«Ερχονται οι βασιλιάδες, φέρνουν τόσο χρυσάφι και τι θα το κάνουν; Εχουν ποτέ αναγκαστεί να ταΐσουν ένα παιδί; Εχουν αναγκαστεί να φροντίσουν ένα μποστάνι; Τι καταλαβαίνουν αυτοί από τον πλούτο για τις ανάγκες;» λέει η μάνα μονολογώντας όταν μπαίνει σε πειρασμό να κλέψει το χρυσάφι των μάγων. Αυτή είναι η σκοτεινή πλευρά της διάσημης χριστουγεννιάτικης ιστορίας «Ο Αμάλ και οι νυχτερινοί επισκέπτες» του Τζιανκάρλο Μενότι που ανεβαίνει απόψε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σε σκηνοθεσία Γιάννη Σκουρλέτη, από την ομάδα Bijoux de Kant. Τη μουσική διεύθυνση έχει αναλάβει ο γνωστός τσεμπαλίστας και αρχιμουσικός Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, ο οποίος δίνει μία ακόμη πληροφορία για το έργο, στο οποίο ο μάγος Γασπάρ στην όπερα του Μενότι είναι κουφός: «Η εξήγηση που δίνει ο Μενότι είναι ότι θεωρούσε ο αδελφός του ότι είναι κουφός αφού ποτέ δεν του έφερνε τα δώρα που του ζητούσε».

Ο σπουδαίος ιταλοαμερικανός συνθέτης και λιμπρετίστας επιχείρησε να δημιουργήσει μια λαϊκή όπερα κάνοντας μια προσπάθεια να είναι πιο εύληπτη απ’ ό,τι υπάρχει γενικότερα στον κατάλογο – του είδους – του 20ού αιώνα. Οπως εξηγεί ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, «συνέθετε πιο μικρά σε διάρκεια έργα, η πλοκή τους είναι πιο απλή και μελωδικά σαφώς δεν είναι προκλητικές. Είναι καλοφτιαγμένες και μετρημένες. Θα πρέπει να πούμε ότι “Ο Αμάλ και οι νυχτερινοί επισκέπτες” σχεδόν εγκαινίασε την οικογενειακή βραδιά μπροστά στην τηλεόραση. Είναι η πρώτη όπερα που γράφτηκε ειδικά για τη μικρή οθόνη και παίχτηκε το 1951 στην Αμερική στο κανάλι του NBC της Νέας Υόρκης και ο συνθέτης δανείστηκε το θέμα του έργου εμπνευσμένος από τον γνωστό πίνακα “Η προσκύνηση των Μάγων” του Ιερώνυμου Μπος που βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Καθιερώθηκε ως το πιο χριστουγεννιάτικο θέαμα και παραμένει το πιο πολυπαιγμένο έργο κλασικής μουσικής – μετά τον “Μεσσία” – την περίοδο των Χριστουγέννων».

Ενώ ο Μενότι μιλάει για μια παιδική όπερα και η τηλεοπτική σκηνοθεσία του 1951 είναι παιδική – έχει αυτή την όμορφη αφέλεια της διήγησης -, στη συγκεκριμένη παράσταση με την παρέμβαση του Γιάννη Σκουρλέτη γίνεται θέαμα και για μεγάλους: «Εχει τονίσει τις πιο σκοτεινές πλευρές του έργου. Υπάρχει μια πάρα πολύ φτωχή μητέρα – την ερμηνεύει η Τζούλια Σουγλάκου, η οποία είχε εμφανιστεί στον ίδιο ρόλο πριν από 20 χρόνια υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Μυράτ – και ένα παιδί που είναι ανάπηρο· βρίσκονται σε μια δυστοπία. Περιμένουν όμως κάτι να τους απελευθερώσει, να γίνει δηλαδή ένα θαύμα. Αυτό που ελπίζει όλος ο κόσμος τα Χριστούγεννα. Αυτό το στοιχείο είναι που το καθιστά επίκαιρο. Επίσης λαμβάνει υπόψη του ένα ακροατήριο που δεν θα αποτελείται από γονείς που απλά συνοδεύουν τα παιδιά τους σε μια χριστουγεννιάτικη παράσταση». Η αναζήτηση αυτού του θαύματος αναδεικνύεται και από την εικαστική προσέγγιση του Γιάννη Σκουρλέτη, η οποία εξερευνά «μέσα από την ιστορία της γέννησης του Θεού το θαύμα που παραμονεύει κάθε Δεκέμβρη στην ερημιά της πόλης».

INFO

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη, απόψε στις 20.30