«Ψεύδη που κατασκευάζει το Κρεμλίνο». Με αυτόν τον τρόπο χαρακτηρίζει στη σημερινή του συνέντευξη στα «ΝΕΑ» ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο τα όσα υποστήριξε ο ρώσος ομόλογός του Βλαντίμιρ Πούτιν, αναφορικά με οικονομικά ανταλλάγματα που φέρεται ότι εξασφάλισε το Οικουμενικό Πατριαρχείο από το Κίεβο για τη δημιουργία της Αυτοκέφαλη Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας. «Η Ουκρανία θα ευγνωμονεί για πάντα τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τη Σύνοδο της Μητέρας Εκκλησίας για αυτή την ιστορική απόφαση» τονίζει ο ουκρανός πρόεδρος που αύριο θα συνοδεύει τον Μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για να του παραδοθεί ο Τόμος.

Κύριε Πρόεδρε, η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας είναι γεγονός. Πώς το σχολιάζετε, όπως και την εκλογή του νέου προκαθημένου;

Πρόκειται για ένα επίτευγμα που αποτελούσε όνειρο για τους Ουκρανούς πάνω από 1.000 χρόνια, από τότε που αποκτήσαμε τη χριστιανική πίστη από τη Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης. Τώρα, για πρώτη φορά, έχουμε ανεξάρτητη Εκκλησία, αναγνωρισμένη από την Οικουμενική Ορθοδοξία, ίση μεταξύ ίσων.

Δεν υπάρχουν πολλά γεγονότα στην Ιστορία ενός κράτους τόσο σημαντικά όσο αυτό. Και συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας. Ως πραγματικός πιστός, είμαι πολύ χαρούμενος που το ζω, ως πολίτης και ως ηγέτης. Αυτό το ιστορικό γεγονός επιτρέπει σε εκατομμύρια ουκρανούς ορθόδοξους χριστιανούς να επιστρέψουν στην πανχριστιανική Θεία Κοινωνία, καθώς έπειτα από τις αποφάσεις της Αυτού Αγιότητας Πατριάρχη Βαρθολομαίου και της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποκαταστάθηκε η επικοινωνία με την Οικουμενική Ορθοδοξία.

Η αυτοκεφαλία, δηλαδή η ανεξαρτησία, της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας ωθεί σημαντικά την ενότητα στη χώρα. Αφορά την πνευματική μας ανεξαρτησία και ελευθερία. Αποκαθίσταται η ιστορική δικαιοσύνη και αυτές τις ημέρες θα τις θυμόμαστε για πάντα. Κανείς δεν μπορεί πλέον να διχάσει τον λαό μου σε πιστούς που είναι αποδεκτοί και όχι. Υπάρχει μια αναγνωρισμένη Εκκλησία και όλοι μπορούν να είναι μέλη της. Η σημαντικότερη αποστολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας που μόλις αποκαταστάθηκε είναι να ενώσει τους ορθόδοξους πιστούς στη χώρα μας.

Ως Πρόεδρος, θα έλεγα ότι η δημιουργία της ανεξάρτητης Εκκλησίας μας αποτελεί άλλη μια πράξη της κρατικής μας ανεξαρτησίας. Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία δεν ήταν ποτέ θετική, υπό αυτούς τους όρους. Καλλιεργούσε τον διχασμό στη χώρα και ήθελε την υποταγή στη Μόσχα. Με τη νέα ανεξάρτητη Εκκλησία έχουμε πλέον την ιστορική ευκαιρία μεγαλύτερης ενότητας και αντοχής ως ένα ευρωπαϊκό χριστιανικό κράτος.

Θα συνοδεύσετε τον Μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για να του παραδοθεί ο Τόμος. Πώς αισθάνεστε για αυτό το ιστορικό γεγονός;

Είναι η υπέρτατη τιμή για μένα να μοιρασθώ αυτή την ιδιαίτερη στιγμή. Για όλο το ουκρανικό έθνος. Το απόγευμα της 6ης Ιανουαρίου 2019 θα καταγραφεί για πάντα στην Ιστορία του κράτους μας και της Ορθοδοξίας. Πρόκειται για μια στιγμή που διατρέχει τους αιώνες. Εκδήλωση της πνευματικής ανεξαρτησίας του ουκρανικού λαού, κάτι που ονειρεύονται γενιές και γενιές Ουκρανών.

