϊκού Κόμματος, είναι επικεφαλής του Vox από το 2014. Ο 42χρονος Βάσκος προέρχεται από πολιτική οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν πρόεδρος του Λαϊκού Κόμματος στην Αλαβα επί 35 χρόνια και ο παππούς του δήμαρχος της πόλης επί δικτατορίας Φράνκο. Λόγω αυτής της πολιτικής δραστηριότητας, η οικογένεια Αμπασκάλ είχε δεχθεί απειλές από τη βασκική τρομοκρατική οργάνωση ΕΤΑ. Αυτός είναι και ο λόγος, υποστηρίζει ο Αμπασκάλ, που πάντα οπλοφορεί: «Εχω πάντα πάνω μου ένα Smith & Wesson». Οι δημοσιογράφοι συχνά τού ζητούν να το βγάλει και να φωτογραφιστεί με αυτό. «Οχι, διότι απαγορεύεται η επίδειξη όπλων, πρέπει να το κρατάς κρυμμένο. Το πήρα όταν η ΕΤΑ απείλησε τον πατέρα μου, ήθελα να τον προστατεύσω. Και τώρα πρέπει να σκεφτώ τα τέσσερα παιδιά μου» λέει. Ομως η ΕΤΑ έχει διαλυθεί.

Ο Αμπασκάλ σπούδασε Κοινωνιολογία και παράλληλα με την πολιτική ενασχόληση στο Λαϊκό Κόμμα εργάστηκε ως σχολιαστής σε αρκετά media. Διορίστηκε σε διάφορες θέσεις με αποκορύφωμα τον Απρίλιο του 2013 όταν τον διόρισαν διευθυντή του Ιδρύματος Κοινωνικής Ευθύνης, ενός οργανισμού με μόνο δύο εργαζόμενους, χωρίς κάποια δραστηριότητα. Εκείνη τη χρονιά έλαβε επιχορήγηση 183.600 ευρώ από τον Δήμο Μαδρίτης, εκ των οποίων οι 82.000 ήταν ο μισθός του.

Στα τέλη του 2013 διαφώνησε και έφυγε από το Λαϊκό Κόμμα, ανακοινώνοντας ότι ιδρύει ένα νέο πολιτικό κόμμα που θα αποτελέσει «εναλλακτική στην κομματοκρατία και θα υπερασπιστεί το ισπανικό έθνος». Ηταν το Vox, το πρόγραμμα του οποίου ξηλώνει καθετί που με τόσο κόπο χτίστηκε μεταδικτατορικά στην Ισπανία, που συνένωσε μια ανομοιογενή χώρα. Επιδιώκει την κατάργηση των 17 αυτόνομων περιοχών, τις τοπικές κυβερνήσεις, του Συνταγματικού Δικαστηρίου, την εκδίωξη κάθε ξένου, προτείνει τη δημιουργία τείχους στους δύο ισπανικούς θυλάκους στο Μαρόκο, τη Θέουτα και τη Μελίγια, καταδικάζει τις ΜΚΟ που βοηθούν πρόσφυγες, κλείνει όλα τα τζαμιά της χώρας, αφαιρεί όλες τις αρμοδιότητες για την υγεία, την παιδεία και τα δημόσια έργα από τις τοπικές κυβερνήσεις. Καταργεί όλες τις φεμινιστικές οργανώσεις, αντιτάσσεται στις αμβλώσεις, στους γάμους των ομόφυλων ζευγαριών, στον νόμο για την ιστορική μνήμη αλλά και στον νόμο κατά της ανδρικής βίας. Φυσικά, επιθυμεί την προστασία των ταυρομαχιών και του κυνηγιού.

Το πρόγραμμά του, λένε οι αναλυτές, είναι ένας ισχυρός απόηχος της πολιτικής του δικτάτορα Φράνκο.

