«Το μόνο που θέλω για τα Χριστούγεννα είναι Δημοκρατία»: το σύνθημα αυτό ακούγεται όλο και συχνότερα, την τελευταία εβδομάδα, στους δρόμους της Βουδαπέστης. Η λαϊκή οργή που προκάλεσε η ψήφιση, την περασμένη Τετάρτη, δύο ιδιαίτερα αμφιλεγόμενων νέων νόμων για τις εργασιακές σχέσεις και τη Δικαιοσύνη μετουσιώνεται σε ένα ποικιλόμορφο κίνημα εναντίον του απολυταρχισμού του Βίκτορ Ορμπαν. Οι διαδηλώσεις είναι σχεδόν καθημερινές, οι διαμαρτυρίες πληθαίνουν – όσο και αν προσπαθεί η εθνολαϊκιστική κυβέρνηση της Ουγγαρίας να τις υποτιμήσει, αποδίδοντάς τες στον «συνήθη ύποπτο» και αγαπημένο της μπαμπούλα, τον Τζορτζ Σόρος.

Ολα ξεκίνησαν την περασμένη Τετάρτη, εντός του ουγγρικού Κοινοβουλίου. Σε μια χώρα χωρίς ουσιαστικά καθόλου μετανάστες, αφού ο Ορμπαν αρνήθηκε να συμμετάσχει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα κατανομής των προσφύγων μέσω ποσοστώσεων, και με πολύ χαμηλή ανεργία, οι βουλευτές του Fidesz, του κυβερνώντος κόμματος, προχώρησαν σε μία τροποποίηση της νομοθεσίας για τον χρόνο εργασίας, με το επιχείρημα ότι πρέπει να καλυφθεί η ζήτηση για εργατικά χέρια, κυρίως στην αυτοκινητοβιομηχανία. Εφεξής, κάθε εργοδότης θα μπορεί να απαιτεί από τους υπαλλήλους του να εργάζονται υπερωριακά έως και για 400 ώρες τον χρόνο, και να τους αποζημιώνει για αυτό εντός τριών ετών. Η επίμαχη αλλαγή είχε πυροδοτήσει την έντονη αντίδραση και των συνδικάτων και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, τόσο τα επιχειρήματα όσο και οι τροπολογίες τους ωστόσο απορρίφθηκαν.

«Το Fidesz δεν μπαίνει πια ούτε καν στον κόπο να ακούσει τις διαφορετικές από τη δική του απόψεις», σχολιάζει στη «Monde» ο δημοσιογράφος Ερνστ Γκέλεγκς, απεσταλμένος της αυστριακής δημόσιας ραδιοτηλεόρασης στη Βουδαπέστη. «Οι άνθρωποι αρχίζουν να καταλαβαίνουν πως δεν συμμετέχουν πλέον καθόλου στη λήψη αποφάσεων. Μόνο αυτό που πιστεύει το κυρίαρχο κόμμα μετράει». Η δυσφορία αυτή μεταφράστηκε σε μια πρωτοφανή εξέγερση όλων των δυνάμεων της αντιπολίτευσης. Εξοπλισμένοι με σφυρίχτρες, οι αντιπολιτευόμενοι βουλευτές βάλθηκαν να φωνάζουν μέσα στο Κοινοβούλιο, καταγγέλλοντας μία «παρωδία δημοκρατίας».

Πόσω μάλλον αφού την ίδια ημέρα το Fidesz ενέκρινε μια ενίσχυση των προνομίων του υπουργού Δικαιοσύνης, που θα μπορεί να διορίζει τους δικαστές ενός μελλοντικού ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου: το τελευταίο θα αναλαμβάνει πολύ ευαίσθητες υποθέσεις, όπως είναι οι διενέξεις για τα εκλογικά αποτελέσματα ή οι διαγωνισμοί για τις δημόσιες συμβάσεις. Ολα αυτά, σε μία περιοχή της Ευρώπης όπου η διαφθορά θεωρείται ενδημική, και σε μία χώρα της οποίας ο πρωθυπουργός έρχεται συνεχώς σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες για την εγκαθίδρυση ενός αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης και την επιβολή ελέγχου στη δικαστική εξουσία και τα μέσα ενημέρωσης.

