Η φράση «Μακεδόνες του Αιγαίου» δεν ακούστηκε ποτέ από το στόμα του Ζόραν Ζάεφ. Από τις δηλώσεις του, όμως, είναι ξεκάθαρο πως αναφερόταν σ’ αυτούς: «Μιλάτε για τους Μακεδόνες στην Ελλάδα με τόσο πάθος και αυτό είναι θαυμάσιο. Ας αναρωτηθούμε τι κάνουμε για αυτούς. Ας είμαστε ειλικρινείς, κάναμε κάτι γι αυτούς; Η επίλυση αυτού του προβλήματος που είχαμε για 27 χρόνια, αυτό ήταν ένα βάρος στους ώμους μας» επεσήμανε ο σκοπιανός πρωθυπουργός, απαντώντας σε ερώτηση του VMRO για την ελληνική και τη βουλγαρική «μακεδονική» μειονότητα. «Τώρα έχουμε καλύτερες πιθανότητες, τώρα έχουμε ευκαιρίες για τα παιδιά στην Ελλάδα να μάθουν τη μακεδονική γλώσσα – μέχρι τώρα αυτό απαγορευόταν, ήταν ένα θέμα ταμπού. Η ελληνική γλώσσα ήδη διδάσκεται στη Μακεδονία. Εχουμε μια ευκαιρία να τους βοηθήσουμε αληθινά, να απομακρύνουμε τα σύνορα». Από το βήμα της Βουλής της ΠΓΔΜ, ο Ζάεφ απευθυνόταν στο εσωτερικό του ακροατήριο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ομως στην Αθήνα, τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση έπιασαν αμέσως την υποψία αλυτρωτισμού στα λεγόμενά του.

ΟΙ ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ. Το αφήγημα των «μακεδονικών» μειονοτήτων έχει τις ρίζες του σ’ ένα άλλο. Αυτό της ενιαίας, αδιαίρετης, «Μεγάλης Μακεδονίας». Σύμφωνα με όσα ισχυρίζονται οι εθνικιστές στη γείτονα χώρα, ο ευρύτερος γεωγραφικός χώρος της Μακεδονίας, πατρίδα του «μακεδονικού» έθνους, διαιρέθηκε μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους – ισχυρισμό που το 1944 υιοθέτησε και ο στρατάρχης Τίτο. Τα κυριότερα κομμάτια του είναι η Μακεδονία «του Αιγαίου» – η ελληνική περιφέρεια της Μακεδονίας -, η βουλγαρική Μακεδονία του Πιρίν και η σημερινή περιοχή της ΠΓΔΜ. Εκτός των συνόρων της ΠΓΔΜ, τα εδάφη θεωρούνται «υπό κατοχή», ενώ ειδικά για την Ελλάδα, υπάρχουν ειδικές αναφορές σε διώξεις «Μακεδόνων» (με τον όρο, μιλούν για τους σλαβόφωνους πληθυσμούς στα βόρεια της χώρας). Το Σύνταγμα του 1991, μάλιστα, περιέγραφε αυτήν ακριβώς την ιδέα των χαμένων πατρίδων, κάνοντας λόγο για το όραμα της επανένωσης. Με την υπογραφή της ενδιάμεσης συμφωνίας του 1995, η Αθήνα ζήτησε από τα Σκόπια να παραιτηθούν από οποιαδήποτε εδαφική διεκδίκηση.

Η «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ». Από τότε, καμία σκοπιανή ηγεσία (ακόμα και η κυβέρνηση του Νίκολα Γκρούεφσκι) δεν έχει δείξει τέτοιες προθέσεις. Ο μύθος, όμως, των «αλύτρωτων αδερφών» συντήρησε την εθνικιστική φλόγα στη γειτονική χώρα, ενώ ακόμα και το σημερινό Σύνταγμα, που τέθηκε σε ισχύ το 2001, περιλαμβάνει αναφορές σε «μακεδονική» μειονότητα στον ελλαδικό χώρο. Η πλευρά των Σκοπίων, μετά την παρέμβαση του Μάθιου Νίμιτς, προσπάθησε να υποβαθμίσει τις δηλώσεις Ζάεφ. Τονίζε πως, όταν η συμφωνία των Πρεσπών εφαρμοστεί, και η «Βόρεια Μακεδονία» μπει στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η γλώσσα της θα συμπεριλαμβάνεται στις επίσημες ευρωπαϊκές γλώσσες και θα μπορεί να διδάσκεται όπως κάθε γλώσσα. Η ελληνική κυβέρνηση δέχτηκε την επίσημη εκδοχή – με την αντιπολίτευση να κάνει λόγο για εξαιρετική ευκολία με την οποία ο Ζάεφ έκανε αναφορά σε μειονότητες εντός Ελλάδας.

