Σε λίγες ημέρες το ευρώ γίνεται είκοσι ετών. Κι αν η πρώτη δεκαετία της ζωής του ήταν ήρεμη και η δεύτερη ταραγμένη, η τρίτη δεν μπορεί παρά να είναι η περίοδος όπου ή θα διορθωθούν διά παντός οι διαρθρωτικές του αδυναμίες ή η Ευρώπη θα μετατραπεί οριστικά σε μια χαλαρή συνομοσπονδία εθνικών κρατών. Στην πρώτη κατεύθυνση οδηγούν αποδυναμωμένοι ηγέτες, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν και η Ανγκελα Μέρκελ. Στη δεύτερη, μια πανσπερμία εθνικολαϊκιστών της Δεξιάς και της Αριστεράς. Από τις εξελίξεις θα λείψει το Ηνωμένο Βασίλειο, που εκτός συγκλονιστικού απροόπτου θα εγκαταλείψει στα τέλη Μαρτίου την ευρωπαϊκή οικογένεια.

Αυτή θα είναι η πρώτη ημερομηνία – κλειδί της χρονιάς. Η δεύτερη θα είναι η 9η Μαΐου, όταν οι ηγέτες των 27 θα έχουν μια άτυπη συνάντηση στο Σιμπίου της Ρουμανίας και θα επιχειρήσουν να συμφωνήσουν σε μια σειρά από ζητήματα, από τη μετανάστευση μέχρι την επέκταση της ενιαίας αγοράς. Αλλά η συνοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα δοκιμαστεί στην πραγματικότητα το τετραήμερο 23-26 Μαΐου, όταν θα πραγματοποιηθούν οι ευρωεκλογές.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συμμετοχή σε αυτές τις εκλογές μπορεί να πέσει κάτω και από το 43% του 2014. Και πως το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα μαζί με το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών μπορεί να χάσουν την απόλυτη πλειοψηφία που διέθεταν μέχρι τώρα. Αυτό θα έχει συνέπειες τόσο στην εκλογή των προέδρων των ευρωπαϊκών οργάνων όσο και στην εν γένει λειτουργία της Ενωσης. Το πολιτικό κέντρο θα δεχθεί ισχυρές πιέσεις τόσο από τα αριστερά (με κυρίαρχη δύναμη την Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν) όσο και από τα δεξιά (με πρωταγωνίστρια τη Λέγκα του Σαλβίνι). Και ο Μακρόν δεν έχει άλλους άσους να βγάλει από το μανίκι.

Μια ένδειξη για το μέλλον τόσο του ευρώ όσο και της Ενωσης θα δοθεί από την εκλογή του διαδόχου του Μάριο Ντράγκι, η θητεία του οποίου στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λήγει τον Οκτώβριο. Εμπρηστικές υποψηφιότητες όπως εκείνη του επικεφαλής της Μπούντσεμπανκ Γενς Βάιντμαν δύσκολα θα προχωρήσουν. Αλλά η έλλειψη διαφάνειας που πιθανότατα θα χαρακτηρίσει τόσο αυτή την εκλογή όσο και τις άλλες, μπορεί να αυξήσει ακόμη περισσότερο το αίσθημα δυσπιστίας μεταξύ των ευρωπαίων πολιτών για τους θεσμούς που υποτίθεται ότι τους αντιπροσωπεύουν.

Γιατί ο μεγαλύτερος εχθρός της Ευρώπης ήταν και είναι εν τέλει ακριβώς αυτός: η δυσπιστία, η καχυποψία, η αίσθηση ότι όλα αποφασίζονται πίσω από κλειστές πόρτες. Μόνο με περισσότερη δημοκρατία και περισσότερη διαφάνεια θα ανακτηθεί η εμπιστοσύνη. Και θα επιβραβευθεί το ευρωπαϊκό σχέδιο με το πάθος που του αξίζει.