Το 2018, ο χάρτης της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας ξανασχεδιάστηκε από την αρχή. Χωρίς ωστόσο να προηγηθεί κάποια μελέτη για τις ανάγκες της ανώτατης εκπαίδευσης ή τη βιωσιμότητα νέων μοντέλων. Ανεξαρτήτως από τη συμφωνία ή τη διαφωνία του κάθε σχολιαστή σχετικά τις αλλαγές που δρομολογήθηκαν (και συνεχίζονται τον επόμενο χρόνο), το δεδομένο είναι ένα: πρόκειται για τη μεγαλύτερη αλλαγή στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης των τελευταίων 19 ετών, με αμέσως προηγούμενη εκείνη της ανωτατοποίησης των ΤΕΙ, που έγινε στις αρχές του 2000.

Τα ερωτήματα πλανώνται: οι εκτεταμένες «πανεπιστημιοποιήσεις» των ΤΕΙ είχαν τελικά πελατειακή λογική απέναντι στο κοινό των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων που περίμεναν με αγωνία τις διοικήσεις τους να ονομαστούν «πρυτανικές» και τις συναντήσεις τους «Συνόδους»; Πρόκειται απλά για ένα συνολικό λίφτινγκ που η ανώτατη εκπαίδευση της χώρας μας το χρειαζόταν και ειδικά τα ΤΕΙ που είχαν φτάσει τα τελευταία χρόνια απλά να μιμούνται επιστημονικά τα πανεπιστήμια; Ο πολιτικός στόχος ήταν τελικά μόνο η μείωση των ανώτατων Ιδρυμάτων σε πανελλαδικό επίπεδο; Θα αντικαταστήσουν τα ΤΕΙ από τα λεγόμενα «διετή προγράμματα κατάρτισης» που έχουν εξαγγελθεί για να γίνουν μέσα στα πανεπιστήμια και ουσιαστικά θα οδηγήσουν μελλοντικά στην κατάργηση και των ΙΕΚ; Και πώς θα καλυφθούν οι ανάγκες μιας αγοράς που δεν χρειάζεται μόνο θεωρητικούς επιστήμονες, αλλά και πτυχιούχους των εφαρμοσμένων τεχνών;

Εκείνο που θα μπορούσε κάποιος να μετρήσει στα αρνητικά σημεία των αλλαγών αυτών είναι ότι δεν προηγήθηκε ουσιαστική αξιολόγηση των ΤΕΙ με κριτήριο την ένταξή τους στα πανεπιστήμια (κάτι που δεν έγινε ούτε το 2000). Η πολιτική που εκφράζεται από την πλευρά του υπουργείου Παιδείας είναι ότι η αξιολόγηση θα γίνεται στην πράξη κατά τις συγχωνεύσεις, καθώς άλλα τμήματα θα κλείνουν και άλλα θα παραμένουν σε λειτουργία: κάτι που όμως είδαμε ήδη ότι δεν έχει προοπτική να σταθεί ως σοβαρό επιχείρημα στη ζούγκλα της συνδικαλιστικής «αγοράς» της χώρας μας, με το πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα του Τμήματος Αισθητικής και Κοσμητολογίας του ΤΕΙ Αθήνας, το οποίο όταν το ίδρυμα συγχωνεύθηκε με το ΤΕΙ Πειραιά για να δημιουργηθεί το περίφημο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής δεν καταργήθηκε, αλλά αντίθετα έγινε κατεύθυνση των Επιστημών Υγείας! Από αισθητικός δηλαδή, βιοεπιστήμονας…

Κατά τα άλλα, κάποιοι μιλάμε για τη δημιουργία «υπερ-Ιδρυμάτων» σε όλη τη χώρα, καθώς τα πανεπιστήμια που συγχωνεύονται με ΤΕΙ παίρνουν «δώρο» και σειρά ερευνητικών κέντρων (Ιωάννινα, Θεσσαλία). Υπερευνοημένο στα παραπάνω, περισσότερο από όλα τα Ιδρύματα της χώρας, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο πήρε ένα πολιτιστικό πανεπιστημιακό «πάρκο» στο Σχηματάρι και επτά νέα τμήματα.

