Τίποτε δεν προμήνυε εκείνον τον Ιανουάριο τα τρομερά γεγονότα που θα ακολουθούσαν. Ηταν Θεοφάνια του 1931 και η Καστοριά είχε ντυθεί με μια αίγλη πρωτόγνωρη. Λίγες ημέρες πριν, την παραμονή των Χριστουγέννων, η πόλη ηλεκτροφωτιζόταν για πρώτη φορά στην ιστορία της και οι λαμπεροί δρόμοι της προδιέθεταν για έναν ξέφρενο εορτασμό του καστοριανού Καρναβαλιού, του γνωστού σήμερα και ως Ραγκουτσάρια. Το πνεύμα της αισιοδοξίας και της γενικής χαράς θα διαλυόταν σύντομα, όταν μια ασήμαντη διαμάχη ανάμεσα σε καρναβαλιστές θα έφερνε τα πάνω κάτω στην πόλη, θα οδηγούσε σε σύλληψη των τοπικών Αρχών, θα προκαλούσε οργισμένες διαδηλώσεις, απειλή αιματοχυσίας και ψηφίσματα διαμαρτυρίας προς τον υπουργό Δικαιοσύνης. Ηταν τα πιο επεισοδιακά Ραγκουτσάρια του τελευταίου αιώνα.

Λεπτομερέστατη περιγραφή των γεγονότων του 1931 δίνει η εφημερίδα «Καστορία» της εποχής. Το βράδυ της 7ης Ιανουαρίου, δεύτερης ημέρας του Καρναβαλιού, η καρδιά του εορτασμού χτυπούσε όπως πάντα στην Πλατεία Ομονοίας. Τα δύο μεγάλα καφενεία στον κεντρικό δρόμο του Τσαρσιού, η Αίγλη και το Βυζάντιο, διοργάνωναν ολονύχτια γλέντια στα οποία συμμετείχαν οι κάτοικοι μεταμφιεσμένοι με ό,τι έβρισκαν στα μπαούλα τους. Το άπλετο κρασί, τα πειράγματα, τα κεράσματα, τα αστεία και τα τραγούδια ζωντάνευαν το κέφι και τα πνεύματα άναβαν με την παραμικρή σπίθα.

ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΗ. Ετσι συνέβη κι εκείνο το βράδυ, όταν περίπου στις οκτώ μια παρεξήγηση μεταξύ θαμώνων που διασκέδαζαν σε διαφορετικά καφενεία προκάλεσε ένταση, η οποία όμως γρήγορα ξεθύμανε. Παρ’ όλ’ αυτά, δεν χρειάστηκε πολύ για να φτάσει η φασαρία στα αφτιά του εισαγγελέα Καστοριάς, ο οποίος τη στιγμή εκείνη βρισκόταν στο δικαστήριο της πόλης, μερικά μόλις μέτρα μακριά από τα καφενεία. Μέσα σε λίγη ώρα ο εισαγγελέας καταφθάνει στο σημείο ζητώντας να μάθει τι έχει συμβεί. Η υπερβολική επιμονή, το ύφος και ο επαγγελματικός του ζήλος δεν αργούν να προκαλέσουν την οργή των παρευρισκομένων σε σημείο που κάποιος από τους μεταμφιεσμένους τον χτυπά και εξαφανίζεται τρέχοντας μέσα στο πλήθος.

Η αρχή του κακού έχει γίνει. Εξοργισμένος ο εισαγγελέας δίνει εντολή στην Χωροφυλακή να σφραγιστούν αμέσως τα καφενεία και ενώ το ρολόι δείχνει μόλις 10 το βράδυ απαιτεί να σταματήσουν οι εορτασμοί. Επρόκειτο για μια απόφαση πρωτοφανή για τα δεδομένα της πόλης. Το έθιμο, με ρίζες στα αρχαία χειμερινά Διονύσια και στα Σατουρνάλια της Ρώμης, είχε αναβιώσει από το 1903 ως «Καρνάβαλος», «εορτασμός του Προδρόμου» ή «η μέρα της Πατερίτσας» και σήμαινε για την Καστοριά πάνδημο ξεφάντωμα από τις 6 ώς τις 8 Ιανουαρίου κάθε χρόνο.

Ολα αυτά ουδόλως πτόησαν τον θυμωμένο εισαγγελέα, ο οποίος θέλοντας να τιμωρήσει το πλήθος που διαμαρτύρεται προχωρά ένα ακόμη βήμα και διατάζει να συλληφθούν τέσσερις επιφανείς Καστοριανοί πολίτες, για τους οποίους ακόμη και οι χωροφύλακες πιστοποιούν ότι ουδεμία σχέση έχουν με τα συμβάντα της νύχτας εκείνης…

Η πόλη είναι ανάστατη. Η σύλληψη των τεσσάρων ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στον περιπετειώδη Καρνάβαλο του 1931. Μόλις η μέρα ξημερώνει, το θέμα συζητιέται από στόμα σε στόμα και οι κάτοικοι αποφασίζουν να οργανωθούν.

Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ. Συστήνουν επιτροπή η οποία ζητά την παρέμβαση του δημάρχου για να απελευθερωθούν οι συλληφθέντες και να συνεχιστεί ο εορτασμός. Ο Γεώργιος Ωρολογόπουλος, δήμαρχος της πόλης επί σειρά ετών, πηγαίνει στον εισαγγελέα, όπου όμως όχι απλώς δεν εισακούεται, αλλά συλλαμβάνεται κατόπιν εντολής του δεύτερου! Το συμβάν διαδίδεται αστραπιαία στην πόλη και λίγο αργότερα, σύμφωνα με την εφημερίδα «Καστορία», ένα πλήθος περίπου 800 ατόμων με επικεφαλής τέσσερις δικηγόρους μεταβαίνουν στο σπίτι του καστοριανού βουλευτή Ιωάννη Βαλαλά και από εκεί στη Χωροφυλακή, όπου πραγματοποιείται δυναμική διαδήλωση. Η κατάσταση δείχνει να έχει βγει εκτός ελέγχου, κάτι που φαίνεται πλέον καθαρά όταν ο μοίραρχος διατάσσει τους χωροφύλακες να γεμίσουν τα όπλα τους και τους διασκορπίζει στο κτίριο ώστε να επιτεθούν σε περίπτωση που κριθεί απαραίτητο.

Η λαϊκή οργή ξεδιπλώνεται στον δρόμο, ενώ στα υψηλά κλιμάκια δουλεύει η «διπλωματία». Ο βουλευτής Ιωάννης Βαλαλάς μαζί με έναν ακόμη καστοριανό βουλευτή, τον Ιωάννη Ζάχο, τον γερουσιαστή Παναγιώτη Χρηστίδη, τον δήμαρχο Ωρολογόπουλο και τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου αποστέλλουν τηλεγράφημα στον υπουργό Δικαιοσύνης Νικόλαο Αβραάμ και τον εισαγγελέα Εφετών Θεσσαλονίκης καταγγέλλοντας τη συμπεριφορά του εισαγγελέα Πρωτοδικών Καστοριάς. Ο εισαγγελέας Εφετών παρεμβαίνει την τελευταία στιγμή διατάσσοντας την απελευθέρωση των τεσσάρων και αποτρέποντας τα χειρότερα.

Η ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ. Η ιστορία του επεισοδιακού Καρναβαλιού φαίνεται να έχει αισίως λήξει. Ομως οι εμπλεκόμενοι έχουν άλλη άποψη. Οπως περιγράφει αναλυτικά η εφημερίδα «Καστορία», ο έπαρχος Καστοριάς συντάσσει αναφορά προς το υπουργείο Εσωτερικών και τον γενικό διοικητή Δυτικής Μακεδονίας, με την οποία καταγγέλλει τα όσα συνέβησαν στην πόλη, ενώ το Δημοτικό Συμβούλιο της Καστοριάς αποφασίζει να μη μείνει αμέτοχο στα γεγονότα. Με παμψηφεί απόφασή του κοινοποιεί ψήφισμα διαμαρτυρίας σε κάθε αρμόδια Αρχή. Τα όσα έχουν διαδραματιστεί και ειδικά οι άνωθεν παρεμβάσεις έχουν θίξει το γόητρο του εισαγγελέα, ο οποίος μέσω επιστολής του προς τον τοπικό Τύπο απαντά δημοσίως ότι ο ίδιος τήρησε τα προβλεπόμενα από τον νόμο. Αλλά δεν σταματά εκεί… Τις εβδομάδες που ακολουθούν καλεί 45 καστοριανούς πολίτες να εμφανιστούν στο Πταισματοδικείο Καστοριάς με την κατηγορία της διατάραξης κοινής ησυχίας. Παράλληλα μηνύει τον δήμαρχο και μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου για εξύβριση, ενώ μήνυση καταθέτει επίσης για «υποκίνηση των εξεγέρσεων του πλήθους» εναντίον της εφημερίδας «Καστορία» και εναντίον των δικηγόρων που είχαν πρωτοστατήσει στις διαμαρτυρίες.

Το επεισόδιο της 7ης Ιανουαρίου θα απασχολούσε έντονα την πόλη για μήνες. Ολοι οι κάτοικοι έδωσαν το «παρών» στο Πταισματοδικείο Καστοριάς τον Φεβρουάριο όταν δικάστηκαν οι πρώτοι 32 πολίτες, οι οποίοι τελικά αθωώθηκαν, με εξαίρεση τρεις στους οποίους επεβλήθη χρηματική ποινή 100 δρχ. Ακολούθησαν κι άλλες δίκες, ανακρίσεις, διαμαρτυρίες προς την κεντρική διοίκηση και ουδείς γνωρίζει πού θα κατέληγε αυτή η ιστορία αν ο υπουργός Δικαιοσύνης δεν μετέθετε τελικά τον εισαγγελέα Πρωτοδικών στα Καλάβρυτα. Μια γιορτή και η ματαίωσή της είχαν καταφέρει να διαταράξουν με τρόπο πρωτόγνωρο τους ρυθμούς της πόλης. Και να μείνουν στην Ιστορία…