«Υπάρχει αύξηση στον αριθμό των παραπόνων που δεχόμαστε από την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια» λέει η Εμιλι Ο’ Ράιλι, η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια. «Οι καταγγελίες που λαμβάνουμε δείχνουν συνήθως τι συμβαίνει σε μια χώρα, διότι αποτελούν σημαντικά ζητήματα για τους πολίτες». Πράγματι, τα παράπονα που φτάνουν από τη χώρα μας στο γραφείο της στο Στρασβούργο αφορούν δημόσιες συμβάσεις, δανειολήπτες, συνθήκες διαβίωσης σε hotspot μεταναστών, πολεοδομίες, υπολογισμό συντάξεων. «Οταν ξεκίνησα ως Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια πριν από πέντε χρόνια, λαμβάναμε πολλές καταγγελίες από την Ελλάδα για την τρόικα, καθώς οι πολίτες ήταν απογοητευμένοι, όπως και στη χώρα μου, την Ιρλανδία, και δεν ήξεραν πού να αποταθούν για να εκφράσουν τα παράπονά τους» λέει η Ιρλανδή Ο’ Ράιλι, στη συνέντευξή της στα «ΝΕΑ». «Οι πολίτες αντιμετώπιζαν προβλήματα με την υγειονομική περίθαλψη, τα νοσοκομεία, την κοινωνική προστασία». Ομως, παρά την αποχώρηση της τρόικας, ο αριθμός των καταγγελιών από την Ελλάδα παραμένει υψηλός. Φέτος έφτασαν τις 58, πέρυσι ήταν 49, 52 το 2016 και 48 μία χρονιά νωρίτερα. Ο μεγαλύτερος αριθμός καταγράφηκε το 2014 με 78 υποθέσεις.

Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ. Τα περισσότερα από τα «ελληνικά» παράπονα που αποστέλλονται στην Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της – πέρυσι, για παράδειγμα, άνοιξε μόλις 14 υποθέσεις, ενώ  φέτος έχει ανοίξει 17 – όμως αποτελούν καθρέπτη των προβλημάτων που υπάρχουν. «Εχουμε λάβει παράπονα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, για τις πολεοδομίες, τα οποία, μάλιστα, είναι τα περισσότερα, για τις ελληνικές τράπεζες και σε τέτοιες περιπτώσεις συμβουλεύουμε τους ενδιαφερομένους, πού θα πρέπει να αποταθούν» επεξηγεί. Οι καταγγελίες που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της αφορούν παράπονα έναντι ευρωπαϊκών οργανισμών, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι σχετικά πρόσφατες υποθέσεις που διευθέτησε από την Ελλάδα, περιελάμβαναν καταγγελία για τις πρακτικές των ελληνικών τραπεζών έναντι των δανειοληπτών και την παράλειψη της Επιτροπής να απαντήσει σε σχετικό αίτημα. Περιελάμβαναν, επίσης, καταγγελία σχετικά με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Ασυλο (EASO) και τη μη ουσιαστική ανταπόκρισή της σε ανησυχίες σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης σε hotspot. Αλλη περίπτωση αφορούσε την άρνηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να αποκαλύψει στοιχεία σχετικά με την επείγουσα βοήθεια ρευστότητας (ELA) για την Ελλάδα και άλλα κράτη – μέλη. «Με παρέμβασή μας μπόρεσαν οι ενδιαφερόμενοι να προχωρήσουν σε επίσημη αίτηση για να λάβουν τα σχετικά έγγραφα από την ΕΚΤ» λέει η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια. «Σε μια άλλη περίπτωση, μια ελληνική εταιρεία παραπονέθηκε ότι η Κομισιόν δεν μπόρεσε να διασφαλίσει ότι η Ελλάδα τήρησε τις διατάξεις της ΕΕ περί δημοσίων συμβάσεων σε διαγωνισμούς για την παροχή ιατρικών συσκευών σε νοσοκομεία, υποστηρίζοντας ότι οι συμφωνίες γίνονταν με ευνοούμενους προμηθευτές» αναφέρει η Ο’ Ράιλι. «Επεισα την Κομισιόν να ανταποκριθεί στο θέμα». Οπως επεξηγεί, «στην αρμοδιότητά μου δεν εμπίπτουν οι έρευνες αυτές καθαυτές, αλλά η υποχρέωση της Κομισιόν και άλλων ευρωπαϊκών θεσμών να λειτουργούν εντός συγκεκριμένων διαδικασιών».