ΛΑΔΙ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ. Και ίσως όλα να είχαν τελειώσει εκεί, αναμένοντας την οριστικοποίηση των συνταγματικών αλλαγών στην γείτονα χώρα. Ομως οι χθεσινές δηλώσεις του σκοπιανού πρωθυπουργού κατά τη διάρκεια δημόσιας συζήτησης τον θέλουν πάλι να πατάει στα όρια της συμφωνίας των Πρεσπών. «Ούτε εγώ, ούτε εσείς, ούτε τα παιδιά μας θα είναι Βορειομακεδόνες ή πολίτες της ΠΓΔΜ. Είμαστε Μακεδόνες και μιλάμε μακεδονικά. Κανείς δεν θα το αμφισβήτησει αυτό ξανά», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ζάεφ, προσθέτοντας ότι «η ονομασία Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας είναι μόνο ένας γεωγραφικός προσδιορισμός». Αυτές οι αναφορές μπορεί να διευκολύνουν το δικό του έργο, ελαχιστοποιώντας τις αντιδράσεις για τη συνταγματική αναθεώρηση, δημιουργούν όμως σφοδρές αντιδράσεις στην ελληνική κυβέρνηση.

Βαθαίνει το ρήγμα με τους ΑΝΕΛ στην κυβέρνηση

Ο Πάνος Καμμένος, παραβιάζοντας την άτυπη συμφωνία με τον Αλέξη Τσίπρα να «ξανασυζητήσουν γι’ αυτό το θέμα τον Μάρτιο», διεμήνυσε χθες πως η κυβέρνηση δεν διαθέτει πλειοψηφία για την επικύρωση της συμφωνίας. «Είναι πλέον προφανές ότι έχει λήξει κάθε συζήτηση για επιβίωση της λεγόμενης “συμφωνίας των Πρεσπών”», ανέφερε σε δήλωσή του. «Ο αλυτρωτισμός και η προκλητική συμπεριφορά των Σκοπιανών αποδεικνύουν στη διεθνή κοινή γνώμη ότι όχι απλώς δεν είναι έτοιμοι να συμμετέχουν σε διεθνείς οργανισμούς, αλλά και ότι δικαιώνουν όλους όσοι από την πρώτη στιγμή επιμένουμε στη βεβαιότητα ότι είναι εγκλωβισμένοι στην προπαγάνδα του Μουσολίνι και του Τίτο».

Στο ίδιο κλίμα με τον αρχηγό του, ο Κώστας Κατσίκης πρόσθεσε (Θέμα fm) ότι «θα έρθει η ώρα» που οι ΑΝΕΛ θα αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους από την κυβέρνηση. «Αυτό δεν σημαίνει ότι θα αποσύρουμε μόνο τους υπουργούς μας. Δεν θα υπάρχει η δεδηλωμένη. Δεν θα υπάρχουν οι 151 βουλευτές», τόνισε. Κυρίως όμως η επιθετική στάση των ΑΝΕΛ φουντώνει εκ νέου τα σενάρια πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, καθώς ΝΔ, Κίνημα Αλλαγής, ΚΚΕ και Ενωση Κεντρώων διαφωνούν με τη συμφωνία των Πρεσπών – ενώ τις τελευταίες μέρες, μετά τις αλυτρωτικές δηλώσεις της σκοπιανής πλευράς, και τα στελέχη του Ποταμιού εκφράζουν δεύτερες σκέψεις για τυχόν υπερψήφιση της συμφωνίας.