Οι πρώτοι πυροβολισμοί έπεσαν στην καρδιά του χριστουγεννιάτικου Στρασβούργου γύρω στις 8 το βράδυ της περασμένης Τρίτης. Οι πρώτες θεωρίες συνωμοσίας κυκλοφόρησαν στις ομάδες συζήτησης των Κίτρινων Γιλέκων στο Facebook πριν καλά καλά λάβει τέλος η επίθεση, με τη διαφυγή του δράστη στη λαϊκή συνοικία Νεντόρφ. «Περίεργο», «παράξενο», «όλως τυχαίως, ε;», «πέφτει καλά», «στημένο είναι, παιδιά». «Αντε, μια επιθεσούλα για να μπει τέλος στα Κίτρινα Γιλέκα, είναι δυνατός αυτός ο Μακρόν». «Ε μα, χρειαζόταν μια επίθεση. Δεν βρήκε τίποτα καλύτερο ο Μακρόν για να ματαιώσει την 5η Πράξη και να τρομοκρατήσει τον κόσμο». «Κόκκινος συναγερμός = όχι διαδηλώσεις = όχι 5η Πράξη = μπράβο, Μακρόν, πολύ έξυπνο». Εφτασαν και στην Ελλάδα αυτά, το ξέρουμε, τα ακούσαμε γύρω μας. Το δηλητήριο της συνωμοσιολογίας δεν περίμενε βέβαια ούτε τον τζιχαντισμό ούτε τα Κίτρινα Γιλέκα για να διαχυθεί. Είναι παλιό, πολύ παλιό, έχει βάλει και συνεχίζει να βάζει στο στόχαστρο από τους Εβραίους και τους όποιους «άλλους» μέχρι την εξουσία, τους έχοντες και τα μίντια. Στην πραγματικότητα, οι συνωμοσιολογικές ερμηνείες των γεγονότων είναι τόσο παλιές όσο και η διπλωματική ιστορία. Ο αμερικανός ερευνητής Ντάγκλας Σέλβατζ, για παράδειγμα, μελέτησε την ιστορία των θεωριών συνωμοσίας γύρω από το AIDS τη δεκαετία του 1980. Την εποχή εκείνη, η Στάζι φρόντισε να ενισχύσει και να μεγαλοποιήσει τις φήμες περί παρασκευής του ιού σε ένα αμερικανικό εργαστήριο. Με προφανή στόχο σε ένα πλαίσιο Ψυχρού Πολέμου. Κάτι αντίστοιχο κάνουν σήμερα, στην εποχή των σόσιαλ μίντια και μιας όλο και πιο οριζόντιας διασποράς της πληροφορίας, τα ρωσικά τρολ. Σε συνεργασία με τους χρήσιμους ηλίθιους. Ας μείνουμε όμως στη Γαλλία. Εχουν μεγάλο κοινό (και) σε αυτή τη χώρα οι θεωρίες συνωμοσίας. Σύμφωνα με μια έρευνα της Ifop από τον Δεκέμβριο του 2017, ένα 31% των Γάλλων πιστεύει πως η Αλ Κάιντα και η οργάνωση Ισλαμικό Κράτος χειραγωγούνται από δυτικές μυστικές υπηρεσίες, ένα 35% είναι πεπεισμένο πως οι εκλογές δεν είναι «διάφανες και ασφαλείς» και ένα 24% θεωρεί ότι οι ισλαμιστικές επιθέσεις οφείλονται σε «χειραγώγηση» ή εμπεριέχουν «σκοτεινά σημεία». Για μειοψηφίες πρόκειται βέβαια, μια μειοψηφία ήταν που διατύπωσε και τις θεωρίες συνωμοσίας για την επίθεση με τους πέντε νεκρούς στο Στρασβούργο στις σελίδες των Κίτρινων Γιλέκων, πολλά άλλα μέλη αντέδρασαν έντονα, αρκετοί διαχειριστές «έκλεισαν» ενοχλημένοι τα σχόλια. Αντίστοιχες μειοψηφίες είχαν κυκλοφορήσει αντίστοιχες θεωρίες έπειτα από την επίθεση του Ιανουαρίου του 2015 στο «Charlie Hebdo» ή και την επίθεση της ίδιας χρονιάς στο Bataclan.