Στις 15 Δεκεμβρίου ο νέος αρχιεπίσκοπος – Μητροπολίτης Επιφάνιος – εξελέγη από το Πανουκρανικό Ορθόδοξο Συμβούλιο. Παρότι έκανε πολύ κρύο, χιλιάδες από εμάς παραμείναμε στο κρύο επί αρκετές ώρες έντονης αναμονής. Εκείνο που μας ζέσταινε ήταν οι καρδιές μας και η προσμονή αυτού του μεγάλου γεγονότος. Ηταν πολύ συμβολικά τα όσα έγιναν στον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας, που χτίσθηκε πριν από χιλιάδες χρόνια από τον Γιαροσλάφ τον Σοφό, γιο του ισαπόστολου πρίγκιπα Βολοντίμιρ του Βαπτιστή, ο οποίος έφερε τον χριστιανισμό από τη Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης και βάφτισε τους Ρως του Κιέβου. Αυτές τις ημέρες μαζί με την Κωνσταντινούπολη αποκαθιστούμε την αλήθεια καθώς παραδίδεται στην Ουκρανία ο Τόμος. Προσβλέπω σε αυτή τη στιγμή, ως απόδειξη ότι η Ουκρανία κερδίζει την ίση θέση της στην οικογένεια των χριστιανικών κρατών. Με την  ευκαιρία θέλω να ευχαριστήσω την Αυτού Αγιότητα τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου για το ασύγκριτο κουράγιο, τη φροντίδα και την αποφασιστικότητά τους.

Οι σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας ενισχύονται με τον Τόμο. Πώς βλέπετε τις προσπάθειες της Αυτού Αγιότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου;

Η Ουκρανία θα ευγνωμονεί για πάντα τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τη Σύνοδο της Μητέρας Εκκλησίας για αυτές τις ιστορικές αποφάσεις. Εκανε το μεγάλο όνειρο των Ουκρανών πραγματικότητα, ένα θαύμα. Αυτό το θαύμα δεν θα ήταν εφικτό χωρίς τη σταθερή θέση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου και της Μητέρας Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης. Χρησιμοποίησε το άνευ όρων δικαίωμά του να θεραπεύσει τις πληγές που προκλήθηκαν στην Ουκρανική Ορθοδοξία από αρκετούς αιώνες κυριαρχίας της Μόσχας.

Στις 3 Νοεμβρίου, υπογράψαμε συμφωνία συνεργασίας και συντονισμού, που θα μας βοηθήσει από κοινού να στηρίξουμε τη νεογέννητη ανεξάρτητη Εκκλησία της Ουκρανίας και δημιουργικά να εργαστούμε μαζί τα επόμενα χρόνια. Η Αυτού Αγιότητα έλαβε μια ιστορική απόφαση, αν και δεχόταν έντονη πίεση από την Μόσχα. Ηταν μια ιστορική απόφαση καθώς επιβεβαίωσε τη μη νομιμότητα της προσάρτησης της Μητρόπολης Κιέβου από τη Μόσχα τον 17ο αιώνα. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος πιστεύει ότι βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή στην Ιστορία της παγκόσμιας Ορθοδοξίας και ανοίγει μια νέα εποχή στην Ορθοδοξία. Με την ανεξάρτητη Ουκρανική Εκκλησία, ολόκληρος ο ορθόδοξος κόσμος γίνεται πιο ισχυρός.

Η Αυτού Αγιότητα έχει ήδη καταλάβει μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία της Ουκρανίας. Με όλα όσα έκανε και χάρη στη σοφία του, τις ηγετικές του ικανότητες, την αφοσίωσή του στην Ουκρανία και την ορθοδοξία, πιστεύω ότι θα έπρεπε να θεωρηθεί συνιδρυτής της νέας Ουκρανίας. Είναι μια πολύ ιδιαίτερη και ιστορική αποστολή.

Ποια είναι η άποψή σας για τους ισχυρισμούς της Μόσχας ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο ωφελήθηκε οικονομικά από την όλη διαδικασία;

Η ρωσική ηγεσία φημίζεται για τα ψέματα, τις εξαπατήσεις και τις ψευδείς ειδήσεις. Πολλές φορές πιάστηκαν να διασπείρουν ψέματα, όμως συνεχίζουν. Η ίδια η φύση του πολέμου που έχουν εξαπολύσει ο Πούτιν και το καθεστώς του εναντίον του δημοκρατικού κόσμου χρησιμοποιεί συκοφάντηση, κατηγορίες και ψέματα. Τα όσα αναφέρετε είναι μεταξύ αυτών των ψεμάτων.

