Πρόσφατα, στο πανευρωπαϊκό συνέδριο καρδιολογίας, διαπιστώθηκε για άλλη μια φορά το αδιέξοδο για την αποτροπή του εμφράγματος. Η ελάττωση των εμφραγμάτων υπήρξε εντυπωσιακή στις χώρες εκείνες που καταπολέμησαν ουσιαστικά τους παράγοντες κινδύνου, δηλαδή το κάπνισμα, την υψηλή πίεση, την κακή χοληστερίνη και τον διαβήτη. Αντίθετα, δεν παρατηρήθηκε σε καμιά πολυκεντρική μελέτη ότι με προληπτική αγγειοπλαστική ή με προληπτικό Bypass σε ασθενείς χωρίς συμπτώματα βελτιώθηκε η εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου και του αριθμού των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου. Ετσι σήμερα η πρόληψη επικεντρώνεται ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου. Ομως, παρ’ όλα αυτά ο αριθμός των εμφραγμάτων, καίτοι έχει εντυπωσιακά ελαττωθεί, δεν φαίνεται να ελαττώνεται περισσότερο.

Στο θέμα αυτό εντυπωσιακή υπήρξε η ομιλία στο συνέδριο μιας εμβληματικής μορφής της καρδιολογίας, του καθηγητή Braunwald, που διαβλέπει ότι την προσεχή δεκαετία θα νικήσουμε τη στεφανιαία νόσο και το έμφραγμα του μυοκαρδίου εάν υλοποιήσουμε τις εξελίξεις στον τομέα της γονιδιακής καρδιολογίας και την ελάττωση ακόμη περισσότερο της κακής χοληστερίνης με ένα νέο φάρμακο, το inciliciran, που θα χορηγείται μια ή δυο φορές τον χρόνο από την ηλικία των 30 ετών προληπτικά.

Ετσι πιστεύει ότι σε συνδυασμό με τις γονιδιακές θεραπείες ακόμα και από την ενδομήτρια ζωή του ανθρώπου μπορεί να νικηθεί ουσιαστικά η στεφανιαία νόσος. Με απλά λόγια, στόχος της σύγχρονης θεραπείας είναι οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί που δημιουργούν την αθηρωματική πλάκα και όχι η εξάλειψη της αθηρωματικής πλάκας με διάφορες επεμβάσεις. Και τούτο γιατί δίπλα από κάθε αθηρωματική πλάκα που εξαλείφεται μπορεί να δημιουργηθεί μια νέα, η οποία μάλιστα μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα και μάλιστα θανατηφόρο. Μέσα στο πλαίσιο αυτό, η χορήγηση ενός μονοκλωνικού αντισώματος, της ιντερλευκίνης 1β, με το όνομα canakinumab σε 1.000 ασθενείς με έμφραγμα του μυοκαρδίου στην πολυκεντρική μελέτη Cantos έδωσε θεαματικά αποτελέσματα.

Παρατηρήθηκε ελάττωση των καρδιακών συμβαμάτων ανεξάρτητα από την τιμή της κακής χοληστερίνης. Ανάλογα ευρήματα παρατηρήθηκαν με τους αναστολείς της ιντερλευκίνης 6 που είναι ευρύτερα ανοσοβιολογικά φάρμακα τα οποία συνήθως χρησιμοποιούνται στις θεραπείες των αρθρίτιδων. Ετσι με βάση τα ανωτέρω ευρήματα, αυτή τη δεκαετία θα περιμένουμε τη νίκη κατά του εμφράγματος του μυοκαρδίου γιατί στόχος της νέας θεραπείας είναι η μη δημιουργία εκ νέου αθηρωματικών πλακών και όχι η εξάλειψή τους που μέχρι σήμερα αποδείχθηκε ανεπαρκής ως θεραπεία.

Ο Δημήτρης Θ. Κρεμαστινός είναι ομότιμος καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκλεγμένο μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών