Είναι μια πρωτοβουλία του ΟΗΕ, ένα κείμενο 34 σελίδων με τίτλο «Παγκόσμιο Σύμφωνο για την Ασφαλή, Ομαλή και Τακτική Μετανάστευση». Κρίθηκε αναγκαίο μετά την οξεία μεταναστευτική κρίση που βίωσε η Ευρώπη το 2015, υποστηρίχθηκε εξαρχής θερμά από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Είναι άλλωστε ένα κείμενο μη δεσμευτικό, ένας απλός «οδηγός ορθής πρακτικής». Επ’ ουδενί τροποποιεί τις εθνικές νομοθεσίες, αντιθέτως σημειώνει από το προοίμιό του ακόμα πως σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό δίκαιο, τα κράτη παραμένουν κυρίαρχα.

Πέραν όμως της εθνικής κυριαρχίας, μνημονεύει μερικές θεμελιώδεις αρχές ακόμα. Τη σημασία της προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Την αναγκαιότητα υπεράσπισης των δικαιωμάτων των παιδιών. Το Σύμφωνο προσεγγίζει τη μετανάστευση ως ένα αναπόφευκτο φαινόμενο, δεδομένων των κλιματικών, οικονομικών και δημογραφικών αναταραχών – γιατί αφορά τους συνολικά 225 εκατομμύρια μετανάστες του κόσμου, όχι μόνο τους 25 εκατομμύρια πρόσφυγες που άπτονται της Συνθήκης της Γενεύης. Η μετανάστευση, υπενθυμίζει, έχει και θετικές πλευρές, μπορεί να είναι κάτι θετικό, υπό την προϋπόθεση να γίνεται με «ασφαλή, ομαλό και τακτικό» τρόπο. Ρυθμισμένα. Με ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειρογνωμοσύνης ανάμεσα στα κράτη, με συντονισμένη μάχη εναντίον των διακινητών, με την ενθάρρυνση μιας αντικειμενικής μιντιακής κάλυψης του θέματος, με τον περιορισμό της κακομεταχείρισης και μια ειλικρινή προσπάθεια ένταξης των μεταναστών. Το τελικό κείμενο είναι προϊόν συναίνεσης, προέκυψε έπειτα από διαβουλεύσεις και διαπραγματεύσεις μηνών στη Νέα Υόρκη, την έδρα του ΟΗΕ, οριστικοποιήθηκε τον περασμένο Ιούλιο. Συνολικά 193 κράτη συμφώνησαν επί της αρχής σε αυτό. Οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ είχαν εγκαταλείψει το τραπέζι των διαπραγματεύσεων ήδη από τον Δεκέμβριο του 2017.

Ακολούθησε το Ισραήλ. Και η Αυστραλία. Η Ευρώπη παρέμενε ωστόσο αρραγής. Μέχρι τον Ιούλιο, οπότε αποφάσισε να αποσυρθεί από το Σύμφωνο η Ουγγαρία του Βίκτορ Ορμπαν. Αναμενόμενο, θα έλεγε κανείς. Ακολούθησε όμως, στα τέλη Οκτωβρίου, η Αυστρία – ήταν το δώρο του Σεμπάστιαν Κουρτς στον ακροδεξιό του κυβερνητικό εταίρο, το FPÖ. Με τη μηχανή παραπληροφόρησης της αμερικανικής alt-right να δουλεύει υποστηρικτικά στο φουλ (περισσότερα από 250 άρθρα έχει αφιερώσει στο θέμα το Breitbart, φροντίζοντας βέβαια να συνδέει το Σύμφωνο με τον κατεξοχήν μπαμπούλα που κραδαίνει, τον Τζορτζ Σόρος), οι ευρωπαίοι εθνολαϊκιστές είχαν πια βρει ένα νέο υπερόπλο στη μάχη για τις ευρωεκλογές του Μαΐου: «Το περιεχόμενο αυτού του Συμφώνου είναι ουσιαστικά η κατάργηση του “παρανόμου” για κάθε μεταναστευτική κίνηση», η κατάργηση των συνόρων και μαζί τους κάθε έννοιας εθνικής κυριαρχίας, «με την υπογραφή του η κάθε χώρα αναγνωρίζει το δικαίωμα του καθενός στη μετακίνηση», θα είναι υποχρεωμένη λοιπόν να αποδίδει στον «καθένα» υπηκοότητα «και το χειρότερο: κάθε επικριτικό σχόλιο για τη μαζική μετανάστευση γίνεται ποινικό αδίκημα!» – κυκλοφορούν και σε ένα ελληνικό ψήφισμα στο Avaaz όλα αυτά.

