Η προειδοποίηση Τσαβούσογλου μοιάζει σοφή. Τα κακομαθημένα παιδιά πρέπει πάντα να τα προσέχεις για να αποφευχθεί το ατύχημα. Είτε το κακομαθημένο παιδί είναι ο Πάνος Καμμένος, που είπε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, είτε ο Ταγίπ Ερντογάν για τον οποίο δεν είπε τίποτε μολονότι ο τούρκος πρόεδρος πήγε στη Σμύρνη για να θυμηθεί ένα παλιό τραγούδι της χώρας του που λέει «θα ρίξουμε τους Ελληνες στη θάλασσα».

Τα κακομαθημένα παιδιά θέλουν πάντα προσοχή – ειδικά όταν υπάρχουν κακομαθημένα μέσα ενημέρωσης που δίνουν στο κακομαθημένο παιδί στάτους απειλητικού ενηλίκου με τίτλους περί «νέας πρόκλησης» και «εμπρηστικής δήλωσης». Οχι πως ο Καμμένος ή ο Ερντογάν δεν είναι πια μεγάλα παιδιά. Μόνο που τα κακομαθημένα παιδιά, είτε είναι μικρά είτε μεγάλα, δεν αρκεί κανείς μόνο να τα προσέχει. Πρέπει να μην τους δίνει και πολλή σημασία.

Καμμένος και Ερντογάν αναζητούν το ίδιο ακροατήριο, ένα εσωτερικό και ανώριμο ακροατήριο που γοητεύεται από τους λεονταρισμούς και τις εθνικιστικές κορόνες. Μοιράζονται και την ίδια αγωνία. Για τον Ερντογάν, κάθε εκλογική αναμέτρηση, ακόμη και οι δημοτικές εκλογές, είναι μια υπαρξιακή αναμέτρηση εδραίωσης της εξουσίας του. Για τον Καμμένο, κάθε λεονταρισμός είναι μια απέλπιδα προσπάθεια επιβίωσης. Ο Ερντογάν δεν βλέπει το τέλος να έρχεται, όπως βλέπει ο Καμμένος να έρχεται το δικό του. Οπως όμως κάθε αυταρχικός ηγέτης, απεχθάνεται και τρέμει την αμφισβήτηση, εκείνη την αμφισβήτηση που μπορεί να μη μοιάζει με τέλος, αλλά δείχνει απειλητική σαν την αρχή του τέλους.

Για τα κακομαθημένα παιδιά ο πραγματικός «εχθρός» δεν βρίσκεται στις δυο πλευρές του Αιγαίου. Είναι αλλού. Ο πολιτικός τάφος του Καμμένου είναι το Μακεδονικό. Κι αν ο Ερντογάν κινδυνεύει να μετρήσει κάπου νεκρούς είναι στη Συρία όπου το μέτωπο με τους Κούρδους θα είναι πάντα ανοικτό. Και για τους δυο το Αιγαίο είναι ένας ωφέλιμος αντιπερισπασμός, μια εθνικιστική ευκολία. Είναι μια θάλασσα που λερώνουν τα κακομαθημένα παιδιά όχι μόνο τσαλαβουτώντας πού και πού τα πόδια τους αλλά και πιάνοντάς την στο στόμα τους.