Πριν από μερικά χρόνια, η Μολά Σαλί, ελληνίδα πολίτης μουσουλμάνα της Θράκης, έχασε τον σύζυγό της. Εκείνος, πριν πεθάνει, είχε προλάβει στη διαθήκη του, συνταγμένη βάσει του ισχύοντος στη χώρα αστικού δικαίου, να της μεταβιβάσει τα περιουσιακά στοιχεία του. Τη διαθήκη προσέβαλαν αδελφές του θανόντος. Επειτα από δύο προσφυγές εναντίον αυτής της προσβολής, ο Αρειος Πάγος αποφάσισε, επίσης δις, ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή για κάθε έλληνα μουσουλμάνο, ότι το δίκαιό του είναι ο ισλαμικός νόμος, δηλαδή η σαρία, και δικαστής του είναι ο μουφτής. Το ιεροδικείο ανέτρεψε τη διαθήκη. Και η μουσουλμάνα της Θράκης, με νομικούς συμπαραστάτες τους καθηγητές Γιάννη Κτιστάκι και Κωνσταντίνο Τσιτσελίκη, προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).

Πριν από μερικές ημέρες, το ΕΔΔΑ με απόφασή του καταδίκασε την Ελλάδα για την υπόθεση αυτή. Στο κείμενο της απόφασης, καθίσταται σαφές ότι η άρνηση της πολιτείας να δώσει το δικαίωμα στα μέλη της μειονότητας να ωφεληθούν οικειοθελώς από το κοινό δίκαιο – που ισχύει για όλους τους υπόλοιπους πολίτες – συνιστά διακριτική μεταχείριση και παραβίαση του δικαιώματος ελεύθερης αυτοδιάθεσης, το οποίο είναι δικαίωμα «πρωταρχικής σημασίας». Παρατηρείται επίσης ότι η Ελλάδα έως πρόσφατα ήταν η μόνη χώρα που εφάρμοζε τη σαρία σε πολίτες της, εναντίον των δικών τους επιθυμιών. Κάτι περισσότερο: η μόνη χώρα που επιτρέπει κάποιοι πολίτες της να δικάζονται από θρησκευτικούς ηγέτες, βάσει του θρησκεύματός τους.

Η απόφαση του ΕΔΔΑ, επί της ουσίας, καταργεί τη σαρία και αμφισβητεί την ισχύ των ιεροδικείων στην Ελλάδα, διαλύοντας και τους μύθους που τη συντηρούν. Ενας τέτοιος μύθος είναι η γενική πίστη ότι υπάρχει διάταξη στη Συνθήκη της Λωζάννης (του 1923) που ρυθμίζει τη λειτουργία των ιεροδικείων, επιβάλλει τη σαρία στη μειονότητα, ρυθμίζει τις υποθέσεις του μουφτή. Τίποτα σχετικό δεν περιλαμβάνει η Συνθήκη της Λωζάννης. Αντίθετα, ό,τι ισχύει στηρίζεται στον νόμο 147/1914. Γιατί αυτός ο τόσο οφθαλμοφανής και προσβλητικός για κράτος δικαίου αναχρονισμός; Από πού κι ώς πού οι κυβερνήσεις ανακατεύονται στην εκλογή ηγεσίας της θρησκευτικής μειονότητας, για ποιο λόγο δεν υπάρχει πολιτική ενσωμάτωσης της μειονότητας στο κοινωνικό σώμα, στη νεωτερική συγκρότηση της ελληνικής κοινωνίας;

Πιθανόν, επειδή οι κυβερνήσεις θεωρούν ότι υπάρχουν εθνικοί λόγοι, ότι έχει να κάνει με την πολιτική αμοιβαιότητα Ελλάδας και Τουρκίας. Οι κυβερνήσεις δηλαδή συνεχίζουν να πολιτεύονται βάζοντας μπροστά, για διάφορους λόγους, τις πολιτικές της ταυτότητας. Εξ αυτού συνάγεται η καχυποψία του κράτους για πολιτικές ενσωμάτωσης, η συντήρηση εκ μέρους του κράτους (σε αυτό δεν διαφοροποιείται η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ) του μειονοτικού γκέτο.

Εντύπωση προκαλεί και η προσπάθεια του υπουργείου Δικαιοσύνης να βγάλει την ουρά του απ’ έξω, επαιρόμενο για τον νόμο 4511/2018 που δίνει τη δυνατότητα στα μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας να επιλέγουν είτε τον Αστικό Κώδικα είτε τη σαρία για την επίλυση της υπόθεσής τους. Το υπουργείο γνωρίζει ότι η προαιρετικότητα προσβάλλει τα αδύναμα και εξαρτημένα μέλη της μειονότητας. Κι αν θέλει να αποβεί ουσιαστική η παρέμβασή του, μπορεί αν θέλει να καταργήσει τον νόμο 147/1974. Η μειονότητα δεν θέλει διακρίσεις, θέλει περισσότερες και αποφασιστικότερες πολιτικές ενσωμάτωσης στο πλαίσιο μιας ανοιχτής κοινωνίας.