«Δυστυχώς η  παιδεία, ως αύταρκες ιδεώδες, δεν κατοικεί πλέον στους εκπαιδευτικούς θεσμούς» έλεγε πριν από δύο χρόνια ξεκινώντας τον τελευταίο εθνικό διάλογο για την παιδεία, ο καθηγητής Αντώνης Λιάκος. Παρατήρηση που οδηγεί στο αναπόφευκτο ερώτημα: έχει χάσει σήμερα η εκπαίδευση την προωθητική της δύναμη και οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις το ειδικό βάρος που είχαν στο παρελθόν για την ελληνική ιστορία;

Η αλήθεια είναι ότι από τις μεταρρυθμίσεις των τελευταίων δεκαετιών, δεν είναι εύκολο να ανασύρεις εμπνευσμένες πολιτικές: επί σειρά ετών ασχοληθήκαμε με τον τρόπο που θα εκλέγονται οι πρυτάνεις των ΑΕΙ, την εξέλιξη της «μάχης» εξουσίας και εντυπώσεων στον χώρο των ανώτατων ιδρυμάτων, την αλλαγή του εξεταστικού συστήματος (που ποτέ τελικά δεν άλλαξε), την αντιγραφή των μοντέλων εκπαίδευσης άλλων χωρών που δεν είναι βέβαιο ότι ταίριαζαν στην ελληνική πραγματικότητα. Εξαίρεση στα παραπάνω αποτέλεσε ο νόμος για τα πειραματικά σχολεία που έδωσε μια «πνοή» ανανέωσης στη δημόσια εκπαίδευση, πριν ακυρωθεί τελικά στην πράξη τα τελευταία χρόνια.

Στην αυγή μιας νέας χρονιάς, που ήδη υπήρξε πλήρης μεγάλων αλλαγών στον χώρο της παιδείας, τα προβλήματα παραμένουν ακριβώς τα ίδια με εκείνα που στο παρελθόν διατυπώναμε: τα σχολεία δεν έχουν κανένα κύρος στα μάτια των ελληνικών οικογενειών, τα οποία εξακολουθούν σχεδόν στο σύνολό τους να αφήνουν την προετοιμασία των παιδιών τους στα φροντιστήρια, το εξεταστικό σύστημα δεν πείθει, καθώς στοιχίζει πολύ και οδηγεί ελάχιστους νέους και νέες στις σχολές όπου πραγματικά επιθυμούν να σπουδάσουν και τέλος καμία ουσιαστική παρέμβαση δεν έχει γίνει στην κρίσιμη βαθμίδα των δημοτικών σχολείων, όπου χτίζεται η αγάπη για τη γνώση και η ουσιαστική σχέση των παιδιών με την εκπαιδευτική διαδικασία.

Αντ’ αυτού, την εκπαίδευση φαίνεται ότι την αντιλαμβανόμαστε μόνο όταν τη συνδέουμε με οικονομικούς δείκτες, κάπως τεχνοκρατικά, αλλά χωρίς πραγματική διάθεση εμβάθυνσης.

«ΤΑ ΝΕΑ» αναλύουν στις επόμενες σελίδες σε έναν οδηγό τις αλλαγές που έγιναν το 2018 και εκείνες που έρχονται τον επόμενο χρόνο, με μεγαλύτερη εκείνη της ενοποίησης των πανεπιστημίων με τα ΤΕΙ της χώρας που αλλάζει συνολικά τον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας. Και θυμίζουν ότι η εμπειρία έχει δείξει ότι μάλλον σε δυο λέξεις πρέπει να επικεντρώσουμε σχολιάζοντας και μελετώντας τα εκπαιδευτικά δρώμενα τους επόμενους μήνες: αξιολόγηση και αυτονομία σχολείων και ανωτάτων ιδρυμάτων.