Εχει δοκιμαστεί σε μεγάλες διεθνείς αρένες του εικαστικού χώρου – από την Μπιενάλε της Βενετίας έως την Ντοκουμέντα στο Κάσελ και από το Σάο Πάολο της Βραζιλίας ώς τη Σάντε Φε των Ηνωμένων Πολιτειών και τη Σιτζουόκα της Ιαπωνίας. Ποτέ όμως μέχρι σήμερα δεν είχε ανέβει στο σανίδι και μάλιστα του λυρικού θεάτρου στις τρεις γεμάτες δεκαετίες της διαδρομής του στον κόσμο της τέχνης. Τι γυρεύει λοιπόν ο Νίκος Ναυρίδης στα λημέρια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και τι ετοιμάζει για τους πρώτους τυχερούς που θα καταφέρουν να εξασφαλίσουν θέση σε μία από τις δύο παρουσιάσεις – παραστάσεις του Σαββάτου; «Θα έλεγα ότι πρόκειται για μια εγκατάσταση που καταλαμβάνει όχι μόνο τη σκηνή, αλλά και την πλατεία του θεάτρου» λέει στο «Νσυν», κάνοντας ένα διάλειμμα από τις πρόβες κι ενώ βρισκόταν στις δοκιμές για τον φωτισμό – «είναι δύσκολος, μακάρι να πετύχει», μας εξομολογείται.

Την επιμέλεια υπογράφουν η διευθύντρια του οργανισμού ΝΕΟΝ Ελίνα Κουντούρη και ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργος Κουμεντάκης. «Πρόκειται για ένα έργο που θα συνομιλήσει με τη ζωντανή εκτέλεση δύο έργων των Μάλερ και Κούρταγκ περιλαμβάνοντας κι ένα ηχητικό μέρος, το οποίο σαφώς διακρίνεται από το μουσικό, και λειτουργεί διευκρινιστικά ως προς τα οπτικά γεγονότα» εξηγεί ο Νίκος Ναυρίδης, που επιμένει να μην αποκαλύψει περισσότερα σχετικά με το «Noli me Tangere», όπως είναι ο τίτλος του έργου. «Με ενδιαφέρει το κοινό να ακούσει με τα μάτια του και να δει με τα αφτιά του» συνεχίζει.

Η συμμετοχή του σε αυτό το εγχείρημα, το οποίο αποτελεί την πρώτη δράση του προγράμματος «Τhe Artist on The Composer» – μια συνεργασία της ΕΛΣ και του ΝΕΟΝ, το οποίο επικεντρώνεται στη «σχέση μεταξύ εικαστικών τεχνών και όπερας, διασυνδέοντας πρωτοπόρους σύγχρονους καλλιτέχνες με τη ζωντανή εκτέλεση ορχηστρικής μουσικής» -, του αποκάλυψε μια στενότερη σχέση ανάμεσα στο λυρικό θέατρο και τα εικαστικά, δεδομένου ότι ο ίδιος είναι ένας καλλιτέχνης που δουλεύει εξίσου με τον λόγο, την εικόνα και τον ήχο, δηλαδή με τις ίδιες πρώτες ύλες της όπερας; «Σήμερα τα όρια έχουν διευρυνθεί. Τα πάντα λειτουργούν με χρησιδάνεια αναζητώντας την ταυτότητά τους σε άλλες περιοχές, γι’ αυτό και η αναζήτηση δεν πρέπει να γίνεται στα όρια των πραγμάτων, αλλά στον πυρήνα. Πιστεύω ότι το κέλυφος της ΕΛΣ είναι μια κοιλιά από την οποία μπορούν να γεννηθούν πολλά ερωτήματα με αφορμή και το “Noli me Tangere” και τα σύγχρονα ταμπού που μας υποβάλλονται και μας επιβάλλονται».

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ. Ποια ήταν λοιπόν η μεγαλύτερη πρόκληση αν όχι η διερεύνηση των ορίων μεταξύ των διαφορετικών τεχνών; «Το πώς η θεατρική σύμβαση εύχεται να μιληθεί με την εικαστική γλώσσα. Αυτό είναι το στοίχημα». Και πώς θα ξέρει ο καλλιτέχνης, στον οποίο ανατέθηκε το πρώτο έργο του προγράμματος, ότι το κέρδισε; «Δεν κερδίζονται τα στοιχήματα αυτά. Σημασία έχει να φτάσεις στο σημείο να τα θέσεις». Τους δύο συνθέτες, έργα των οποίων εκτελούνται ζωντανά (από την Ορχήστρα της ΕΛΣ υπό τον Γιώργο Ζιάβρα και με σολίστες τούς Τάση Χριστογιαννόπουλο και Δημήτρη Τηλιακό, εναλλάξ ανάλογα με την ημέρα και την ώρα) – των Ζερζ Κούρταγκ και Γκούσταφ Μάλερ -, ο Νίκος Ναυρίδης τους επέλεξε, διότι, αν και τους χωρίζει ένας σχεδόν αιώνας, εκτιμά ότι έχουν σε μεγάλο βαθμό εκλεκτικές συγγένειες με τις επιλογές του στις οπτικές τέχνες. Οσο για τον τίτλο του όλου εγχειρήματος, το «Noli me Tangere», που δεν είναι παρά η λατινική απόδοση της φράσης «Μη μου άπτου» που είπε ο Ιησούς στη Μαρία Μαγδαληνή μετά την Ανάσταση, ο Νίκος Ναυρίδης σχολιάζει: «Δεν χρησιμοποιώ τη φράση με θρησκευτική έννοια, αλλά σχηματικά, καθώς σχετίζεται με ψυχαναλυτικές ερμηνείες, ζητήματα ταυτότητας φύλου, πίστης μεταξύ πολλών άλλων». Θα πρέπει να περιμένουμε λοιπόν ανατροπές σε σχέση με τον τρόπο που ως θεατές λειτουργούμε σε ένα λυρικό θέατρο; «Καθόλου. Αλλωστε ο Μανόλης Αναγνωστάκης στο “ΥΓ” λέει ότι δεν υπάρχουν πρωτοπορίες, μόνο αποχρώσεις. Ποιος προλαβαίνει να πρωτοπορήσει σε μια εποχή ψηφιακή και υψηλών ταχυτήτων, όταν όλα αλλάζουν σε ελάχιστα δευτερόλεπτα;».

n Σήμερα στις 11 το πρωί είναι προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου στη Λυρική Σκηνή, όπου το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) αναμενόταν να ανακοινώσει μία νέα σημαντική δωρεά για την υποστήριξη της Λυρικής (με ταυτόχρονη μετάδοση από τον ιστότοπο της ΕΛΣ και από τη σελίδα της στο Facebook).

INFO

To έργο του Νίκου Ναυρίδη «Noli me Tangere» παρουσιάζεται στις 5 Ιανουαρίου και στις 3 και 10 Φεβρουαρίου στην αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ωρες έναρξης 18.30 και 20.30. Είσοδος 10 ευρώ