Με αφορμή δύο, φαινομενικά, ασύνδετα γεγονότα του τελευταίου διημέρου. 1) Ανεξαρτήτως της αστυνομικής ανάλυσης και της προσηλυτιστικής ευτέλειας που διαφαίνεται, οι «επιστολές» που εστάλησαν στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι μια χειρονομία πολιτιστικής και ιδεολογικής επιθετικότητας. Είναι αποκρουστικά ενδιαφέρουσα η χειρονομία, σε έναν από τους πλέον παραγωγικούς τομείς που διαθέτουμε ως χώρα: στον τόπο της σκέψης. Σε μια ανοικτή Δυτική πραγματικότητα, με ιδεολογικές ελευθερίες και επιστημονική πολυμέρεια, το να δηλώνει κανείς μια θέση κλειστή, αμετάκλητη, αποκλειστική, σημαίνει ότι θραύει τους ιδρυτικούς όρους με τους οποίους οργανώνεται το δυτικό εγχείρημα τουλάχιστον στους νεότερους χρόνους και το οποίο εκφράζεται στην ίδια την έννοια Πανεπιστήμιο. Η Δύση υπήρξε αντιφατικό φαινόμενο που κατόρθωσε να ενσωματώσει την αντίφαση χωρίς να αποσυναρμολογείται απ’ αυτήν. Δύση ήταν η αποικιοκρατία αλλά και η διαμόρφωση της θέσης της γυναίκας, Δύση ήταν οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και οι επαναστατικές ανατροπές, Δύση ήταν η κοινωνική και ταξική διαστρωμάτωση αλλά και οι μεγάλες αναδιανομές δικαίου – ίσως του πιο πλούσιου ρυθμιστικού αποκτήματος. Η τέχνη, κυρίως η καλλιτεχνική ελευθερία και οι κομματικές συνομαδώσεις, η γραφειοκρατία και ο τεχνολογικός φονξιοναλισμός. Δύση είναι η έννοια του άλλου, η συνίζηση με την αλλότητα. Εκ των πραγμάτων και συμβολικά αυτό το σύστημα αξιών έγινε στόχος με τις «επιστολές». Ανεξαρτήτως του πολιτικού βάθους που ενδεχομένως έχουν, εκφράζουν μια μεγάλη θεωρησιακή διαφορά. 2) Είναι ενδιαφέρουσα η διατύπωση της Καγκελαρίου κ. Μέρκελ για τα διαφορετικά προσφυγικά χαρακτηριστικά που έχουν οι προερχόμενοι εκτός Συρίας και η θέση ότι η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας δεν ισχύει γι’ αυτούς. Για τους τελευταίους πρέπει να ισχύσουν άλλες ρυθμίσεις. Η σημαντική αυτή δήλωση επιστέφεται από το φαινόμενο που έχω περιγράψει επανειλημμένα, την ουσιαστική «παραβίαση» της συμφωνίας ως προς τις ελεύσεις, ουσιαστικά δηλαδή για τη μη τήρηση της συμφωνίας, κυρίως στα νησιά του Αιγαίου, ιδίως τον τελευταίο χρόνο, στη Σάμο. Παραβίαση ως προς τις ελεύσεις και τήρηση του γράμματος ως προς τις απομακρύνσεις. Αυτή η ασυμμετρία δημιουργεί μια απίστευτη κοινωνική δυσφορία, δικαιολογημένη απολύτως, που όμως πάνω της φυτεύεται ένας απίστευτος λαϊκισμός.
Η διαπραγμάτευση με το «Αλλο» χρειάζεται μια σύνθετη νομοθετική ρυθμιστική κατασκευή, χρειάζεται και σοβαρές επιχειρησιακές αποφάσεις. Αυτό δεν πηγάζει μόνο απ’ το ίδιο το μεταναστευτικό φαινόμενο, αλλά από τη διακαιωματική κουλτούρα στη Δύση. Από τις πολιτισμικές παραδοχές που το δυτικό δικαϊκό σύστημα μορφοποιεί. Δεν είναι αυτόματη ή μόνο θεωρητική η πρόσληψη του «άλλου», αλλά χρειάζεται αποφάσεις δικαίου και πράξης. Αυτό που δεν συμβαίνει δηλαδή, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σ’ ολόκληρη την Ευρώπη. Μεταθέσεις και ηθικισμοί στη θέση υπαρκτών και επειγόντων προβλημάτων.
Μεταθέσεις αποτελούν οι λίαν επικίνδυνοι παρατονισμοί και η εχθροπάθεια που πολλοί υιοθετούν. Με εκκίνηση το Προσφυγικό και την πολιτιστική ανασφάλεια, παρασημαίνεται η κοινωνική δυσφορία. Μορφές μετάθεσης, αναβολής είναι όλα αυτά, όπως διαφορετικές πλευρές του εξαιρετικά σύνθετου φαινομένου είναι οι επιστολές, οι αδολεσχίες, η γενική πολιτιστική ανασφάλεια, ο κλυδωνισμός του παραδεκτού δημοκρατικού μας θεμελίου.