Ανακοινώσατε το βασικό σώμα του Φεστιβάλ πριν από λίγο καιρό. Να περιμένουμε και άλλες προσθήκες;

Σίγουρα, και αρκετά πράγματα. Στα μουσικά, για παράδειγμα, μπορώ να σας πω ότι θα έρθει 9 Ιουλίου στο Ηρώδειο ο Ρικάρντο Μούτι. Αλλά θα συμβούν και άλλα πολύ σημαντικά και ενδιαφέροντα πιστεύω.

Η θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή σε έναν από τους πιο σημαντικούς πολιτιστικούς θεσμούς τι σας έδωσε και τι σας πήρε;

Ακόμη δεν έχει γίνει το ταμείο. Οι υποχρεώσεις, οι απαιτήσεις και ο όγκος εργασίας δεν μου επιτρέπουν να σκεφτώ πάνω σε αυτό. Είναι σαν να κάνω μεταπτυχιακό. Ηταν κάτι καινούργιο. Το βέβαιο είναι ότι δεν το επεδίωξα, δεν το ήθελα. Χρήματα δεν βγάζω γιατί αμείβομαι με τον χαμηλότερο μισθό που έχει δοθεί ποτέ γι’ αυτή τη θέση. Εμένα το θέατρο με ενδιέφερε και το θέατρο εξακολουθεί να με ενδιαφέρει.

Τότε γιατί το αναλάβατε;

Θα χρησιμοποιήσω μια λέξη που δεν μου αρέσει – και μπορεί να ακούγεται και γελοία ως σκέψη: από πατριωτισμό. Μου το είχανε προτείνει δύο φορές μετά τον Γιώργο Λούκο και είπα αμέσως «όχι». Είχαν κάνει βέβαια πριν μια γύρα, αλλά επειδή έκανε «τζιζ» όλη αυτή ιστορία, αλλά και γιατί ήταν λίγος ο χρόνος μέχρι να προετοιμαστεί το Φεστιβάλ, δύσκολα θα το αναλάμβανε κάποιος. Ποιος τρελός θα έκανε πρόγραμμα τον Φεβρουάριο για το καλοκαίρι;

Ο Φαμπρ.

Ναι, και θα έκανε βελγικό Φεστιβάλ. Η αλήθεια είναι ότι και εμένα, αν με πήγαιναν τώρα στο Βερολίνο και μου έλεγαν ν’ αναλάβω το Φεστιβάλ σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, το πιο ασφαλές θα ήταν να το κάνω «ελληνικό».

Εκ των υστέρων, δηλαδή, λέτε ότι όλη αυτή η επίθεση που δέχτηκε ο Φάμπρ ήταν άδικη;

Θα έλεγα ότι ήταν ένας συνδυασμός. Είχε δίκιο στο κομμάτι που σχετίζεται με τον λίγο χρόνο που είχε στη διάθεσή του, αλλά ταυτοχρόνως είχε και μια αλαζονεία. Αυτή η συμπεριφορά τσίτωνε. Την έχω ζήσει και προσωπικά, είχα πάει στο γραφείο του.

Με ποιον τρόπο;

Εναν χρόνο μετά αφότου ανέλαβα κανόνισαν ένα ραντεβού στην Αμβέρσα. Για το πρώτο πεντάλεπτο δεν υπήρχα μπροστά του, δεν με κοίταξε. Μετά αναγκάστηκε και να με κοιτάξει και να απευθυνθεί και σ’ εμένα.

Ε, είναι σταρ.

Εχω γνωρίσει και άλλους σταρ, αλλά η συμπεριφορά τους είναι τελείως διαφορετική. Είχαμε πάει με τον Καστελούτσι για φαγητό και όπως με πήγε μέχρι τη βέσπα μου και συνεχίσαμε να μιλάμε, μου πέφτει το κινητό. Σκύβει, μαζεύει τα κομμάτια και μου το δίνει. Ο Καστελούτσι δεν είναι σταρ; Ενδεχομένως και ο Φάμπρ μπορεί να κάνει το ίδιο με τους φίλους του, αλλά εγώ αυτή τη συμπεριφορά εξέλαβα.

