Είναι πράγματι μια περίοδος «ευκαιρίας» για την Τουρκία: το αμερικανικό Πεντάγωνο βρίσκεται σε ευαίσθητη φάση μεταβίβασης από τον Μάτις στον Σάναχαν, ο Τραμπ οδηγεί γοργά τις ΗΠΑ σε απόσυρση από τον ρόλο του διεθνούς χωροφύλακα, και ας προσθέσουμε τη διακοπή λειτουργίας μέρους των ομοσπονδιακών υπηρεσιών από τον Τραμπ λόγω της διαφωνίας του με το Κογκρέσο για το τείχος του Μεξικού. Την προηγούμενη φορά που συνέβη κάτι τέτοιο ήταν επί Ομπάμα και προηγουμένως επί Κλίντον, τον Δεκέμβριο 1995 – Ιανουάριο 1996, δηλαδή ακριβώς πριν γίνουν τα Ιμια. Εσωστρεφείς ΗΠΑ σημαίνει απουσία διεθνούς διαιτησίας, παρέμβασης και ελέγχου.

Στην Αθήνα, εύλογα επικρατεί ανησυχία. Αλλά η ανησυχία επικεντρώνεται σε ένα και μόνον ενδεχόμενο, που καλύπτει ολόκληρο τον ορίζοντα του γεωστρατηγικού προβληματισμού: το ενδεχόμενο του θερμού επεισοδίου. Ακόμη και η πολυσυζητημένη δήλωση του αρχηγού ΓΕΕΘΑ, περί ισοπέδωσης βραχονησίδας σε περίπτωση τουρκικής απόβασης, κινείται μέσα σε αυτό το ενδεχόμενο.

Αυτός ο διανοητικός αυτοεγκλωβισμός, όμως, είναι εξαιρετικά επικίνδυνος. Μια κρίση πιθανότατα θα προέλθει από μια τοπική πρόκληση. Αυτή μπορεί να μην έχει στρατιωτικό χαρακτήρα, η ελληνική κυριαρχία μπορεί να αμφισβητηθεί και με άλλους τρόπους, π.χ. την αποστολή «επιστημονικής» αποστολής μετεωρολόγων ή ραδιοηλεκτρονικών σε βραχονησίδα ή νησίδα που οι Τούρκοι θέλουν να αμφισβητήσουν. Μπορεί βεβαίως να γίνει και με ευθεία στρατιωτική αμφισβήτηση, όπως απόβαση αγήματος.

Το ερώτημα είναι τι θα γίνει στη συνέχεια. Εάν μεν η ελληνική πλευρά διαμαρτυρηθεί, απευθυνθεί στον ΟΗΕ, στο ΝΑΤΟ, στην ΕΕ, στο State Department κ.λπ., αλλά ΔΕΝ απαντήσει στρατιωτικά, τότε η συνέχεια θα κριθεί σε κάποιο διεθνές όργανο διαιτησίας ή απλά θα αποδεχθούμε ήσυχα ήσυχα την «γκριζοποίηση» μίας ακόμα περιοχής στο Αιγαίο και ένα ακόμα βήμα προς τη «φινλανδοποίηση» της χώρας.

Αν όμως, όπως προκύπτει από τις αλλεπάλληλες δηλώσεις του υπουργού Αμύνης και του αρχηγού ΓΕΕΘΑ, υπάρξει κάποιου τύπου απάντηση, τότε η κυβέρνηση και το επιτελείο θα πρέπει να έχουν ήδη ασχοληθεί και με το επόμενο βήμα. Που θα είναι, χωρίς απολύτως καμία αμφιβολία, σύγκρουση, γενικευμένη σε ολόκληρο το Αιγαίο ή και καθολική σε όλο το εύρος των ελληνοτουρκικών συνόρων.

Αυτό το ενδεχόμενο είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό από το «θερμό επεισόδιο» που σκέπτονται, σχολιάζουν, αναλύουν και επαναλαμβάνουν μηχανικά οι αρμόδιοι. Και απαιτεί εντελώς διαφορετικό σχεδιασμό και διαχείριση. Ενώ εμπλέκονται και συναφή ζητήματα, εμπλοκής τρίτων μερών, εσωτερικής ασφάλειας κ.λπ.

Η απουσία της δυσάρεστης λέξης «πόλεμος» από το λεξιλόγιο του πολιτικού συστήματος και των περισσότερων αναλυτών, δεν αντανακλά ασφαλώς την απουσία και του ίδιου του φαινομένου του πολέμου από την παγκόσμια πραγματικότητα. Η Συρία δεν είναι μακριά μας, ούτε το Κόσοβο, ούτε η Ουκρανία. Απλώς όλοι προσπαθούν να εξορκίσουν το ενδεχόμενο. Ασφαλώς ουδείς νοήμων άνθρωπος εύχεται ή επιδιώκει τον πόλεμο. Αλλά η δουλειά της κυβέρνησης, των κομμάτων, των ειδικών και των διαμορφωτών της κοινής γνώμης είναι να συμπεριλαμβάνουν όλα τα ενδεχόμενα στον ορίζοντα της σκέψης τους. Δύσκολο, αλλά αναγκαίο.

Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλους είναι διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Γενεύης