Βλέποντας με πόνο ψυχής τα κατορθώματα των μπαχαλάκηδων που με ορμητήριο πανεπιστημιακούς χώρους ρημάζουν αίθουσες διδασκαλίας, εργαστήρια στημένα με μόχθο από δασκάλους που ετοίμαζαν γενιές ερευνητών, καμένα βιβλία, τεχνικό εξοπλισμό αποκτημένο από το υστέρημα του έλληνα φορολογούμενου, η σκέψη μου πηγαίνει πίσω σε δύσκολα χρόνια, μετά τον Εμφύλιο, σ’ ένα πανεπιστήμιο συντηρητικό, αυστηρό αλλά με σοφούς δασκάλους, δυσπρόσιτους αλλά με έργα ριζιμιά. Περιοριζόμενος στις δικές μου σπουδές αναφέρω Ορλάνδο, Μαρινάτο, Θεοδωρακόπουλο, Γεώργιο Μέγα, Κολακλίδη, Αμαντο, Ζακυθηνό, Σταματάκο, Τωμαδάκη. Ολοι τους άφησαν έργο εσαεί και μας εφοδίασαν με γνώσεις, πολύτιμες έως σήμερα, στη δουλειά μας.

Ε! λοιπόν σ’ αυτές τις δύσκολες εποχές που οι οργανωμένες εκδηλώσεις των φοιτητών διεκδικούσαν «Δωρεάν παιδεία» και «114» και ανεξαρτησία της Κύπρου, μπαχαλάκηδες δεν υπήρχαν. Τι υπήρχε; Υπήρχε ο φοιτητικός κινηματογράφος «ΙΡΙΔΑ» κάτω από τη Φοιτητική Λέσχη, όπου κάθε Κυριακή λειτουργούσε η «Φοιτητική Κινηματογραφική Λέσχη», όπου προβάλλονταν αριστουργήματα του σινεμά με εισηγητές κάθε φορά φανατικούς για σινεμά φοιτητές που εξελίχτηκαν σε κριτικούς, ιστορικούς του κινηματογράφου, σκηνοθέτες βραβευμένους (Μπακογιαννόπουλος, Μικελίδης, Σολδάτος, Λευτέρης Ξανθόπουλος).

Το 1957 είχε κηρυχθεί «Ετος Διονυσίου Σολωμού» και οι φοιτητικοί σύλλογοι (ΔΕΣΠΑ) με πρόεδρο τότε τον Απόστολο Κακλαμάνη (που ήταν και πρόεδρος των «Εργαζομένων Φοιτητών» που διεκδικούσαν το δικαίωμα να παίρνουν άδεια από τις εργασίες τους την περίοδο των εξετάσεων!) διοργάνωσαν στην «ΙΡΙΔΑ» ημερίδα για το έργο του εθνικού ποιητή. Πρόεδρος τότε των φοιτητών Νομικής ο Διονύσης Μπουλούκος και γραμματέας της Φιλοσοφικής ο αείμνηστος Ανδρέας Λεντάκης. Ομιλητής ο υπογράφων εδώ. Παρούσα μεγάλη ομάδα καθηγητών με τον πρύτανη. Οταν άρχισα την ομιλία μου, στη δημοτική βεβαίως – βεβαίως, σύσσωμο το καθηγητικό κατεστημένο απεχώρησε πλην του νεοελληνιστή Γεωργίου Ζώρα. Την επομένη κλήθηκα σε απολογία από τον κοσμήτορα της Σχολής γιατί τόλμησα να ομιλήσω στη δημοτική για τον Σολωμό των «Ελεύθερων πολιορκημένων» που έγραψε πως τίποτε άλλο δεν είχε στο νου του «πάρεξ ελευθερία και γλώσσα»!

