Πράξη 1. Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου, η παριζιάνικη ατμόσφαιρα είναι ανησυχητική, το κλίμα γεμίζει με αγχωτικά σχόλια, έμποροι της γειτονιάς μου με προειδοποιούν ότι θα είναι κλειστά αύριο. Ολοι συμφωνούν: αύριο θα μείνουν σπίτι, περιμένοντας. Περιμένοντας, ναι, αλλά τι;
Παρά τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης, η οργή καλπάζει. Υπάρχει και φόβος από τους μαθητές και φοιτητές οι οποίοι προκήρυξαν απεργία, ενώ η φωτογραφία των μαθητών που στέκουν γονατιστοί με τα χέρια στο κεφάλι, μετά τη σύλληψή τους από την αστυνομία, μεγαλώνει την ένταση. Οι Γάλλοι θέλουν να μιλήσει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά για την ώρα τίποτα. Βέβαια είπε ότι θα μιλήσει μετά, αλλά μετά από τι; Ισως αυτή την εβδομάδα, αλλά γιατί περίμενε τόσο πολύ;
Από όλες τις πλευρές κυκλοφορούν οι πιο άγριες φήμες, «πρέπει να παρέμβει ο στρατός», «πρέπει να διαλυθεί το Κοινοβούλιο και να ξαναγίνουν εκλογές», «ο πρόεδρος πρέπει να παραιτηθεί», «η Μαρίν Λεπέν και η εθνικιστική Δεξιά βρίσκονται στις πόρτες της εξουσίας». «Είναι η πρώτη φορά που ζούμε μια τέτοια κατάσταση», αυτό το τελευταίο σχόλιο είναι αλήθεια, δεν είχαμε ποτέ παρόμοια κατάσταση στη Γαλλία, ούτε καν το 1968, το θυμάμαι, ήμουν 10 χρονών και ζούσα στο Παρίσι, στο κέντρο του Παρισιού. Τέλος, ακούμε από σχολιαστές και εκλεγμένους αξιωματούχους ότι «η πενταετία έχει λήξει, διήρκεσε μόνο 18 μήνες».
Πράξη 2. Σάββατο 8 Δεκεμβρίου, η θανατηφόρα ημέρα; Πάνω από 120.000 διαδηλωτές λένε οι επίσημοι αριθμοί, 1.723 άτομα συνελήφθησαν και 1.220 είναι υπό κράτηση. Ηταν ως επί το πλείστον Κίτρινα Γιλέκα, ωστόσο έκαναν την παρουσία τους και Black blocks, της Ακρας Αριστεράς, αλλά και ακροδεξιών ομάδων, κουκουλοφόροι, που λεηλάτησαν τράπεζες και καταστήματα των «πλούσιων» γειτονιών του Παρισιού. Η αστυνομία ήταν πολυάριθμη και τα επεισόδια «ηρέμησαν» το βράδυ.
Ο απολογισμός; Ηταν μια «κοκτέιλ» μέρα, δηλαδή έπειτα από συγκρούσεις με την αστυνομία ερχόταν πάλι η ηρεμία, σχετική ηρεμία, και μετά οι συγκρούσεις ξανάρχιζαν. Οχι, το Παρίσι δεν κάηκε. Οχι, το κλίμα δεν ήταν κλίμα εμφυλίου πολέμου. Αλλά πολλές πόλεις στη Γαλλία έχουν επίσης βιώσει πράξεις βίας, όπως η Νάντη, η Τουλούζη, η Λυών, το Μπορντό. Ποιο άραγε να είναι το συμπέρασμα αυτής της ημέρας;
Πρώτα από όλα οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης για τη διαγραφή των αυξήσεων των φόρων στα καύσιμα, στο ρεύμα και στο φυσικό αέριο δεν μείωσαν την αποφασιστικότητα των Κίτρινων Γιλέκων. Είναι ένας δυσαρεστημένος πληθυσμός που περιμένει ένα πολύ ισχυρό μήνυμα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, μπορούμε να πούμε ότι πρέπει να είναι μια ιστορική πράξη, επειδή η Γαλλία δεν μπορεί να υποστηρίξει ένα πέμπτο μαύρο Σάββατο. Οι απώλειες για τους εμπόρους υπολογίζονται σήμερα σε 1 δισ. ευρώ, οι ζημιές στις πόλεις είναι πολλές και οι επισκευές θα επιβαρύνουν τους τοπικούς φόρους.
Αυτό το κοινωνικό κίνημα είναι μοναδικό, γιατί λαμβάνει χώρα μέσα στις γιορτές. Είναι τόσο ξεχωριστό που οι Γάλλοι αναμένουν μια ξεχωριστή απόφαση του προέδρου της Δημοκρατίας, επειδή φοβούνται το τέλος του Ιανουαρίου, όταν για πρώτη φορά ο φόρος εισοδήματος θα εισπραχθεί από την πηγή των εσόδων στους μισθούς και έτσι οι εργαζόμενοι θα δουν μια καθαρή μείωσή τους.
Τι θα πει λοιπόν τις επόμενες ώρες ο πρόεδρος Μακρόν;
Μια έκκληση για ηρεμία είναι προφανές, αλλά θα πρέπει να πάει πιο μακριά. Δύο Γαλλίες σήμερα ζουν δίπλα δίπλα, εκείνη που ζει πολύ καλά, η «Γαλλία από πάνω» όπως λέγεται, και εκείνη που έχει πρόβλημα να φτάσει στο τέλος του μήνα, η «Γαλλία από κάτω». Το ισχυρό μήνυμα του αρχηγού του κράτους θα ήταν να ηρεμήσει αυτή τη «Γαλλία από κάτω», οπότε θα ήταν προς το συμφέρον της χώρας, για να αναγεννηθεί, να υπάρξει ίσως μια γενική αύξηση των μισθών. Ισως θα μπορούσε, για να καθησυχάσει τον λαό του, να ανακοινώσει μια αναστροφή των μέτρων και να καταργήσει τον φόρο εισοδήματος στην πηγή, που εξακολουθεί να παραμένει ένα σύννεφο στα μυαλά των φορολογουμένων.
Μόνο έτσι η Γαλλία θα βρει μια σχετική ηρεμία το επόμενο Σάββατο, με ένα βαρύ τίμημα για την κυβέρνηση, αλλά κρίσιμο για το μέλλον του γάλλου προέδρου.
Ο José-Manuel Lamarque είναι γάλλος δημοσιογράφος