Το είπε και η Μαρίν Λεπέν το περασμένο Σάββατο στις Βρυξέλλες, έχοντας στο πλευρό της (ποιον άλλον;) τον Στιβ Μπάνον, καθώς και εκπροσώπους της τσεχικής και της φλαμανδικής Ακροδεξιάς – που αποχώρησε για αυτόν τον λόγο από τον κυβερνητικό συνασπισμό του Βελγίου, αφήνοντας τον Σαρλ Μισέλ επικεφαλής μιας εύθραυστης κυβέρνησης μειοψηφίας: είναι ένα «αυτοκτονικό κείμενο», «μια συμφωνία με τον διάβολο που έχει σκοπό να μετατρέψει τον κόσμο σε μία μεγάλη κατάληψη» και ανοίγει τον δρόμο ώστε να «κατακλυστεί η Ευρώπη από παρανόμους». Κάνει θραύση και στις σελίδες των Κίτρινων Γιλέκων στο Facebook αυτή η θεωρία συνωμοσίας: «Ο Εμανουέλ Μακρόν ετοιμάζεται να πουλήσει τη Γαλλία στον ΟΗΕ»

Συνολικά 164 κράτη επικύρωσαν χθες στο Μαρακές, διά βοής, το μη δεσμευτικό Σύμφωνο του ΟΗΕ για την Ασφαλή, Ομαλή και Τακτική μετανάστευση, ενόψει της ψηφοφορίας που θα γίνει στις 19 Δεκεμβρίου στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Ουγγαρία, Αυστρία, Τσεχία, Πολωνία, Σλοβακία, Λετονία, Αυστραλία, Χιλή και Δομινικανή Δημοκρατία έχουν αποσυρθεί από τη διαδικασία – παρότι είχαν επικυρώσει το κείμενο στις 13 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη. Επτά ακόμα κράτη, το Βέλγιο, η Ιταλία, η Βουλγαρία, η Εσθονία, το Ισραήλ, η Σλοβενία και η Ελβετία, απείχαν κρίνοντας αναγκαίες τις περαιτέρω εσωτερικές διαβουλεύσεις.

Πάμε λίγο πίσω. Ηταν 10 Δεκεμβρίου του 1948 όταν μπήκαν οι 50 πρώτες υπογραφές, από ισάριθμα κράτη, στο Palais de Chaillot στο Παρίσι, σε έναν κόσµο ακόµη βαθιά συγκλονισμένο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη φρίκη του Ολοκαυτώματος. Εχουν περάσει ακριβώς εβδομήντα χρόνια από την υιοθέτηση της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, του πλέον προοδευτικού κειμένου στην ιστορία της ανθρωπότητας, ενός παγκόσμιου πολιτικού σχεδίου που καθιστά την ανθρώπινη αξιοπρέπεια το άλφα και το ωμέγα της χρηστής διακυβέρνησης. Θα ήταν άραγε σήμερα ικανή η κοινότητα των εθνών να υιοθετήσει μια παρόμοια διακήρυξη; Από τη Διεθνή Αμνηστία μέχρι την Ανγκελα Μέρκελ, η εκτίμηση που διατυπώνεται είναι τρομακτικά ομόφωνη: «Οχι…». Θα μπορούσε βέβαια να αντιτείνει κανείς πως το ερώτημα είναι ρητορικό, άτοπο, άκαιρο: χθες στο Μαρακές, απαντήθηκε εμμέσως πλην σαφώς και στην πράξη.