Το 1958 στη Λέσχη ο θεατρικός όμιλος των φοιτητών σε συνεργασία με ολλανδό φοιτητή που υπότροφος μελετούσε το αρχαίο ελληνικό δράμα ασχοληθήκαμε με το σατυρικό δράμα του Ευριπίδη «Κύκλωψ» στο πρωτότυπο αλλά με μουσική επί σκηνής εκτελούμενη από δημοτική ορχήστρα με γκάιντες και τουμπελέκια και θρακικούς ρυθμούς.

Σε εκδήλωση που έγινε στη Νομική Σχολή για τον Ρήγα Βελεστινλή μίλησε ο φοιτητής Χριστόφορος Αργυρόπουλος (σήμερα διακεκριμένος ποινικολόγος και πρόεδρος διεκδικήσεως των «Ελγινείων» μαρμάρων) και απαγγελία του «Θουρίου» από την ταπεινότητά μου, τότε μαθητή του Ροντήρη.

Φοιτητές οργανώσαμε στη ΧΑΝ απαγγελία του «Επιταφίου» του Ρίτσου και συνέπραξε μαζί μας η μεγάλη τραγωδός Ασπασία Παπαθανασίου.

Στο Μουσικό Τμήμα της Λέσχης ο καθηγητής και συνθέτης Χαραλαμπίδης με ορχήστρα καθηγητών και φοιτητών οργάνωνε συναυλίες στον Παρνασσό και στον Πειραιά με έργα Μπαχ, Μπετόβεν, Σούμαν και άριες όπερας και λυρικά τραγούδια του Σούμπερτ και του Μάλερ.

Αργότερα (πριν από σαράντα δηλαδή χρόνια) ο όμιλος θεάτρου του Πανεπιστημίου με σκηνοθέτη τον τότε φοιτητή Παροίκο και πρωταγωνίστρια την επίσης φοιτήτρια Λυδία Κονιόρδου και μεγάλη ομάδα φοιτητών από όλες τις σχολές και το Πολυτεχνείο ανέβασαν τον «Κύκλο με την κιμωλία» του Μπρεχτ σε στίχους τραγουδιών του Καμπανέλλη! Στο Ηρώδειο! Οι σημαντικοί αργότερα συνθέτες και τότε φοιτητές Κουρουπός, Λάγιος, Λοΐζος συνέθεταν μουσική για παραστάσεις και ο σημερινός καθηγητής Θεατρολογίας Μαυρομούστακος, τότε φοιτητής Νομικής, σκηνοθέτησε τον «Αμλετ» του Σαίξπηρ με φοιτητικό θίασο στο Ηρώδειο. Στην εφημερίδα «Παμφοιτητική» απ’ όπου πέρασαν ως φοιτητές σημερινοί έξοχοι λογοτέχνες, κριτικοί, εικαστικοί έγραφα το χρονογράφημα και είχαμε έναν σκληρό ιδεολογικό καλλιτεχνικό καβγά με τον Στέφανο Ληναίο για την ερμηνεία του αρχαίου δράματος.

Την ίδια εποχή (1959) στη Φιλοσοφική εκδίδαµε περιοδικό όπου δημοσιεύτηκαν οι πρώτες εργασίες των φοιτητών Μπαμπινιώτη, Σβολόπουλου, Ευαγγελάτου, Καραΐνδρου, Νικηφόρου Παπανδρέου, Λαμπρινουδάκη, Φαράκλα, Μικρογιαννάκη, Μικελίδη. Εκεί ο υπογράφων δημοσίευσε το πρώτο του τολμηρό δοκίμιο για τη σύγχρονη επί σκηνής ερμηνεία του αρχαίου δράματος συνδέοντάς τη με το τελετουργικό της ορθόδοξης Λειτουργίας, έργο του Μεγάλου Βασιλείου που φοιτητής είδε στην Αθήνα αρχαίο δράμα!!

Αυτά και άλλα μισόν και πάνω αιώνα πριν. Και τώρα μπάχαλο και υποβολείο συνθημάτων!