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ. Ο χάρτης της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας που ολοκληρώνεται την επόμενη χρονιά, θέλει περίπου τα μισά ανώτατα Ιδρύματα από όσα λειτουργούσαν ώς σήμερα πανελλαδικά. Μοναδική εξαίρεση «γαλατικού χωριού» η περιοχή της Κρήτης, όπου το πανεπιστήμιο του νησιού αρνήθηκε να συγχωνευθεί με το ΤΕΙ της περιοχής.

Ετσι έχουμε πλέον μεγάλα πανεπιστημιακά Ιδρύματα σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Πελοπόννησο, Ιωάννινα και Κρήτη και μια 4η Νομική Σχολή στην Πάτρα που ξεσηκώνει ήδη αντιδράσεις από τις άλλες Σχολές της χώρας. Και συγκεκριμένα:

– Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Το  νέο Ιδρυμα που προέκυψε από τη συγχώνευση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά, μεταξύ άλλων με ένα νέο Πολυτεχνείο και μια «μίνι» Ιατρική σχολή.

– Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – ΤΕΙ Ηπείρου. Πληροφορική, Τηλεπικοινωνίες, Γεωπονία και Κοινωνικές Επιστήμες οι νέες σχολές στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, που ήταν και το πρώτο Ιδρυμα που μπήκε στη διαδικασία των διαβουλεύσεων με το ΤΕΙ της περιοχής. Από τον Σεπτέμβριο του 2019 θα λειτουργήσει με 8 νέα τμήματα, ενώ άλλα τέσσερα θα ενταχθούν από τον Σεπτέμβριο του 2020, ανάμεσά τους ένα πολυτεχνικό τμήμα, των Μηχανολόγων Μηχανικών.

– Πανεπιστήμιο Ιονίων Νήσων – ΤΕΙ Ιονίων Νήσων. Ενα νέο τμήμα, στον Τουρισμό, ένα τμήμα Περιφερειακής Ανάπτυξης και ένα με σπουδές Εθνομουσικολογίας είναι οι αλλαγές στα Ιδρύματα. Το Πανεπιστήμιο Ιονίων Νήσων διπλασιάζεται μετά τη συγχώνευση με το ΤΕΙ, με συνολικά 12 τμήματα.

n Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας, ΤΕΙ Θεσσαλίας – ΕΚΠΑ, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο. Η πιο «μεγάλη» από τις προτάσεις που κατατέθηκαν και τελευταίο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για φέτος. Το ΤΕΙ Θεσσαλίας απορροφάται από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και οι έδρες των τμημάτων μοιράζονται εκ νέου στην περιοχή, ενώ το Πανεπιστήμιο Αθηνών αποκτάει ένα πολιτιστικό «πάρκο» στον Εύριπο με αεροδιαστημική, επιστήμες κινηματογράφου και κοινωνιολογία και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο έξι νέα τμήματα.

Για την επόμενη χρονιά αναμένονται οι συγχωνεύσεις:

– ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας, ΤΕΙ Θεσσαλονίκης και Διεθνές Πανεπιστήμιο. Ενα υπερ-Ιδρυμα του Βορρά, με έδρα τη Θεσσαλονίκη.

– Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας. Αναμένονται περίπου 25 νέα τμήματα τον επόμενο χρόνο.

– Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και ΤΕΙ Πελοποννήσου. Με νέα Πολυτεχνική Σχολή στην Τρίπολη και Σχολή Επιστημών Υγείας, αλλά και Σχολή Καλών Τεχνών στο Ναύπλιο.

– ΑΣΠΑΙΤΕ και Πανεπιστήμιο Πειραιά. Ο υπουργός Παιδείας ζήτησε να κατατεθούν μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου οι προτάσεις για τη συγχώνευση των δύο Ιδρυμάτων.