«Αυτή η ιστορία της ταυτότητας που ξέχασαν οι αδελφοί Κουασί», είχε δηλώσει ο Ζαν – Μαρί Λεπέν στη ρωσική «Pravda», αναφερόμενος στην πρώτη, «μου θυμίζει το διαβατήριο ενός από τους τρομοκράτες της 11ης Σεπτεμβρίου που βρέθηκε σε μια Νέα Υόρκη που είχε γίνει στάχτη (…). Ολη η επιχείρηση φέρει την υπογραφή των μυστικών υπηρεσιών». Και δεν είναι ο γραφικός Λεπέν ο μόνος με συνωμοσιολογικά ρεφλέξ στη γαλλική πολιτική σκηνή. Από τον Ντομινίκ Στρος – Καν μέχρι τον Νικολά Σαρκοζί και από τον Ζαν – Λικ Μελανσόν μέχρι τη Μαρίν Λεπέν, πολλοί έχουν καταγγείλει συνωμοσίες εις βάρος τους, κατά κανόνα με το που βρέθηκαν στα ραντάρ της Δικαιοσύνης. Για «μπαχαλάκηδες του Καστανέρ» έκανε λόγο ο εθνολαϊκιστής Νικολά Ντιπόν – Ενιάν, αναφερόμενος στον γάλλο υπουργό Εσωτερικών, μετά τον βανδαλισμό της Αψίδας του Θριάμβου, κατά την 3η και βιαιότερη Πράξη διαμαρτυρίας των Κίτρινων Γιλέκων. Κάτι όμως έχει αλλάξει, και αυτό είναι που έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Ολο και περισσότερα γαλλικά Μέσα που σέβονται τον εαυτό τους, από το Γαλλικό Πρακτορείο έως τη «Monde», επιλέγουν να μην αγνοούν υπεροπτικά ή και αμήχανα τις θεωρίες συνωμοσιών, αλλά να τις πιάνουν και να τις κάνουν κόσκινο, αποδομώντας ένα προς ένα τα ψευδοεπιχειρήματά τους. «Οχι, το κράτος δεν είναι πιο αυστηρό με τα Κίτρινα Γιλέκα από ό,τι με τους τρομοκράτες». Οχι, δεν έστειλε o Εμανουέλ Μακρόν στο Twitter μήνυμα αλληλεγγύης προς το Στρασβούργο τρεις ώρες πριν από την επίθεση ούτε κάλεσε η νομαρχία του Κάτω Ρήνου τους πολίτες να ταμπουρωθούν επτά ώρες πριν από την επίθεση – αν δεν την αλλάξει ο χρήστης, η ώρα στο Twitter είναι προκαθορισμένη σε ώρα Ειρηνικού. Οχι, δεν αποκάλυψε πριν από όλους ένας ισραηλινός λογαριασμός στο Twitter την ταυτότητα του δράστη, του Σερίφ Σεκάτ. Και ούτω καθεξής. Δεν συμφωνούν όλοι οι ειδικοί με αυτήν τη μέθοδο. Κάποιοι πιστεύουν πως απαντώντας στις θεωρίες συνωμοσίας, τις κάνεις να ακούγονται ακόμα πιο δυνατά. Και πως, ούτως ή άλλως, οι απαντήσεις δεν πείθουν όσους δεν θέλουν να πειστούν, δεν φτάνουν καν σε αυτούς αφού απορρίπτουν συλλήβδην τα παραδοσιακά μίντια. Είναι μεγάλη η συζήτηση. Θα έπρεπε σε κάθε περίπτωση να γίνει και στην Ελλάδα, μια χώρα όπου ένας στους τρεις πιστεύει ότι μας ψεκάζουν.