Σας απασχολεί το γεγονός ότι κάποιοι ενδεχομένως να σκέφτονται ότι εξαιτίας της επιχειρηματικής σας δραστηριότητας με το Θέατρο του Νέου Κόσμου να προωθείτε ομάδες που σχετίζονται με τα δικά σας συμφέροντα;

Δίκαιη ερώτηση. Δεν είχα ποτέ μια σταθερή ομάδα μόνιμη. Υπάρχει ένα βασικό όμως. Από το Θέατρο του Νέου Κόσμου έχουν περάσει πολλοί ταλαντούχοι άνθρωποι και με τιμά πολύ. Οταν ήταν στη δική μου σκηνή ήταν ταλαντούχοι και τώρα που πήγαν στο Φεστιβάλ δεν είναι; Θα αποκλείσω το μισό ελληνικό θέατρο;

Πολιτικοί σάς πλησιάζουν για να εντάξετε στο πρόγραμμά σας δικούς τους καλλιτέχνες;

Βέβαια, και από όλους τους χώρους.

Και;

Δεν μετράει η παρέμβασή τους. Αν κάτι αξίζει, δεν χρειάζεται η μεσολάβηση κανενός για να με πείσει.

Πόσο θα θέλατε να μείνετε στο Φεστιβάλ;

Οχι πολύ. Οταν θα ολοκληρωθεί ο κύκλος. Μπορεί να ολοκληρωθεί τώρα, μπορεί σε τρία χρόνια. Παραπάνω όχι. Και θα επιστρέψω με χαρά σε αυτό που ξέρω να κάνω. Δεν θ’ αλλάξω επάγγελμα.

Το θέατρο πώς μπήκε στη ζωή σας;

Εβλεπα από πολύ μικρός στη ζωή μου και αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο. Δεν μου άρεσαν τα παιδικά μου χρόνια, χωρίς να περνάω και δραματικά. Ο,τι εμπειρίες απέκτησα την εποχή εκείνη με έναν άλφα ή βήτα τρόπο τις ενέταξα στις παραστάσεις. Το αντιφατικό και περίεργο είναι πως ό,τι δεν μου άρεσε μου έδινε ταυτοχρόνως υλικό και μου δημιουργούσε ωραία συναισθήματα.

Γιατί δεν σας άρεσαν;

Γεννήθηκα στα σύνορα Ανω Ιλισίων και Καισαριανής. Κλασικές γειτονιές. Τη φοιτητική εστία εγώ την πρόλαβα γιαπί στην Ούλοφ Πάλμε επί χούντας. Εχω επίσης προλάβει στη Μιχαλακοπούλου το ρέμα, να περνά ο ποταμός Ιλισός. Στην αριστερή και στη δεξιά του όχθη είχε μικρά σπίτια. Υπήρχε μια γειτονιά, μια τεράστια αυλή που μοιράζονταν 4-5 σπίτια. Εκεί μάλιστα γύρισε ο Αλέκος Αλεξανδράκης τη μία ταινία που είχε σκηνοθετήσει, πάρα πολύ καλή. Θυμάμαι ότι ήμουν ανάμεσα στα πόδια των γυναικών που έβγαιναν τ’ απόγευμα για καφέ στις αυλές και παρατηρούσα. Κάποια πράγματα μου άρεσαν και κάποια φυσικά όχι. Αλλά δεν ήξερα πώς να χειριστώ πράγματα όπως το κουτσομπολιό. Δεν καταλάβαινα γιατί συμβαίνει. Αυτή η πλευρά με έκανε αυτό που είμαι. Εκφραζόταν με σιωπή. Αυτή τη σκοτεινή μου πλευρά δεν μπορούσα να τη χειριστώ.