Δεν υπάρχει κάτι υγιές σε αυτούς τους ισχυρισμούς. Κρύβουν σκοπιμότητες. Ομως, για να σας πω την αλήθεια, έπειτα από τα χρόνια της ρωσικής επιθετικότητας και του αγώνα μας για την αποκατάσταση της κυριαρχίας και της εδαφικής μας ακεραιότητας, δεν περιμέναμε κάτι άλλο από τη Μόσχα. Οποιος θυμάται τις ρωσικές ιστορίες για πράσινους άνδρες στην Κριμαία, παραθεριστές στο Ντονμπάς, την πτήση ΜΗ17 και το Σάλσμπουρι δεν μπορεί να ξεχνά τις παγίδες που στήνει το Κρεμλίνο.

Στην ουσία, όλα αφορούν τα ψεύδη που κατασκευάζει το Κρεμλίνο. Ομως αυτό το ψέμα είναι αποκαλυπτικό, καθώς δείχνει πώς αντιλαμβάνεται η Μόσχα τον κόσμο. Πιστεύει ότι τίποτα δεν είναι εφικτό χωρίς την οικονομική αποτίμηση. Η αντίδρασή μου σε αυτό είναι πως όσον αφορά την πίστη στον Θεό και τη θρησκεία, και ιδιαίτερα την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, δεν υπάρχει χώρος για οικονομικά οφέλη. Οσοι έχουν άλλη γνώμη ή προωθούν τέτοιου είδους ψέματα εξυπηρετούν το Κρεμλίνο εναντίον της ουκρανικής ανεξαρτησίας και του ελεύθερου κόσμου.

Δεν υπάρχουν χρήματα στον κόσμο που μπορούν να εξαγοράσουν ανθρώπους όπως η Αυτού Αγιότητα ο Βαρθολομαίος. Υποθέτω ότι οι τύποι στο Κρεμλίνο το γνωρίζουν – και έτσι προσπαθούν να φαλκιδεύσουν τα κίνητρά του. Ομως, ο Θεός και η Ιστορία γνωρίζουν την αλήθεια. Και όσοι διασπείρουν τέτοια ψεύδη στο τέλος θα καταρρεύσουν. Εάν υπάρχει κάτι που ωφέλησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι η πραγματική αφοσίωση της Ουκρανίας στη δύναμη της αλήθειας και στη δύναμη του Θεού, καθώς η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας θα εμπλουτίσει την παγκόσμια Ορθοδοξία.

Γιατί, όμως, πιστεύετε, η Μόσχα αντιδρά τόσο πολύ σε αυτό το θέμα;

Για να το θέσουμε απλά, η Μόσχα είναι πιο αδύναμη απ’ ό,τι πιστεύει η Δύση. Αυτό είναι το μεγάλο μάθημα που πρέπει να καταλάβουν όλοι. Το Κρεμλίνο επενδύει κάθε προσπάθεια στην εικόνα του σαν να είναι άμεμπτο, ανίκητο και πανίσχυρο. Πρόκειται όμως για πλαστή εικόνα.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Μόσχα είναι εξαγριωμένη εναντίον της Κωνσταντινούπολης επειδή κατέρριψε όλες τις διεκδικήσεις της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το Κρεμλίνο δεν κρύβει καν το γεγονός ότι θεωρεί τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ως ένα από τα εργαλεία – κλειδιά για να κρατήσει την Ουκρανία σε τροχιά μέσα στον ρωσικό κόσμο. Η Μόσχα, το Κρεμλίνο είναι συνηθισμένοι να χρησιμοποιούν την Εκκλησία ως εργαλείο στην «υβριδική» επιθετικότητά τους. Η δημιουργία της ανεξάρτητης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας στερεί από τη Μόσχα όλες αυτές τις πιθανότητες – ή τις περιορίζει σοβαρά.

Θα μπορούσατε να φανταστείτε – η κατάσταση στην Ουκρανική Ορθοδοξία συζητήθηκε στο ρωσικό Συμβούλιο Ασφαλείας υπό την προεδρία του ρώσου προέδρου! Δεν αποτελεί αυτό παραβίαση της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας μας; Οταν ο ρώσος πρόεδρος λέει ότι η κατάρρευση της ΕΣΣΔ ήταν για τη Ρωσία η μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του 20ού αιώνα, η ανεξάρτητη Ουκρανική Εκκλησία θα είναι η δεύτερη.

Ολα αυτά αποδεικνύουν κάτι κρίσιμο – όλοι οι ισχυρισμοί της Μόσχας έχουν σχέση με την εξουσία και τον έλεγχο περιοχών, όχι με την πίστη και την αγάπη.