Αυτές οι εικόνες οικολόγων, ακροδεξιών ή σοσιαλδημοκρατών βουλευτών στα πρόθυρα νευρικής κρίσης έβαλαν αμέσως φωτιά στους ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης. Ανεπίσημες ομάδες οργανώθηκαν, προχωρώντας σε μία σειρά δράσεων, προσπαθώντας να εισβάλουν στην έδρα του Fidesz, καταλαμβάνοντας τη Γέφυρα των Αλυσίδων, μία από τις πιο γνωστές τουριστικές ατραξιόν της Βουδαπέστης, αποκλείοντας κάποιες διασταυρώσεις. Μια πρώτη αυτοσχέδια πορεία διαμαρτυρίας συγκέντρωσε περίπου 1.500 ανθρώπους. Το επόμενο βράδυ ήταν 2.000, κατόπιν 3.000, μέχρι που ο αυτοσχεδιασμός έδωσε τη θέση του στην οργάνωση: αντιπολιτευόμενα κόμματα, συνδικάτα και φοιτητικές οργανώσεις κάλεσαν τον κόσμο να διαδηλώσει μαζικά την Κυριακή, σε μία κινητοποίηση με τίτλο «Καλά Χριστούγεννα, κύριε πρόεδρε».

Ζητούν ανεξάρτητα δημόσια ΜΜΕ και δικαστήρια

Περίπου 10.000-15.000 Ούγγροι, κρατώντας σημαίες της Ουγγαρίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, παρακολούθησαν το βράδυ της Κυριακής, για πρώτη φορά εδώ και οκτώ χρόνια, από όταν εξελέγη για πρώτη φορά στην πρωθυπουργία ο Βίκτορ Ορμπαν, ομιλίες βουλευτών που μέχρι τώρα απέφευγαν ο ένας τον άλλον, αλλά αναγνωρίζουν πλέον με μία φωνή την έκταση της αδυναμίας τους απέναντι στον Ορμπαν. Εκτός από την απόσυρση του νέου εργατικού νόμου, ζητούσαν ανεξάρτητα δικαστήρια, ανεξάρτητα δημόσια μέσα ενημέρωσης και συμμετοχή της Ουγγαρίας στο γραφείο εισαγγελέων της ΕΕ. Οπως λέει ο Ντάνιελ Ντεμπρεντέι, από την ουγγρική ΜΚΟ Ενωση Πολιτικών Ελευθεριών, «είναι ασφαλώς ο τελευταίος νόμος αυτός που πυροδότησε την εξέγερση, αλλά η οργή αφορά όλη τη δραστηριότητα του Ορμπαν από το 2010. Η απόδειξη είναι πως η αντιπολίτευση οδήγησε τελικά το πλήθος προς τη δημόσια τηλεόραση, την MTVA: αυτή η τελευταία έχει γίνει το σύμβολο της απουσίας δημόσιου διαλόγου στην Ουγγαρία».

Η διαδήλωση ήταν ειρηνική μέχρι που η αστυνομία έριξε δακρυγόνα στους διαδηλωτές που παρέμεναν, αργά τη νύχτα, έξω από το κτίριο της MTVA. Συνολικά 12 βουλευτές της αντιπολίτευσης διανυκτέρευσαν εντός του κτιρίου, διαμαρτυρόμενοι για τις πολιτικές του Ορμπαν. Την επομένη, τη Δευτέρα, φρουροί ασφαλείας απώθησαν δύο ανεξάρτητους βουλευτές που θέλησαν να μπουν σε ένα στούντιο και να διαβάσουν ψήφισμα. Το ίδιο βράδυ, περίπου 2.000 Ούγγροι διαδήλωσαν μπροστά στο κτίριο της MTVA φωνάζοντας «Βρώμικο Fidesz», ζητώντας και πάλι ανεξάρτητα δημόσια ΜΜΕ και δικαστήρια. «Ελπίζω να δούμε περισσότερες διαδηλώσεις», έλεγε ένας 35χρονος δικηγόρος, ο Γκαμπόρ Χάτσι, «με πολλές χιλιάδες κόσμο».