Βάγκνερ: Το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν, πλήρης έκδοση. Matthias Goerne, Daniel Brenna, Petra Lang, Heidi Melton, Gun-Brit Barkmin, Simon O’Neill. Φιλαρμονική Ορχήστρα του Χονγκ Κονγκ, διευθυντής Jaap van Zweden, ΝAXOS, 14 CD

Είναι μια έκδοση στο είδος της οποίας δεν έχουμε συνηθίσει: ένα ολόκληρο, ζωντανά μάλιστα ηχογραφημένο σταδιακά σε διάρκεια τεσσάρων ετών, «Δαχτυλίδι», όχι στη Γερμανία ή, έστω, στην Αγγλία ή στις ΗΠΑ, αλλά στο Χονγκ Κονγκ! Πολλοί, ειδικά μεταξύ εκείνων που γνωρίζουν τις τεράστιες ερμηνευτικές απαιτήσεις και δυσκολίες που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το έργο, μπορεί να αναρωτιούνται αν ένα τέτοιο εγχείρημα είναι δυνατόν να δικαιωθεί. Η απάντηση είναι ανεπιφύλακτα «ναι». Πρόκειται μάλιστα για ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πλήρη «Δαχτυλίδια» των τελευταίων ετών. Πρέπει να είναι το δεύτερο που έρχεται από την Απω Ανατολή, έπειτα από εκείνο του Τακάσι Ασαχίνα πριν από κάποια χρόνια στο Τόκιο, το οποίο, αν και έχει αφήσει εποχή, δυστυχώς, ουδέποτε υπήρξε διαθέσιμο στην ευρωπαϊκή αγορά. Τώρα, ο Βαν Ζβέντεν επαναλαμβάνει, κατά κάποιο τρόπο, το εγχείρημα, με πολύ μεγάλη επιτυχία. Ο νυν καλλιτεχνικός διευθυντής της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Νέας Υόρκης και επί μακρόν συνδεδεμένος με τη Φιλαρμονική του Χονγκ Κονγκ φέρει το εγχείρημα εξαιρετικά εις πέρας. Πρώτον, είναι ο ίδιος: ένας μαέστρος με πολύ μεγάλη εμπειρία, αλλά και, πριν, επί πολλά χρόνια, πρώτο βιολί στην Κονστερτγκεμπάου του Αμστερνταμ, που έχει ερμηνεύσει Βάγκνερ υπό τη διεύθυνση πλήθους μεγάλων μαέστρων. Δεύτερον, η ορχήστρα του: μία από τις σημαντικότερες που έχουν αναδειχθεί τις τελευταίες δεκαετίες στην Απω Ανατολή, δίπλα στις (πολύ) μεγάλες ιαπωνικές, όπως η ΝΗΚ ή η Φιλαρμονική της Οσάκα, αλλά και άλλες, όπως η έξοχη της Σεούλ. Στις ορχήστρες αυτές, ειδικά τις πιο νέες, είναι άλλωστε κομβική η παρέμβαση μουσικών από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ στις τάξεις τους, όπως και κορυφαίων αρχιμουσικών που αφήνουν το στίγμα τους στον ήχο τους. Πρόκειται για ορχήστρες που δεν έχουν το παραμικρό να ζηλέψουν πια από τα σημαντικότερα σύνολα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Τρίτον, οι σολίστ: η «απόβαση» στο Χονγκ Κονγκ πολύ μεγάλων τραγουδιστών είναι μία ακόμα εγγύηση για το αποτέλεσμα, που δεν είναι άλλο από ένα ιδιαίτερα βαθύ, εκφραστικό, ουσιώδες, γεμάτο πνοή αλλά και φρεσκάδα «Δαχτυλίδι», το οποίο μπορεί με άνεση να σταθεί δίπλα σε κάθε άλλο της εποχής μας – και ίσως όχι μόνον αυτής.

Τσαϊκόφσκι: Ο Καρυοθραύστης, πλήρες μπαλέτο. Φιλαρμονική Ορχήστρα του Λος Αντζελες, Γκουστάβο Ντουνταμέλ, Deutsche Grammophon, 2 CD

Αν και ήδη από το Μπαρόκ διάφοροι, ιδίως ιταλοί συνθέτες όπως ο Κορέλι, έχουν συνδέσει έργα τους με τα Χριστούγεννα που πλησιάζουν και πάλι, ήταν ο Τσαϊκόφσκι εκείνος που, για κάποιο λόγο, κατέστησε ένα μπαλέτο του, τον «Καρυοθραύστη», άτυπα συνώνυμο της μεγάλης παγκόσμιας αυτής γιορτής. Πιθανότατα, ο λόγος είναι ότι πρόκειται για ένα έργο με πρωτοφανή πρωτογενή δύναμη στο είδος του και με τη σπανιότατη ικανότητα να μπορεί να ενθουσιάσει τόσο τα παιδιά όσο και τους μεγαλύτερους σε ηλικία, μάλιστα, είτε βρίσκονται «κοντά» στη μουσική είτε ακόμα κι αν ουσιαστικά την αγνοούν. Ο κύριος λόγος γι’ αυτό είναι φυσικά η τρομακτική μελωδική ισχύς του έργου, σε συνδυασμό με μια δομή που δεν εγείρει σημαντικές απαιτήσεις από τον ακροατή της. Πρόκειται, σε μεγάλο βαθμό, στην πραγματικότητα για υπέροχα μελωδικά επεισόδια που το ένα ακολουθεί ακαταμάχητα το άλλο. Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμα: δεν είναι απλώς ένα γεμάτο μελωδικό πλούτο, «ευχάριστο» για το αφτί έργο. Ενέχει και μια εξαιρετική καινοτομία που δεν πρέπει να διαφεύγει: εδώ ο Τσαϊκόφσκι, πολύ μπροστά από την εποχή του, δίνει τόσο πολύ απλόχερα «φωνή» σε έναν φανταστικό κόσμο γεμάτο από σημεία αναφοράς που ουδέποτε μέχρι τότε η μουσική τα είχε λάβει σοβαρά υπόψη της: τα παιχνίδια, τα ζώα, ο κόσμος ολόκληρος που εξάπτει την παιδική φαντασία – όπως και κάθε φαντασία που δεν έχει χάσει την ουσία της παρά τα χρόνια. Η επιστροφή του Γκουστάβο Ντουνταμέλ και της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Λος Αντζελες στη δισκογραφία δεν θα μπορούσε να γίνει με καλύτερη επιλογή έργου. Ούτε άλλη ορχήστρα σήμερα θα μπορούσε ίσως να αποδώσει με τέτοιον αυθορμητισμό και τόση αξιοσύνη αυτό το αριστούργημα όσο αυτές οι δυνάμεις.