Πώς την αντιμετωπίσατε;

Την έκανα παράσταση αυτή την αυλή των παιδικών μου χρόνων. Είχε προηγηθεί η «Φιλονικία» του Μαριβό απ’ όπου πήρα θάρρος και έπειτα ακολούθησε ο «Κοινός λόγος». Το έργο αυτό έχει μεγάλη σχέση με την παιδική μου ηλικία. Υπάρχει η καλή και η κακή μου πλευρά. Δεν έγινα ξαφνικά ένας άγιος, κουβαλάω και όλα τα αρνητικά εκείνης της περιόδου. Αλλά με μια συνεχή προσπάθεια κάπως να τα κουμαντάρω.

Θέλετε να μου πείτε 1-2 πράγματα τα οποία προσπαθείτε να τα έχετε σε ύφεση;

Δεν θα σας πω. Μεγαλώνοντας, όμως, έχω καταλήξει ότι διαδρομή σου δεν είναι να γίνεις καλύτερος, αλλά να μη γίνεις χειρότερος. Να έχεις αίσθηση των πραγμάτων και να παλεύεις με αυτό που σου βγαίνει σε κακό.

Το έχετε καταφέρει;

Οχι πάντα, αλλά με απασχολεί. Κάποια πράγματα έρχονται από μόνα τους αλλά κάποια άλλα τα δημιουργείς εσύ. Τα συναντάς. Μπορεί όμως και να τα προσπεράσεις και να μην τα πάρεις χαμπάρι. Το σημαντικό για εμένα είναι να είσαι ανοιχτός και αυτό που σου ταιριάζει να το προσεγγίσεις, να το πλησιάσεις, να το αγγίξεις.

Τι είναι αυτό που καταφέρατε να αγγίξετε;

Για πολλά χρόνια πίστευα ότι οι γονείς μου ήταν αδιάφοροι ως προς εμένα. Δεν ξέρω αν συνέβαλε και το γεγονός ότι έως και λίγο μετά την εφηβεία ήμουν ένα ψηλόλιγνο άσχημο παιδί με γυαλάκια, ενώ ο αδελφός μου κούκλος, πρώτος στο μπάσκετ κ.λπ. Πέρασαν πάρα πολλά χρόνια για ν’ απαλλαγώ ή, αν θέλετε, να συμφιλιωθώ με αυτή την πληγή. Οταν μάλιστα έφτασα στο σημείο εκείνο που κατάφερα να το αντιμετωπίσω, στενοχωρήθηκα που για χρόνια οι σκέψεις για τους γονείς μου ήταν τόσο κακές.

Πώς καταφέρατε να το αντιμετωπίσετε;

Είχα την τύχη να συναντηθώ με τη γυναίκα μου, την Κοραλλία, από πολύ νωρίς. Γνωριστήκαμε όταν ήμασταν πολύ νέοι, το 1979, στο βιβλιοπωλείο Κέδρος όπου εργαζόμασταν και οι δύο. Ηταν πολύ μεγάλο σχολείο. Κάθε πρωί ερχόταν ο Ρίτσος, ο Βάρναλης, ο Καββαδίας, ο Λειβαδίτης. Ηταν δικηγόρος αλλά δεν την ενδιέφερε καθόλου ν’ ασχοληθεί με αυτό. Εγινε ο δικός μου άνθρωπος και ο συνεργάτης μου. Τα περισσότερα έργα που έχω ανεβάσει είναι σε μετάφραση της Κοραλλίας. Εχω απόλυτη εμπιστοσύνη στο γούστο της. Η συνεργασία μπορεί να φέρει και συγκρούσεις, γιατί δεν είμαι ο πιο ήρεμος άνθρωπος.

Πώς θα την περιγράφατε;

Η Κοραλλία είναι ένας πολύ γενναιόδωρος άνθρωπος που προσπαθεί να βρει την καλή πλευρά στους άλλους. Εχει μια ηρεμία απέναντι στα πράγματα. Μου έδειξε τη φωτεινή πλευρά με τους γονείς μου βλέποντας πώς η ίδια αντιμετώπιζε τους δικούς της γονείς.

Αν δεν ήταν η Κοραλλία, δεν θα ήσασταν τώρα αυτό που είστε;

Θα υπήρχε ενδεχομένως μια άλλη γυναίκα στη ζωή μου. Αλλά αυτή μου αρέσει.