Δεν τον ενοχλεί καθόλου αυτό, ίσα ίσα που περηφανεύεται ο Σαντιάγο Αμπασκάλ. Και κουβεντιάζει συχνά με τη Μαρίν Λεπέν, την ακροδεξιά γαλλίδα ηγέτιδα, διασχίζοντας τα Πυρηναία. Το ραντεβού τους δίνεται συνήθως από την άλλη μεριά των συνόρων, στο Περπινιάν. «Για εμάς αυτό είναι το μοναδικό δυνατό μέλλον για την Ευρώπη», λέει. Δεν τον ενοχλεί η φράση «φασίστας» που εκτοξεύεται όλο και πιο συχνά εναντίον του; «Φασίστας είναι κάποιος με ολοκληρωτικές απόψεις που δεν πιστεύει στο δημοκρατικό σύστημα. Τόσο η Λεπέν όσο κι εγώ είμαστε εναντίον της κομματοκρατίας και της διαφθοράς» λέει συχνά επικαλούμενος τη γνωστή καραμέλα των λαϊκιστών για το κατεστημένο που εξυφαίνει συνωμοσίες εναντίον του απλού πολίτη.

Δεν σκοπεύει, προσθέτει, ιδιαίτερα μετά την επιτυχία του κόμματός του στην Ανδαλουσία – που ήταν παραδοσιακό προπύργιο των Σοσιαλιστών – να αφιερώσει ούτε ένα δευτερόλεπτο στο να αντικρούει προσβολές. «Δεν με νοιάζει να με λένε φασίστα, ακροδεξιό, ομοφοβικό, σεξιστή, ρατσιστή, ξενοφοβικό. Δεν με νοιάζει πια».

Εκείνο που τον νοιάζει είναι, λέει, να μη γίνει ένας ηγέτης όπως ο Τσίπρας στην Ελλάδα, ο οποίος από τη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία έγινε όπως όλοι οι άλλοι, συμβατικός και υποχωρητικός. Παραδέχεται βέβαια ότι «αυτό είναι κάτι που συμβαίνει συνήθως στην πολιτική, δηλαδή δεν κάνεις όλα όσα υπόσχεσαι όταν βρεθείς απέναντι στην πραγματικότητα. Ομως εμείς (εκείνος και η Λεπέν, δηλαδή) θα προσπαθήσουμε να το αλλάξουμε αυτό».

Εχει διαβάσει την «Υποταγή» του Μισέλ Ουελμπέκ; «Οχι, αν και ξέρω ότι βασίζεται στην υπόθεση πως οι γάλλοι σοσιαλιστές συνεργάζονται με τους ισλαμιστές για να μην κυβερνήσει η Λεπέν. Είναι εύκολο να φτιάξεις μια καρικατούρα απ’ όλα αυτά, να μην τα πάρεις σοβαρά όταν διαβάζεις ένα μυθιστόρημα. Ομως νομίζω ότι κατευθυνόμαστε προς τα εκεί. Ο δούρειος ίππος βρίσκεται εντός των τειχών».

Ο Σαντιάγο Αμπασκάλ βλέπει το κόμμα του να αυξάνει τα ποσοστά του σε πανεθνικό επίπεδο και να γίνεται υπολογίσιμη δύναμη. Γι’ αυτό, ο άνθρωπος που δεν τον πειράζει καθόλου να τον αποκαλούν φασίστα, εμφανίζει και το άλλο του πρόσωπο: «Μου αρέσουν οι μοτοσυκλέτες, έχω τρεις – η μία μοιάζει με αυτή που έχει ο Τζέιμς Μποντ στο “Tomorrow never dies”. Επίσης μου αρέσουν τα μπονσάι. Εχω φυτέψει καμιά σαρανταριά. Εχω και στο σπίτι μου τρία – τέσσερα. Εάν εκλεγώ πρωθυπουργός, τι λέτε; Να τα πάρω μαζί μου στο μέγαρο Μονκλόα;».