Ποιες είναι οι σχέσεις μεταξύ Κιέβου και Μόσχας σήμερα;

Δεν είναι καλές, εάν υπάρχουν, επειδή η Μόσχα έχει εμπλακεί σε υβριδική επιθετικότητα εναντίον της Ουκρανίας. Εκλεψε την Κριμαία και εισέβαλε στο Ντονμπάς. Τελευταία προχώρησε ακόμα πιο πέρα και επέκτεινε την επιθετικότητά της στη Θάλασσα του Αζόφ, όπου ουκρανικά σκάφη έχουν κατασχεθεί και τα πληρώματά τους έχουν συλληφθεί.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η ρωσική επίθεση στο Στενό του Κερτς και τη Μαύρη Θάλασσα στις 25 Νοεμβρίου δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό. Τα ουκρανικά σκάφη δεν επιτέθηκαν στο ρωσικό Ναυτικό, ούτε άνοιξαν πυρ παρότι προκλήθηκαν. Δέχθηκαν επίθεση με όπλα και πυραύλους και τα κατέλαβαν ενώ έπλεαν προς την πατρίδα σε διεθνή ύδατα. Από το 2014, η Ρωσία τακτικά παραβιάζει τους διεθνείς κανόνες ναυσιπλοΐας και τις συμφωνίες τόσο σε αυτά τα ύδατα όσο και στη Θάλασσα του Αζόφ. Εχει κλέψει τις ενεργειακές μας προμήθειες και τους τόπους αλιείας, έχει επιφέρει πλήγμα στο βιοτικό επίπεδο και έχει μπλοκάρει την κυκλοφορία και το εμπόριο στα λιμάνια μας. Το καλοκαίρι, η Ρωσία ανέβασε την ένταση τακτικά σταματώντας εμπορικά πλοία που είχαν προορισμό ουκρανικά λιμάνια, ακόμα κι αν ήταν υπό σημαία χωρών της ΕΕ όπως η Κύπρος ή η Ελλάδα.

Δεν μπορούμε να πιστέψουμε σε οποιαδήποτε σχέση με τη Μόσχα πριν αλλάξει τη συμπεριφορά της και αποκαταστήσει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Σχεδιάζετε κάποια επίσημη επίσκεψη ή επίσκεψη εργασίας στην Ελλάδα;

Πιστεύω ότι η διατήρηση ενός δυναμικού πολιτικού διαλόγου είναι πάντα αμοιβαία επωφελής. Θυμάμαι την πολύ καλή επίσκεψη του έλληνα Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2017. Εκτός από στενούς οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτισμικούς, ακόμα και οικογενειακούς δεσμούς μεταξύ των χωρών μας, συμφωνήσαμε ότι υπάρχει μεγάλο ανεκμετάλλευτο δυναμικό μπροστά μας.

Επίσης, μια μεγάλη ελληνική μειονότητα ζει στην Ουκρανία, στην περιοχή της Αζοφικής Θάλασσας. Θα ήμουν πολύ χαρούμενος να επισκεφθώ κάποια στιγμή μαζί με τον Πρωθυπουργό Τσίπρα τη Μαριούπολη και την ελληνική κοινότητα. Θα ήταν μια σημαντική επίσκεψη στήριξης και αλληλεγγύης, ιδιαίτερα μετά την τελευταία επίθεση της Ρωσίας στα ουκρανικά σκάφη στο Στενό του Κερτς και τα σχέδιά της να καταλάβει την Αζοφική Θάλασσα.

Κλείνοντας, θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε ποια είναι η άποψή σας για τις σχέσεις, τον τελευταίο καιρό, μεταξύ Αθήνας και Μόσχας;

Οσον αφορά τις σχέσεις με τη Ρωσία, η σταθερή θέση της Ελλάδας να υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, είτε με τη μορφή της παράτασης των κυρώσεων της ΕΕ είτε συνυπογράφοντας τις αποφάσεις του ΟΗΕ για την Κριμαία, τα λένε όλα. Το να υποστηρίζει την Ουκρανία είναι η καλύτερη επένδυση στο μέλλον της Ευρώπης, με δεδομένες τις προσπάθειες να προωθήσει τη δική της ατζέντα, κάτι που συνοδεύεται από παρεμβάσεις στις εσωτερικές υποθέσεις των ευρωπαϊκών κρατών. Παρά την προπαγάνδα του Κρεμλίνου, η Δύση μπορεί – αυξάνοντας το κόστος της επιθετικότητας του Κρεμλίνου – να ασκήσει πιέσεις για να το βάλει στη θέση του.