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ. Αλλα παράπονα – εκτός αρμοδιότητάς της – αφορούσαν την καταγγελία ενός πολίτη κατά της ελληνικής κυβέρνησης σχετικά με την κατασκευή του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι, καταγγελία κατά του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας για την απόφασή του να απαγορεύσει την πρόσβαση σε συγκεκριμένους ιστότοπους, καταγγελία για τον υπολογισμό των μηνιαίων συνταξιοδοτικών αποδοχών, μια υπόθεση προσωπικού στην Τράπεζα της Ελλάδος, τα ελληνικά ταχυδρομεία, απάτη σε σχέση με πανεπιστημιακά δίδακτρα, ένα σχέδιο αστικής ανάπτυξης. Ορισμένες υποθέσεις, όπως μία που βρίσκεται σε εξέλιξη, αφορούν καταγγελίες από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ). «Απευθύνθηκαν σε μένα όταν το πρόγραμμά τους αποσύρθηκε από τη χρηματοδότηση» λέει η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια αναφερόμενη σε μία από τις υποθέσεις. ΜΚΟ, ΕΑΣΟ και ελληνικές Αρχές «συναντιούνται» στο περιεχόμενο και άλλων παραπόνων, που έχουν να κάνουν με το Μεταναστευτικό, με κυριότερο ίσως παράδειγμα, αποφάσεις που αφορούσαν επιστροφές μεταναστών στην Τουρκία, βάσει της δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας. Η δήλωση ΕΕ – Τουρκίας είχε, άλλωστε, βρεθεί στο στόχαστρο της Διαμεσολαβήτριας στην αρχή των σχετικών αποφάσεων. «Ηταν μια περίπλοκη υπόθεση. Σε ανακοίνωσή της τότε η Επιτροπή έκανε λόγο για νομικά κατοχυρωμένη συμφωνία, αλλά επρόκειτο μια πολιτική συμφωνία, με πρωτοβουλία της Γερμανίας. Δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί ως νομική συμφωνία και υπήρχαν ζητήματα γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα» επεξηγεί η Ο’ Ράιλι.

Η ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ. Αύξηση στον αριθμό των παραπόνων, που φτάνουν στην Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια παρατηρείται από όλη την Ευρώπη. Μεγάλος αριθμός φτάνει από το Βέλγιο, καθώς εκεί βρίσκονται τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και πολλές ΜΚΟ. Η ίδια αποδίδει τη μεγαλύτερη ροή καταγγελιών στο προφίλ ορισμένων υποθέσεων που έχει διαχειριστεί, όπως η τοποθέτηση του πρώην προέδρου της Κομισιόν Μανουέλ Μπαρόζο στην Goldman Sachs, αλλά και το ζήτημα της διαφάνειας στα συμβούλια των υπουργών της ΕΕ. «Η υπόθεση του Μπαρόζο οδήγησε σε ενδυνάμωση του κώδικα δεοντολογίας για μελλοντικούς επιτρόπους. Πρόκειται για υποθέσεις που οδηγούν σε αλλαγή κουλτούρας και δεν περιορίζονται μόνο στην επίλυση ατομικών παραπόνων» δηλώνει. Σε ειδική έκθεση, που θα συζητηθεί τον Ιανουάριο στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ο’ Ράιλι διατυπώνει τρεις συγκεκριμένες συστάσεις και αρκετές προτάσεις σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της διαφάνειας της νομοθετικής διαδικασίας στα συμβούλια των υπουργών της ΕΕ, καθώς μέσω έρευνας διαπίστωσε ότι οι τρέχουσες πρακτικές του Συμβουλίου συνιστούν κακοδιοίκηση. Τελευταίως λαμβάνει σημαντικό αριθμό καταγγελιών γύρω από το Brexit. Ενα παράδειγμα αποτελεί η άρνηση της Επιτροπής να παράσχει έγγραφα σχετικά με αλληλεπίδραση μεταξύ χρηματοοικονομικών οργανισμών και της ομάδας εργασίας για το Brexit σε σχέση με τις διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική σχέση ΕΕ – Βρετανίας. Αλλά και η «δουλειά που έχουμε κάνει όσον αφορά τη διαφάνεια των συμφωνιών εμπορίου που κάνει η ΕΕ, έχει οδηγήσει σε διαφοροποίηση του τρόπου διαχείρισης τέτοιων συμφωνιών» επισημαίνει η Ο’ Ράιλι. «Διανύουμε μια περίοδο προκλήσεων για την ΕΕ με την άνοδο του λαϊκισμού και του εθνικισμού, το Brexit, τις ευρωπαϊκές εκλογές, αυτά που γίνονται στις ΗΠΑ, και οι ευρωπαϊκές Αρχές συνειδητοποιούν ότι θα πρέπει να ακολουθούνται όσο το δυνατόν καλύτερα πρότυπα διοίκησης, ώστε να μην προκαλείται ευρωσκεπτικισμός. Ο ρόλος μου είναι να βοηθήσω προς την κατεύθυνση αυτή» τονίζει κατηγορηματικά.