Το καλοκαίρι του 2017, το νησί έγινε διεθνώς γνωστό μέσα από αφιέρωμα του BBC, αυτή τη φορά όχι για τις ομορφιές του, αλλά για τον τρόπο με τον οποίο αγκάλιασε τις οικογένειες προσφύγων. Σήμερα, παρά το γεγονός ότι γίνονται προσπάθειες ενσωμάτωσης των προσφύγων στην τοπική κοινωνία της Τήλου, το κέντρο φιλοξενίας τους αναμένεται να κλείσει στο τέλος του έτους.

Το πρόγραμμα φιλοξενίας της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ στο νησί της Τήλου, το οποίο υλοποιεί η οργάνωση Solidarity Now, ξεκίνησε το 2016, με τον αριθμό των φιλοξενουμένων να είναι περίπου 40 άτομα. Από την πρώτη στιγμή, οι κάτοικοι του νησιού καλοδέχθηκαν τις οικογένειες των προσφύγων, κυρίως από τη Συρία, οι οποίοι διέμεναν σε προκατασκευασμένους οικίσκους. Μάλιστα, το πρότυπο κέντρο φιλοξενίας επισκέφθηκε τον περασμένο Απρίλιο και ο έλληνας Πρωθυπουργός.

ΤΟ ΤΥΡΟΚΟΜΕΙΟ. Με πρωτοβουλία του δήμου και προκειμένου οι οικογένειες αυτές να ενσωματωθούν στην τοπική κοινωνία και τον πρωτογενή τομέα, αποφασίστηκε η δημιουργία Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚΟΙΝΣΕΠ), για την κατασκευή και λειτουργία ενός τυροκομείου, που θα παρήγε το τοπικό τυρί, η παραγωγή του οποίου εδώ και χρόνια είχε σταματήσει. Σε αυτή την επιχείρηση θα εργάζονταν πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στο νησί.

Ωστόσο, όπως καταγγέλλει η δήμαρχος Τήλου Μαρία Καμμά – Αλειφέρη, στις αρχές Οκτωβρίου ενημερώθηκε πως το πρόγραμμα φιλοξενίας θα διακοπεί και άρα όλοι οι πρόσφυγες θα φύγουν από το νησί. «Σε αντίθεση με άλλα κέντρα, οι πρόσφυγες στην Τήλο ζουν μια φυσιολογική ζωή. Σε πρόσφατη επίσκεψή μου στη Ρόδο συνομίλησα με πρόσφυγες που μένουν σε πρότυπο καταυλισμό στα παλαιά σφαγεία, οι οποίοι παρακαλούσαν να έρθουν στο δικό μας νησί. Και τώρα μαθαίνουμε πως το κέντρο μας, που έχει πάρει διεθνώς εύσημα, θα κλείσει. Μάλιστα είχαμε ήδη ξεκινήσει και τις διαδικασίες για τη δημιουργία του τυροκομείου. Βρήκαμε χρηματοδότες, μας έστειλε χρήματα ένας δήμος της Γενεύης, που πίστεψε στο πρότζεκτ, έχουμε ήδη αγοράσει εξοπλισμό, όπως και τα πρώτα 30 κατσίκια, που στοίχισαν 3.500 ευρώ» δηλώνει στα «ΝΕΑ» η δήμαρχος.

ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ. Σήμερα στο νησί ζουν περίπου 14 πρόσφυγες και η Μαρία Καμμά – Αλειφέρη υποστηρίζει πως από σήμερα κι αυτοί οι τελευταίοι αναμένεται να αποχωρήσουν. «Το παράδοξο είναι ότι όλοι επικροτούν στα λόγια την ενσωμάτωση του προσφυγικού πληθυσμού στην ελληνική κοινωνία, ωστόσο στην πράξη δεν βλέπουμε να συμβαίνει. Θέλουμε να παραμείνει ανοιχτό το κέντρο, όχι μόνο για τους πρόσφυγες, αλλά και για την ίδια την κοινωνία της Τήλου».

Σύμφωνα με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, το πρόγραμμα ESTIA σταδιακά θα μεταβιβαστεί στις ελληνικές Αρχές. Οπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» η εκπρόσωπος επικοινωνίας του ελληνικού γραφείου της Υπατης Αρμοστείας Στέλλα Νάνου, το συγκεκριμένο πρόγραμμα στέγασης θα το τρέξει ο διεθνής οργανισμός και το 2019, πιθανότατα και το 2020, με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από την DG HOME «με στόχο στα τέλη του 2020 οι ελληνικές Αρχές να είναι σε θέση να το αναλάβουν. Αλλωστε, ο ρόλος της Υπατης Αρμοστείας είναι να υποστηρίζει τις κρατικές Αρχές και όχι να τις αντικαθιστά».

Η ΔΙΑΚΟΠΗ. Σε ό,τι αφορά το φωτεινό παράδειγμα της Τήλου, όπως το χαρακτηρίζει η Στέλλα Νάνου, δυστυχώς, εξαιτίας του γεγονότος ότι η Υπατη Αρμοστεία δεν έχει πρόγραμμα χρηματοδότησης που να μπορεί να εντάξει και να διατηρήσει το συγκεκριμένο πρόγραμμα στο ίδιο επίπεδο υπηρεσιών που είναι σήμερα ή ακόμη και να το επεκτείνει, αποφασίστηκε η διακοπή της λειτουργίας του. Ηδη, η Υπατη Αρμοστεία έχει σταματήσει αντίστοιχο πρόγραμμα φιλοξενίας στη Βόλβη ενώ και κτίρια στην Επανομή Θεσσαλονίκης, που ήταν για τη φιλοξενία προσφύγων, δε λειτουργούν πια.

«Κάνουμε προσπάθειες να μεταφέρουμε το παράδειγμα της Τήλου σε φορείς, οργανώσεις και δωρητές, με σκοπό να το χρηματοδοτήσουν και να συνεχιστεί η λειτουργία του». Μάλιστα, υπήρξαν και κυβερνητικές διαβεβαιώσεις να ενταχθεί το πρόγραμμα της Τήλου στα εθνικά προγράμματα για το Προσφυγικό.